Recht voor allen
Voor een sterke rechtsstaat is een goed uitgeruste rechtspraak een onmisbare steunpilaar. Maar de rechtsprekende macht staat onder druk. D66 wil bouwen aan een rechtspraak die toegankelijk en sociaal is.
Recht voor allen
Een sterke, moderne democratische rechtsstaat is onmisbaar voor onze vrijheid. De kostbare instituties van de rechtsstaat beschermen ons tegen willekeur van macht, discriminatie en het recht van de sterkste. Het zorgt ervoor dat de overheid zich aan zijn eigen regels moet houden en dat misdadigers hun straf niet kunnen ontlopen. Voor een sterke rechtsstaat is een goed uitgeruste rechtspraak een onmisbare steunpilaar. Maar we zijn ongerust. De kerninstituties van onze rechtsprekende macht staan onder druk. D66 wil verder bouwen aan een rechtspraak die toegankelijk en sociaal is.
Investeren in het recht
Voor adequate rechtspraak zijn voldoende middelen nodig. De afgelopen jaren heeft onze rechtspraak echter te kampen gehad met onvoldoende geld om haar taken ‘stressbestendig’ uit te voeren. Daardoor zijn er grote achterstanden in het afhandelen van zaken en is er een tekort aan personeel in de hele strafrechtketen. D66 wil investeren in onze rechtspraak en rechtsstaat.
- We maken meer geld vrij voor de rechtspraak, het Openbaar Ministerie (OM), gerechtstolken, de reclassering, het gevangeniswezen, de forensische psychiatrie en psychologie en de sociale advocatuur.
- We willen een bekostigings- en begrotingsmethodiek die past bij een onafhankelijke rechtspraak, maar ook recht doet aan transparantie van en democratische controle over het besteden van belastinggeld.
Toegankelijke rechtspraak
De inhoud van je portemonnee mag geen belemmering zijn om je recht te halen. Sociaal advocaten moeten kunnen rondkomen, ook als ze net wat meer tijd in de schrijnende zaak van een cliënt
investeren. Rechterlijke procedures moeten bovendien begrijpelijk zijn voor iedereen. Mensen moeten zich gehoord voelen en goede hulpverlening krijgen. Rechtsbijstand is heel belangrijk om de toegang tot het recht te behouden voor iedereen.
- We willen de griffierechten flink verlagen, zodat ook in kleine juridische conflicten en voor mensen met een lager inkomen de financiële drempel laag ligt.
- Mensen met een kleine beurs krijgen rechtsbijstand door sociaal advocaten. Hier mag niet op worden bezuinigd. De vergoedingen van sociaal advocaten worden verhoogd, zodat zij een netto jaarinkomen van het maximum van schaal 12 voor Rijksambtenaren kunnen verdienen.
- Voor mensen met een middeninkomen die geen advocaat kunnen betalen en niet in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtshulp willen we een oplossing via (private) rechtsbijstandsverzekeringen.
- Het Juridisch Loket wordt een multidisciplinaire instelling naar voorbeeld van de zorgcentra. Net als een huisarts kan dat loket je doorverwijzen naar specialistische juridische hulp, maar heeft het ook door wanneer er een ander, niet-juridisch probleem speelt waar je hulp bij nodig hebt.
- Alternatieve (online) vormen van geschilbeslechting zoals mediation en experimenten binnen en buiten de rechtspraak kunnen effectiever zijn dan de gang naar de rechter. We staan positief tegenover alternatieven, zolang een mogelijkheid bestaat om zich tot de rechter te wenden. Toegang tot het recht blijft zo voor iedereen bereikbaar.
- We zorgen dat er meer procedures bij de kantonrechter terechtkunnen, zodat ook andere rechtshulpverleners dan advocaten – met een lager tarief – rechtsbijstand kunnen verlenen.
Moderne rechtspraak
De rechtspraak moet mee kunnen met de uitdagingen van nu. D66 wil een rechtspraak die bij de tijd is en die een betere afspiegeling van de diverse samenleving is. Zowel technologische innovaties als diversiteit dragen in onze ogen bij aan een modernisering van de rechtspraak.
- De internationale trend om te experimenteren met kunstmatige intelligentie (KI) in de rechtspraak moet worden gereguleerd. De inzet van KI bij het snel doorzoeken van jurisprudentie kan de rechtspraak helpen om efficiënter te werken, maar rechterlijke uitspraken moeten altijd worden genomen door een mens van vlees en bloed. Rechtenopleidingen moeten meer aandacht besteden aan het lezen en wegen van ondersteunend bewijs op basis van KI.
- We willen meer ruimte voor rechters die zich specialiseren op het rechtsgebied waarover zij oordelen, bijvoorbeeld door rechters niet langer verplicht periodiek van rechtsgebied te laten wisselen.
- We gaan in gesprek met de Raad van de Rechtspraak om het Charter Diversiteit te ondertekenen. De Rechtspraak vervult een voorbeeldfunctie in de maatschappij en moet voorop lopen in het bevorderen van de diversiteit op de werkvloer.
- We passen de wet aan zodat ministeriële invloed op benoemingen, schorsingen en ontslagen bij de Raad voor de Rechtspraak is uitgesloten.
- D66 staat voor een transparante rechtspraak. Meer bestuursrechtelijke uitspraken van de rechter worden digitaal toegankelijk gemaakt.
