Alle onderwerpen

Nieuwe
energie
voor
wonen

Een huis dat aansluit bij je wensen

Er zijn niet alleen te weinig woningen, maar de huidige woningvoorraad sluit ook onvoldoende aan bij de samenstelling van de bevolking en de demografische ontwikkelingen. De behoefte aan woningen voor studenten, starters, ouderen en één- en tweepersoonshuishoudens groeit. De huidige woningvoorraad bestaat voor ruim 64 procent uit eengezinswoningen, terwijl maar 27 procent van de huishoudens bestaat uit gezinnen met kinderen. Voor één- of tweepersoonshuishoudens zijn deze woningen vaak te duur of te groot. Om snel meer passende woningen te realiseren en slim om te gaan met schaarse ruimte in Nederland is regie vanuit de overheid nodig. We kiezen voor binnenstedelijk bouwen en het beter benutten van bestaande gebouwen. Zo houden we een balans tussen wonen, natuur en recreatie.

·       Om het oplopende woningtekort aan te pakken, neemt het Rijk weer de regie over volkshuisvesting. De invulling van het sociaal grondrecht op huisvesting is primair de verantwoordelijkheid en taak van de overheid. Woningcorporaties spelen een grote rol in de invulling van dit recht. Ook marktpartijen kunnen hierin een rol vervullen. Regie is nodig om te zorgen voor voldoende adequate woonruimte, voor een mate van keuzevrijheid voor iedereen, voor meer gelijkheid tussen kopers en huurders, en voor een gebalanceerd woningaanbod in wijken, dorpen en steden. Kansrijke bouwlocaties waar snel woningen gebouwd of geplaatst kunnen worden, moeten topprioriteit krijgen.
·       Woningdeling moet gemakkelijker worden. Belemmeringen vanuit rijk, gemeenten, woningbouwcorporaties en hypotheekverstrekkers moeten worden weggenomen.
• D66 wil door met de invoering van de nieuwe Wet regie op de volkshuisvesting, met focus op de balans tussen sociale huur en woningen in het middensegment in wijken, dorpen en steden.
• Het verhogen van het aantal studentenwoningen moet wat D66 betreft onderdeel worden van de Wet regie op de volkshuisvesting.
• Fiscaal wordt het bezit van meerdere huizen zwaarder belast.
·       Naast woningbouw door corporaties en ‘de markt’ zijn er steeds meer initiatieven vanuit burgers zelf om hun woning, woongebouw en woonomgeving vorm te geven. D66 steunt deze ontwikkeling. Initiatiefnemers die samen een wooncoöperatie, een Community Land Trust of een andere vorm van gemeenschappelijk wonen willen opzetten, krijgen meer ondersteuning. Onderzocht moet worden hoe ook financiële instellingen en woningcorporaties meer ondersteuning kunnen bieden aan deze gemeenschappelijke woonvormen.

Een betaalbare woning voor iedereen

Voor de meeste gezinnen is wonen de grootste maandelijkse kostenpost. Toegang tot een fatsoenlijke, betaalbare woning is een absolute voorwaarde om je leven goed in te kunnen richten. Wie geen betaalbare woning kan vinden, weet hoe groot de impact kan zijn op de rest van je leven.

