Klimaat? Akkoord!

was Rob Jetten een van de afgevaardigden van D66 om mee te onderhandelen over een coalitie. Om dan ook zelf minister te worden, was zeker niet het plan, aldus Jetten. Het ministerschap kwam als een aangename verrassing. “Ik ben nu 35 jaar en zit dicht bij de generatie die als eerst echt wat gaat merken van klimaatverandering en ben een van de laatste generaties die er nog wat aan kan doen. Een andere kabinetsfunctie zou ik daarom ook niet willen. De
jongerengeneratie moet ook echt aan de knoppen kunnen zitten om succes te boeken in de aanpak van klimaatverandering.”

“Nu ben ik aan deze functie begonnen met veel enthousiasme en het plan om het grootste deel van mijn tijd bezig te zijn met de klimaataanpak. Maar door de oorlog in Oekraïne werd dit abrupt anders. De energiecrisis, als gevolg van de oorlog in Oekraïne, kwam natuurlijk onverwachts om de hoek kijken. Hierdoor voel ik mij op dit moment meer minister voor Energie dan minister voor de aanpak van klimaatverandering.”

Met de energieprijzen die hard stijgen en de gasvoorraad die afnam door de maatregelen van Rusland, kwam Jetten abrupt
voor een grote uitdaging te staan; hoe zorgen we ervoor dat de energievoorraad op peil blijft én we niet meer hoeven te teren
op geleverd gas uit Rusland? Jetten: “De oorlog in Oekraïne is een enorme wake up call geweest en heeft ons laten zien hoe
afhankelijk we eigenlijk zijn van Russisch gas en hoe onwenselijk dit is. We proberen nu volop in te zetten op energiebesparing
en zo snel als het kan over te stappen naar duurzamere energiebronnen zoals wind op zee en waterstof. Dit moment kunnen
we dan ook goed benutten om voor Nederland een flinke inhaalslag te maken met het verduurzamen van onze energiewinning.”

“Dit is natuurlijk niet iets wat alleen in Nederland leeft, maar in heel Europa is men bezig met deze overstap. We zijn veel te
verslaafd geweest aan fossiele brandstoffen en het goedkope Russische gas. Het is dan ook bijzonder goed dat we nu in
Europa alle neuzen dezelfde kant op hebben staan. Onder andere door de European Green Deal die we vorig jaar hebben
afgesloten in de EU. Deze deal zet in op een klimaat neutrale EU in 2050. Ik denk echt dat we een deel van deze deal niet
hadden kunnen vastleggen, als we nu niet met zijn allen in deze crisis hadden gezeten. Deze crisis heeft ervoor gezorgd dat we
nu snel grote stappen kunnen zetten.”

De energiecrisis heeft wel een nare bijsmaak; het harder laten draaien van de kolencentrales. Een maatregel die Jetten liever
niet wilde nemen. Helaas kon hij hier niet omheen. “De beslissing om de kolencentrales weer harder te laten draaien is natuurlijk vervelend, maar een nodig besluit dat ik als minister heb moeten nemen. Hierdoor wordt de komende tijd 10 megaton aan CO2
de lucht in geschoten. Deze maatregel was nodig, maar ik wil op termijn wel de extra CO2 compenseren door andere maatregelen te nemen. Dit was de moeilijkste beslissing die ik tot nu toe moest nemen, maar het was echt cruciaal om voorbereid te zijn op de aankomende winter. Bij het nemen van zulke moeilijke beslissingen is het belangrijk dat je over je eigen schaduw heen kan stappen om een verstandige beslissing te nemen.ˮ

Waar Jetten vooral voor wil waken, is dat we nu niet direct terugvallen in de default van het gebruik van fossiele brandstoffen.
Jetten: “We moeten, ook in deze crisistijd, proberen om ons te blijven focussen op de klimaataanpak. Juist ook met maatregelen die we nu nemen, zoals het verlagen van het energieverbruik met 25% en het installeren van zonnepanelen op heel veel daken in Nederland. We zijn het eerste land dat nu al een infrastructuur aanlegt voor waterstof, dit gaat ons in de toekomst echt helpen om grote stappen te zetten in de klimaataanpak en tegelijkertijd de energievoorziening op peil te houden. De energietransitie gaat nu heel hard, en de pijnlijke beslissing om fossiel nu eventjes voor fossiel in te wisselen
is gewoon nodig, omdat we anders in de kou komen te zitten.”

Bij het aanpakken van klimaatverandering zijn niet alleen maar grote spelers nodig. Jetten wil graag dat de hele samenleving
bijdraagt aan de klimaataanpak, op een manier dat het de mensen óók vooruithelpt. “Heel veel van het werk dat ik hier in Den
Haag doe, wordt op lokaal niveau uitgevoerd. We kijken voor de aanpak van klimaatverandering niet alleen maar naar grote
stappen die we in internationaal samenwerkingsverband kunnen zetten, maar ook echt naar wat we kunnen doen voor de
mensen thuis. Veel mensen wonen nog in slecht geïsoleerde huizen die nu te maken krijgen met een torenhoge energierekening. Als we deze huizen eerst aanpakken door te isoleren en zonnepanelen te leggen, zorgen we niet alleen voor een vermindering van het energieverbruik, maar verhoogt dit ook meteen het wooncomfort. Het aanpakken van klimaatverandering gaat over zoveel meer dan andere vormen van energiewinning; wat voor soort kleding koop je? Waar koop je je eten en hoe wordt dit verbouwd? Kunnen boeren hier een goede boterham aan verdienen? Alle facetten van de samenleving hebben te maken met de klimaataanpak en kunnen dus ook allemaal bijdragen aan die stap voorwaarts.”

En als iedereen dan moet kunnen bijdragen aan de klimaataanpak, is het belangrijk dat de samenleving hier als eerst over mee
kan praten. Een burgerberaad kan volgens Jetten een goed middel zijn om tot creatieve innovaties en oplossingen te komen.
“Je wilt als samenleving echt eigenaar zijn van de veranderingen waar we nu mee te maken krijgen en hier op een positieve
manier aan bijdragen. Dan is het van cruciaal belang dat burgers ook mee kunnen praten én beslissen over de aanpak van complexe vraagstukken, zoals de klimaataanpak. Wat we nu aan de Tweede Kamer hebben voorgesteld, is het organiseren van
een burgerberaad waarbij ingelote mensen mogen meepraten over ons klimaatbeleid richting de toekomst. Wat vinden we
wel en niet acceptabel als samenleving? Wat mag je vragen van burgers om bij te dragen aan de klimaataanpak? Hoe zorgen we voor gedragsverandering?”

“Ik denk dat dit gesprek ook echt nodig is om uit het extreem gepolariseerde klimaatdebat te komen. Er is niet één oplossing
en er bestaat niet een ‘voor’ of ‘tegen’ klimaatverandering, dus op de huidige voet verder gaan in dit debat is niet wenselijk. De
nuance gaat zo verloren en dit gaat op den duur in de weg zitten. Met het burgerberaad wil ik ervoor zorgen dat de aanpak van
klimaatverandering weer echt van iedereen wordt, zodat
we het samen doen.”■