Markten die werken voor iedereen

Ons kapitalistische systeem heeft veel bijgedragen aan de ontwikkeling van onze welvaart. Wij kennen geen enkel ander systeem dat zo veel vrijheid en vooruitgang heeft voortgebracht. Maar ‘de markt’ raakt steeds meer op drift: we zien dat ongebreidelde marktwerking leidt tot ongelijke welvaart, tot ongelijkheid in kansen en zeggenschap en tot steeds grotere machtsconcentraties. Juist in deze tijd moeten we een nieuwe balans zoeken: wij willen een markteconomie die niet alleen sterk, maar ook duurzaam en weerbaar is. Met een investeringsagenda voor groen herstel.

Wij willen een nieuw progressief kapitalisme, met markten die werken voor iedereen. Hiervoor hebben we een overheid nodig die haar impact niet alleen maar meet in economische welvaart, maar ook in welzijn, kwaliteit van leven, gezondheid, leefomgeving en klimaat. Ook blijft de overheid in moeilijke tijden investeren in de structurele transities van onderwijs, klimaat, arbeidsmarkt en de hervorming van het toeslagenstelsel. Zo nodig nemen we meer tijd om onze schulden af te bouwen.

We maken van de overheid een moderne, stevige marktmeester die uitwassen in de markt, bijvoorbeeld bij Big Tech en Big Pharma, beteugelt. Zij zorgt er ook voor dat de ware maatschappelijke kosten van producten duidelijk zichtbaar zijn en waar mogelijk worden doorberekend.

Het bedrijfsleven is de ruggengraat van onze economie. Kleine ondernemers, middenstanders en familiebedrijven zijn de motor van onze werkgelegenheid. Hoewel er terecht kritiek is op uitwassen bij sommige bedrijven, zijn er steeds meer ondernemingen die naast winst voor de aandeelhouder juist ook zo veel mogelijk maatschappelijke waarde willen creëren in de keten. Niet alleen voor klanten, medewerkers en toeleveranciers, maar ook voor de samenleving. Juist deze bedrijven willen we een extra steun in de rug geven, bijvoorbeeld door grotere transparantie over maatschappelijke impact, nieuwe rechtsvormen en eerlijke prijzen.

We versterken de kaders waarbinnen het bedrijfsleven moet werken, maar zorgen ook voor een goed geschoolde beroepsbevolking, een hoogwaardige infrastructuur, een eenvoudig belastingstelsel, goede handelsverdragen en meer publiek-private samenwerking. Het stimuleren van innovatie, met name bij het mkb, start-ups en scale-ups blijft bovenaan de agenda staan.

Wij ondersteunen de transitie naar een circulaire economie en stellen niet alleen voor 2050 maar al voor 2025 doelen: dan willen wij 30 procent minder grondstoffen gebruiken. Dit bereiken wij door op alle fronten circulair te denken: van productontwerp tot een recht op reparatie en een marktplaats voor materialen.

Wij willen dat Nederland koploper blijft in de digitale economie. Dit betekent dat we systematisch digitale vaardigheden opbouwen bij de hele bevolking, zorgen voor een goede digitale infrastructuur en vechten voor één Europese digitale markt. Tegelijkertijd beteugelen we samen met onze Europese bondgenoten actief de schaduwkanten van digitalisering: met name de marktmacht van internetgiganten, cybersecurity-bedreigingen, nepnieuws en verlies van privacy – het één gaat niet zonder het ander.