·       In beleid moet het sociale grondrecht op huisvesting leidend zijn. Een betaalbaar huis voor iedereen is het uiteindelijke doel; beleid moet die richting op werken.
·       Het aanpakken van dakloosheid is topprioriteit. Hierbij kijken we naar het Finse voorbeeld van Housing First, waarbij privacy en een eigen woonplek voorop staan.
·       Bij huurconstructies wordt met iedere individuele huurder een contract gesloten. Het geeft huurders zekerheid en zorgt er ook voor dat ze gebruik durven te maken van hun rechten bij slecht onderhoud of een te hoge huur. We zetten de plannen voor het maximeren van de huurprijzen in de middenhuur door, zodat huurders worden beschermd tegen te hoge huurprijzen.
• Zeggenschap van huurders over het huurbeleid én de consumentenbescherming van huurders moet beter. We stimuleren gemeenten om huurteams in te zetten. Deze lokale huurspecialisten kunnen huurders bijstaan in het halen van hun rechten.
• Om huurders en woningzoekenden beter te beschermen tegen woondiscriminatie wil D66 anoniem bezichtigen en toewijzen de norm laten zijn.
• We schaffen de hypotheekrenteaftrek in stappen af. Deze subsidie voor koopwoningen drijft de huizenprijs op en wordt opgebracht door alle belastingbetalers. Op de private huurmarkt betalen huishoudens steeds hogere prijzen voor een steeds kleiner aanbod aan huurwoningen, waardoor zij onvoldoende kunnen sparen en zich dieper in de schulden moeten steken om een koophuis te bemachtigen.
• Alle inkomsten worden meegenomen in de berekening van iemands hypotheek. Het moet makkelijker worden om aan te tonen wat iemand kan dragen, bijvoorbeeld op basis van rekeningafschriften van betaalde huur in het verleden. Het komt nu regelmatig voor dat iemand jarenlang een huur van €1100 mag ophoesten, maar geen hypotheek van €800 kan krijgen omdat die persoon dat niet zou kunnen dragen. Dit moet meer gelijkgetrokken worden.
• Het is nu lastig voor gepensioneerden om een hypotheek voor een nieuw huis te krijgen. Door dit te vereenvoudigen wordt de doorstroom op de woningmarkt beter. Ook maken we het aantrekkelijker om een omkeerhypotheek aan te gaan. Hiermee verkoop je je huis terug aan de bank en huur je het huis waar je in woont. Op die manier komen we tegemoet aan de wens van veel ouderen.
·       Beleggers gaan belasting betalen over hun verhuurinkomsten. Dit past in onze visie om vermogen te belasten ten opzichte van arbeid en houdt goedkope koopwoningen beschikbaar voor starters.

We bouwen binnen de bebouwde kom

Verschillende onderzoeken laten zien dat een aanzienlijk deel van de woningbehoefte binnenstedelijk kan worden ingevuld. De kwaliteit van natuur, de leefomgeving en het landschap worden zo ook gerespecteerd. Op lange termijn is het bovendien goedkoper en vaak zelfs sneller dan buitenstedelijk bouwen. Het vraagt wel creativiteit om alles in het werk te stellen de woonbehoefte binnen de bebouwde kom in te vullen. Daarbij is voldoende groen en kwaliteit van de openbare ruimte van essentieel belang.
 
• D66 wil de komende jaren een omslag van eenzijdige focus op nieuwbouw naar meer en beter gebruik van de bestaande woningvoorraad, locaties en gebouwen.
• Er zijn veel nieuwe woningen te realiseren door op- of tegen bestaande flats en appartementencomplexen nieuwe woningen te bouwen. Maar ook door bestaande (grotere) woningen in verschillende appartementen te verdelen. Het zogenaamde optoppen, aanplakken en splitsen. D66 wil dat met name woningcorporaties hiermee aan de slag gaan. Dit doen we verspreid door wijken, steden en dorpen, zodat gemengde en vitale wijken ontstaan. Hiervoor richten we landelijke optopteams op, die kansrijke gebouwen in kaart brengen.
• Gemeenten waarin veel woningen leegstaan, worden verplicht een leegstandsverordening op te stellen en deze actief te handhaven. Door de invoering van een leegstandsregister per gemeente voor kantoorgebouwen, versnellen we de transformatie van leegstaand zakelijk vastgoed. Bij langdurige leegstand volgt een in-gebruik-neem-plicht voor de gebouweigenaar (naar wonen of werkfunctie). Ook geven we gemeenten via aanpassing van de Gemeentewet de mogelijkheid een leegstandsheffing op te leggen.
• Procedures voor transformatie van kantoorgebouwen naar woningen worden verbeterd zodat het voor eigenaren aantrekkelijker en makkelijker wordt om kantoorgebouwen om te bouwen naar woningen. We verruimen de landelijke transformatiesubsidie om gemeenten en ontwikkelaars te ondersteunen.
• Hypotheekverstrekkers en woningbouwcorporaties gaan actief meedenken als huurders en huiseigenaren een lege kamer of zolder willen verhuren aan bijvoorbeeld een student of jonge woningzoekende.

1

We gaan alle huizen isoleren

Er ligt een grote opgave om bestaande huizen en nieuwbouw duurzamer te maken. Hierdoor wordt het wooncomfort vergroot en de woonlasten verlaagd. Dit is een opgave bij koophuizen, maar vooral ook bij huurwoningen. Die laatste categorie vraagt extra inzet om daar ook echt een verduurzamingsslag te kunnen maken.

