Stikstofuitstoot terugdringen

De hoogste rechter van Nederland heeft vorig jaar uitgesproken dat we de natuur beter moeten beschermen. Dat is hoog nodig, want het gaat heel slecht met de natuur. Dat komt omdat nu te veel stikstof wordt uitgestoten die neerslaat op de bodem, waardoor veel soorten natuur verdwijnen.

Stikstof verarmt onze natuur en is slecht voor de gezondheid van mensen. Mede doordat te veel stikstof neerslaat op onze bodem, is sinds 1990 het aantal wilde dieren in Nederland gehalveerd. Minder dan 10 procent van onze natuur is nog maar in goede staat.

Het gevolg van teveel stikstof? Veel bouwprojecten liggen stil, omdat de rechter heeft verboden bouwvergunningen af te geven zolang de natuur niet beter wordt beschermd. Terwijl juist heel veel mensen op zoek zijn naar een betaalbaar huis. De stikstofuitstoot moet drastisch omlaag, zodat we onze natuur beter beschermen en weer huizen kunnen bouwen.

Na jarenlange verwaarlozing, is er eindelijk aandacht en geld voor onze natuur. Planten, insecten en diersoorten verdwijnen. Dat tij willen én moeten we keren.

De komende 10 jaar investeren we daarom 300 miljoen euro extra per jaar in natuurherstel en natuurbescherming. Dit is een totaalinvestering van maar liefst 3 miljard euro, een verdubbeling van het natuurbudget. Natuurgebieden worden verbonden en robuuster gemaakt. Zo worden natuurgebieden groter en geven we de natuur de ruimte zodat het aantal plant- en diersoorten weer kan toenemen.

Het kabinet heeft afgesproken dat in 2030 een kwart minder stikstof wordt uitgestoten in Nederland. En in de helft van de kwetsbare natuurgebieden moet zo weinig mogelijk stikstof neerdalen, zodat het daar geen negatieve effecten meer heeft op onze natuur. Dit wordt allemaal wettelijk vastgelegd, zodat we er zeker van zijn dat komende kabinetten zich aan deze doelen houden. Hiermee wordt voorkomen dat nieuwe economische activiteiten leiden tot verslechtering van de natuur.

Veel bouwprojecten liggen nu stil. We moeten voorkomen dat bouwbedrijven omvallen en mensen hun baan verliezen door de stikstofcrisis. Heel veel mensen zoeken een betaalbare huur- of koopwoning. De nood op de woningmarkt is nu het hoogst.

Daarom neemt het kabinet maatregelen om ervoor te zorgen dat we weer kunnen bouwen. Denk aan: financiële hulp voor boeren om de omslag naar duurzame landbouw te maken, boeren die willen stoppen daarbij helpen en een verlaging van de maximumsnelheid overdag. In totaal bieden deze maatregelen dit jaar al de ruimte om maar liefst 75.000 extra woningen te bouwen.

We gaan boeren helpen om de veestapel verder te laten inkrimpen. Daarmee zorgen we ervoor dat de natuur wordt versterkt. De meeste stikstofuitstoot is namelijk afkomstig uit de landbouw. Naast de eerder aangekondigde uitkoopregelingen voor varkenshouders rondom woongebieden, kunnen grote stikstofuitstoters uit de veehouderij die gevestigd zijn bij natuurgebieden nu ook stoppen als zij dat willen. Daar krijgen ze een eerlijke vergoeding voor. 

Ook is er geld om andere boeren die willen stoppen uit te kopen en om boeren te helpen met de omschakeling naar veel duurzamere landbouw: kringlooplandbouw. Kringlooplandbouw is beter voor de boer en beter voor onze aarde. Een boer kan met duurzame landbouw namelijk meer geld verdienen met minder dieren.

Voor D66 zijn de stikstofmaatregelen mooie stappen om onze natuur te beschermen en te versterken. Hiermee zorgen we er ook voor dat de bouw weer op gang komt. Veel mensen zijn namelijk op zoek naar een betaalbare huur- of koopwoning.

