Recht voor allen
Voor een sterke rechtsstaat is een goed uitgeruste rechtspraak een onmisbare steunpilaar. Maar de rechtsprekende macht staat onder druk. D66 wil bouwen aan een rechtspraak die toegankelijk en sociaal is.
Digitalisering heeft de manier waarop wij leven de afgelopen decennia radicaal veranderd. Het geeft ongekende mogelijkheden, maar ook nieuwe risico’s. Onze vrijheid staat onder druk als gevolg van de enorme hoeveelheden data die we delen, zoals zeer persoonlijke data over elk aspect van ons leven. Dit zorgt voor een verschuiving van macht; weg van individuen en naar bedrijven en overheden. Met als gevolg dat we minder vrij zijn om onszelf te zijn en vrij informatie te zoeken.
We leven in een informatiesamenleving, maar doen te weinig om persoonlijke data te beschermen, data veilig in te zetten en betrouwbaarheid van data te waarborgen. Een aantal grote technologiebedrijven heeft enorme macht, terwijl de controle op die macht achterblijft. Het is essentieel dat Nederland ambitieus vorm geeft aan de Europese strategieën op het gebied van data, kunstmatige intelligentie en gegevensbescherming.
Een data-strategie moet onze individuele grondrechten beschermen. In de kern betekent dit dat mensen eigenaar zijn van hun persoonlijke data en dat geautomatiseerde besluitvorming door algoritmes bij ethisch gevoelige beslissingen altijd een menselijke component behoudt, voor zover de overheid hierover verantwoordelijk is. Daarom moet duidelijk zijn hoe de overheid omgaat met data, hoe mensen de regie kunnen houden over hun eigen data, en hoe de betrouwbaarheid van data en door de overheid ingezette methodieken wordt gegarandeerd.
Contact met de overheid verloopt steeds vaker digitaal. Data wordt bovendien steeds meer ingezet voor beleidsontwikkeling en dienstverlening.
De overheid verzamelt, koppelt en analyseert steeds meer data, waarbij zij de uitvoering uitbesteedt aan bedrijven. Denk aan camera’s boven snelwegen, geluidssensoren, camera’s in binnensteden, scanauto’s voor parkeercontroles en bodycams. Dit verschuift macht van burger naar overheid. We hebben daarom een zorgvuldige balans nodig tussen het recht op privacy, de openbare veiligheid en het economisch welzijn van het land. Zonder regelgeving wordt data van onschuldige mensen gebruikt en gecombineerd om analyses te maken die niet meer uitlegbaar zijn door de overheid. We hebben een kader nodig voor de inzet van digitale technologie, anders blijven we achter de feiten aan lopen.
We leunen enorm op de beschikbaarheid en veiligheid van netwerken. Nederland behoort tot de digitale top van Europa dankzij onze digitale mainport, snelle internetverbindingen en open economie. Het is daarom van vitaal belang dat de digitale infrastructuur goed wordt beveiligd. Toch is Nederland onvoldoende voorbereid volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). Nederland kan van dit risico een kans maken en in Europa een leiderschapsrol pakken. Om deze rol te kunnen uitbouwen, hebben we echt één duidelijke aanpak nodig. Om cybercriminaliteit en internationale cyberconflicten te kunnen bestrijden, moet investeren in onze digitale veiligheid een gewoonte worden.
Het voorkomen en aanpakken van (seksueel) overschrijdend gedrag op internet vereist een aanpak op meerdere gebieden. In de huidige online wereld wordt alles vastgelegd en gedeeld. De aanwezigheid van webcams zorgt voor inherente onveiligheid. Wij moeten werken aan blijvende bewustwording, online omgangsvormen, nieuwe regels en een hogere prioritering bij scholen, gemeenten en politie.