We gaan alle huizen isoleren

Er ligt een grote opgave om bestaande huizen en nieuwbouw duurzamer te maken. Hierdoor wordt het wooncomfort vergroot en de woonlasten verlaagd. Dit is een opgave bij koophuizen, maar vooral ook bij huurwoningen. Die laatste categorie vraagt extra inzet om daar ook echt een verduurzamingsslag te kunnen maken.

·       D66 wil een Nationaal Isolatieoffensief opstarten. Dat doen we om massaal en versneld woningen te kunnen verduurzamen. We starten bij de huishoudens die het meest last hebben van tochtige woningen en hoge energieprijzen.
·       We stimuleren de verduurzaming van koopwoningen via alles-in-één verduurzamingstrajecten. Huiseigenaren die niet direct de middelen hebben of opzien tegen het verduurzamingstraject kunnen daardoor toch meedoen. Daarom voeren we woningverbonden financiering in. De regels rond toekenning hypotheken dienen verder vergroend te worden.
·       Wat D66 betreft krijgen mensen die zelf aan de slag gaan met de verduurzaming van hun huis ook toegang tot verduurzamingssubsidies.
·       Er is een breed scala aan subsidiemogelijkheden voor verduurzaming en isolatie. Huishoudens moeten beter worden ondersteund, zodat het verduurzamen van de woning eenvoudiger wordt.
·       Huurders waarvan de huisbaas weigert om te verduurzamen, krijgen via het initiatiefrecht de mogelijkheid zelf een verduurzamingsplan in te dienen.
·       Op bestaande bedrijventerreinen en in de nieuwe bedrijfsclusters verplichten we efficiënt en meervoudig ruimtegebruik. Bijvoorbeeld door parkeerruimte onder gebouwen, of groen en energieopwekking op gebouwen. Zo houden we de ruimtebehoefte zo veel mogelijk beperkt en zijn ook bedrijventerreinen meer natuurinclusief.
·       Voor verenigingen van eigenaren nemen we juridische en praktische drempels weg, die verduurzaming moeilijk maken. Eigenaar-bewoners in een VvE mogen bij verduurzaming niet worden afgeremd door regelgeving gericht op verhurende eigenaren in hetzelfde gebouw.
·       Toekomstige huizen moeten natuurinclusief en duurzaam worden gebouwd en geïsoleerd. Daarom wil D66 dat Biobased materialen een volwaardig onderdeel worden in de gebouwde omgeving.
·       D66 wil bij toekomstige nieuwbouw minder gebruik van schaars schoon drinkwater bij het doorspoelen van toiletten. Daarom komen er hybride watersystemen in nieuwbouwhuizen en -gebouwen. Daarnaast verplichten we de opslag van regenwater via het bouwbesluit, om in periodes van droogte het schoon drinkwaterverbruik te kunnen verminderen.
·       De C-labelplicht voor kantoren gaan we veel steviger handhaven en uitbreiden naar alle andere gebouwen die buiten de gebouwen voor bewoning vallen. Het Rijksvastgoedbedrijf geeft hierbij het goede voorbeeld. Bovendien schroeven we deze verplichting op naar label B in 2035 en label A+ in 2040.
·       De verduurzamingsambities en het beschermen van kwetsbare diersoorten, zoals vleermuizen, moeten hand-in-hand gaan. Om te voorkomen dat er vertragingen ontstaan in grootschalige verduurzaming van huizen, wil D66 integrale ecologische onderzoeken toestaan, zoals bijvoorbeeld in Utrecht. Hiervoor komt meer ondersteuning voor gemeenten en provincies.
·       Bij het verduurzamen van bestaande woningen hebben we ook aandacht voor de milieu-impact van deze isolatie. We introduceren een milieuprestatie-eis voor renovaties en hanteren biobased isoleren als uitgangspunt, om de milieu-impact van de grote isolatie-opgave te beperken.

Woningcorporaties bouwen door!

Een groot onderdeel van de volkshuisvestelijke verantwoordelijkheid van de overheid is de zorg voor betaalbare woningen. Het aantal beschikbare woningen staat onder druk. Niet iedereen heeft meer zicht op een betaalbare (huur)woning. Woningcorporaties spelen een belangrijke rol bij het realiseren van woonruimte voor woningzoekenden. Wat D66 betreft versterken we hun positie en vergroten we hun takenpakket. Zij krijgen ook een belangrijke rol in het in balans brengen van het woningaanbod in wijken.

·       D66 wil voorkomen dat de bouw van betaalbare woningen stilvalt. Daarom komt er een doorbouwfonds om de bouw van betaalbare woningen op gang te houden. Om te borgen dat sociale huurwoningen betaalbaar blijven, komt er een transparante en algemeen geldende methodiek om een sociale grondprijs vast te stellen. Om te borgen dat betaalbare woningen ook voor de ontwikkelaar betaalbaar zijn, komt er in alle gemeenten een transparante en algemeen geldende methodiek om de grondprijs voor sociale huur en middensegment woningen vast te stellen. Daarnaast komt er een onderzoek naar de mogelijkheden voor toepassing van een transparante methodiek, geldend voor alle particuliere grondeigenaren, voor het bepalen van de grondprijzen voor woningen in de sociale huur en het middensegment.
·       De markttoets werkt vertragend voor woningcorporaties om woningen voor middeninkomens te bouwen. Daarom is deze toets tijdelijk opgeschort. D66 wil de markttoets volledig afschaffen, zodat er sneller woningen voor middeninkomens gebouwd kunnen worden. Het uitgangspunt moet worden dat iedereen zicht krijgt op een betaalbare woning.
·       D66 wil dat minimaal eenderde van de nieuw te bouwen woningen sociale huurwoningen zijn. Hierdoor zorgen we ervoor dat de woningvoorraad in wijken, dorpen en steden meer in balans komt. Woningcorporaties krijgen een belangrijke rol in het bouwen van middenhuur-woningen. Om hen hiertoe in staat te stellen, wordt het voor woningcorporaties mogelijk om met geborgde leningen middenhuur-woningen bouwen.
·       We verhogen de inkomensgrens van de sociale huursector zodat ook de lagere middeninkomens terecht kunnen in een sociale huurwoning.
·       D66 wil onverminderd door met de Nationale Prestatieafspraken tussen de woningcorporaties, huurdersvertegenwoordigers en het Rijk.
·       Om snel meer zorgwoningen te realiseren worden woningcorporaties gestimuleerd om de komende jaren een deel van de grondgebonden woningen te splitsen tot combinatiewoningen. Van twee woningen kunnen drie wooneenheden worden gemaakt die gecombineerd kunnen worden bewoond door mensen met een zorgbehoefte en hun mantelzorgers. D66 wil per jaar 5.000 van deze combinatiewoningen realiseren.
·       We ontwikkelen nieuwe vormen van betaalbaar wonen. Zoals hamsterhuren, waarbij huurders kunnen sparen voor een koophuis.
·       We geven meer ruimte en ondersteuning aan coöperatieve bewonersinitiatieven.
·       Ook woningcorporaties maken wat D66 betreft de omslag van een eenzijdige focus op nieuwbouw naar het beter gebruik maken van de bestaande woningvoorraad en gebouwen. Denk hierbij aan optoppen, aanplakken en splitsen van grondgebonden woningen en het aanbieden van samenhuur-contracten in de vrije sector.
·       Woningcorporaties geven coöperatieve bewonersinitiatieven de ruimte om, onder voorwaarden, corporatiewoningen over te nemen.
·       Om woningcorporaties goed toe te rusten voor de ambities voor de komende jaren, zullen we blijvend moeten kijken naar hun financiële positie. Zo nodig maken we extra middelen vrij.

1

Meer huizen voor starters en studenten

Binnen de opgave voor meer passende woningen is er bijzondere aandacht nodig voor starters en studenten. Duizenden studenten, net afgestudeerden en starters hebben op dit moment geen zicht op een (betaalbare) woning.

Meer huizen voor starters en studenten

Binnen de opgave voor meer passende woningen is er bijzondere aandacht nodig voor starters en studenten. Duizenden studenten, net afgestudeerden en starters hebben op dit moment geen zicht op een (betaalbare) woning.
 
·       De opkoopbescherming voor betaalbare koopwoningen wordt verlengd tot 2027. Hiermee beschermen we de kansen van starters.
·       D66 wil dat in zoveel mogelijk gemeenten een raad van woningzoekenden wordt opgezet om de belangen van woningzoekenden beter te vertegenwoordigen. Zij worden actief betrokken bij inspraak en besluitvorming over woningplannen in gemeenten.
·       Het landelijk initiatief koopstartfonds wordt een revolverend fonds waarin ook commerciële partijen kunnen investeren. Hierdoor zorgen we voor voldoende middelen voor de realisatie van starterswoningen en dat ook in economisch slechte tijden betaalbare starterswoningen gefinancierd kunnen worden.
·       D66 wil meer nieuwe studentenwoningen. Daarom willen we dat woningcorporaties zich extra inzetten voor studentenwoningen. Daarnaast komt er een landelijke financiële impuls om de bouw van studentenwoningen te realiseren.
·       Om starters aan goede en betaalbare woningen te helpen is nog iets noodzakelijk, te weten meer doorstroming op de woningmarkt. Dit willen wij bereiken via de methode, meer woningen voor jongeren door de bouw van meer woningen voor senioren. Mits goed uitgevoerd kunnen op deze manier twee of meer vliegen in één klap geslagen worden.
·       D66 wil de bouw van onzelfstandige woningen aantrekkelijker maken en dat de huren betaalbaar zijn. Dat betekent onder andere dat het WWS-stelsel aangepast moet worden en dat huurtoeslag ook mogelijk wordt voor onzelfstandige huurwoningen (zolang de toeslagen nog niet zijn afgeschaft). 
·       In studentensteden met de grootste tekorten komen er onder regie van het (nieuwe) ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, studentenhuisvestingspacten. Dat zijn versnellingsafspraken tussen Rijk, gemeente, bouwers, woningcorporaties en onderwijsinstellingen.
·       D66 wil dat onderwijsinstellingen die willen groeien medeverantwoordelijk worden voor de huisvesting van de extra studenten die naar deze instellingen komen.

1

Kansen in en voor alle wijken en buurten

We zien dat in een flink aantal wijken in Nederland de leefbaarheid onder grote druk staat. De leefbaarheid structureel verbeteren vraagt grote langjarige investeringen. Hiermee bieden we bewoners en gemeenten zekerheid.

Kansen in en voor alle wijken en buurten

We zien dat in een flink aantal wijken in Nederland de leefbaarheid onder grote druk staat. De leefbaarheid structureel verbeteren vraagt grote langjarige investeringen. Hiermee bieden we bewoners en gemeenten zekerheid.
• D66 gelooft sterk in gemengde en vitale wijken. Zodat inwoners met binding met de wijk daar kunnen blijven wonen, ook als zij een ander soort huis willen kopen of huren.
• D66 wil investeren in deze wijken door het oprichten van een Fonds Kansrijke Wijken.
• Grond mag geen model zijn voor snelle winsten. Daarom komt er een verbod op speculatieve grondhandel door de splitsing van landbouwpercelen.
• Bij waardestijging van grond door de wijziging van een bestemming mag niet alleen de eigenaar van deze groei profiteren. Een deel van de waardestijging moet terugvloeien naar de samenleving. Daarom wil D66 in de komende kabinetsperiode een planbatenheffing invoeren.  Op termijn willen we alle waardestijging van grond belasten.
• Het ongecontroleerd bouwen van vierkante dozen in het landschap moet worden voorkomen. In plaats daarvan wil D66 dat bij de komst van datacentra en distributiecentra strikte ruimtelijke kwaliteitseisen gesteld worden waardoor er gebouwen ontstaan die passen in het landschap. Hierbij kan gedacht worden aan het verdiept aanleggen, kleurgebruik en/of groene gordels.
• Er komt een Rijksgrondfaciliteit voor tijdelijke woonlocaties. Hierdoor kan het Rijk bouwlocaties tijdelijk inzetten voor het snel plaatsen van kant-en-klare duurzame woningen.

Meer weten?

The Election Manifesto in English

Lees verder

Lees het programma in begrijpelijke taal

Lees verder

Lees de verkorte versie van het programma

Lees verder

Download het verkiezingsprogramma

Lees verder

Het programma voorgelezen

Lees verder

Het programma in gebarentaal (NGT)

Lees verder

Doe mee met Rob Jetten.

Dit is een nieuw en hoopvol moment voor Nederland. Een nieuwe generatie van alle leeftijden staat op. Wij willen samen de grote problemen te lijf, in plaats van elkaar. We gaan keuzes maken die te lang zijn uitgesteld. Met nieuwe energie voor Nederland.

Lid worden
Meehelpen
Home Wonen