Toch blijft D66 strijden voor méér. Willen we alle kwetsbare natuur beschermen, dan moeten we de stikstofuitstoot met de helft verminderen. D66 vindt dat we dat doel in uiterlijk 2050 bereikt moeten hebben. Ook moet het kabinet meer werk maken van de volledige omslag naar kringlooplandbouw. Dat is beter voor de boer én beter voor de aarde.

Er is nu een omschakelingsfonds van 175 miljoen euro, dat boeren financieel helpt met de omslag naar duurzame landbouw. Dat is een goed begin, maar het is niet genoeg. Bij een verdere omslag naar kringlooplandbouw hoort volgens D66 ook verdere inkrimping van de veestapel. Zodat er niet alleen in totaal minder dieren zijn in Nederland, maar ook minder dieren per boerderij. Dat is goed voor de natuur en voor het dierenwelzijn.

Voor bio-industrie is geen toekomst meer
Boeren passen zich al decennialang aan. Ze beantwoorden nieuwe regels met nieuwe technieken. Of met harder werken. Of met allebei. Zeventig uur werken voor weinig geld, dat is niet de toekomst die boeren zich voorstellen als ze beginnen. Ze houden van hun dieren en het landschap. Het liefst willen ze dier- en natuurvriendelijk ondernemen.
 
De huidige manier van voedsel produceren is niet langer houdbaar meer. Na de uitspraak van de rechter vorig jaar heeft D66 voorgesteld om de veestapel te halveren, door over te stappen op kringlooplandbouw. De meeste stikstofuitstoot komt namelijk uit de landbouw. 
 
Daarom wil D66 dat boeren geholpen worden met deze overstap. De aarde wordt dan veel minder belast en er is meer ruimte voor dierenwelzijn. Voor bio-industrie is volgens D66 geen toekomst meer: Nederland is een postzegel waar veel te veel kippen, varkens en geiten worden gehouden.

Waarom kringlooplandbouw?
Door kringlooplandbouw kunnen boeren met minder dieren meer verdienen, omdat we geen duur voer aan dieren geven dat mensen ook kunnen eten. Als koeien gras, varkens restproducten en kippen insecten eten, dan heeft de boer lagere kosten en het is beter voor de aarde. Meer verdienen kan een boer als we hem helpen deze producten tegen een betere prijs op de markt af te zetten.

De eerste stappen richting kringlooplandbouw zijn gezet en de veestapel krimpt in. Toch moet meer gebeuren om de aarde minder te belasten. De huidige manier van voedsel produceren is niet langer houdbaar. Een gehele omslag naar kringlooplandbouw is nodig.
 
Wat moet er nu gebeuren om kringlooplandbouw verder te brengen?
Ondernemers die willen overstappen naar kringlooplandbouw lopen vast in een woud aan regels, bijvoorbeeld die van het mestbeleid. Deze regels moeten versimpeld worden, zodat wetgeving de boeren helpt in plaats van tegenwerkt.

De 700 miljoen euro die Nederland via het Europese landbouwbeleid ontvangt, moet in het geheel uitgegeven worden aan het stimuleren van kringlooplandbouw.

Boeren moeten gratis toegang krijgen tot kennis over hoe zij over kunnen stappen op kringlooplandbouw.

Supermarkten en de gehele verwerkende industrie moeten hun assortiment duurzaam maken en boeren daar een eerlijke prijs voor betalen. D66 heeft onlangs dit voorstel ingediend, dat daarbij kan helpen.

Het dierenwelzijn moet verbeterd worden in de landbouw. Bij een volledige omslag naar kringlooplandbouw is er meer ruimte voor het dier. Zolang de omslag naar kringlooplandbouw nog niet volledig is, blijft D66 strijden voor meer ruimte voor de dieren, zodat zij hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen.