Vrij door het recht op abortus

Beeld: Beeld: D66

Hoe vrij zijn we als vrouwen niet zelf beslissen over hun lichaam? Als vrouwen, na het maken van een lastige maar weloverwogen keuze, belaagd en uitgescholden worden bij een abortuskliniek? En als in landen om ons heen, zoals in Polen en Amerika, het recht op abortus steeds meer onder druk staat?

Al in de jaren ’70 streden vrouwen en mannen voor meer keuzevrijheid voor vrouwen. Voor het recht van vrouwen te beschikken over hun eigen lichaam. Nu 50 jaar later zien we dat de verworven rechten niet langer veilig zijn. Ook in Nederland worden rechten van vrouwen steeds vaker ter discussie gesteld.

Ja, een ongewenste zwangerschap moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Door goede seksuele voorlichting en beschikbaarheid van voorbehoedsmiddelen. Maar dit lost niet alles op. In sommige gevallen is een zwangerschap hoe dan ook ongewenst, in andere gevallen is inzicht in de gezondheid van het ongeboren kind een reden de zwangerschap af te breken. Wat de reden ook is, iedere vrouw die deze keuze maakt, moet goed en veilig geholpen worden.

1911

In het begin van de vorige eeuw was abortus officieel verboden in Nederland. In die tijd was ook voorlichting over anticonceptie en het verkopen van anticonceptie een misdrijf. Als je arts wilde worden, leerde je niks over deze onderwerpen. Want als je er iets mee zou doen, zou je strafbaar zijn. Hierdoor was het onderwerp een groot taboe. Vrouwen beëindigden stiekem hun zwangerschap. Maar zonder de juiste medische hulp. Dat is gevaarlijk. Daarom overleden ieder jaar vrouwen aan de gevolgen van een onveilige abortus. Of ze raakten gehandicapt door de ingreep, en belandden voor de rest van hun leven in een rolstoel.

1960

Door de seksuele revolutie in de jaren ’60 werd het taboe eindelijk doorbroken. Toen een bekende gynaecoloog op televisie uitsprak dat hij abortus in bepaalde gevallen rechtvaardig vond, zat zijn wachtkamer de volgende dag bomvol met vrouwen die een abortus wilden. De gynaecoloog keek elke week met een groepje artsen wie er echt hulp nodig had. Steeds meer ziekenhuizen volgden dit voorbeeld.

1970

Het was duidelijk dat vrouwen behoefte hadden aan hulp bij het beëindigen van hun zwangerschap. Maar voor de wet was abortus nog steeds verboden. Met druk van actiegroepen zoals de Dolle Mina’s, bekend van de leus “Baas in eigen buik”, praatte de Tweede Kamer over het legaliseren van abortus. Dat ging niet zo makkelijk, omdat veel conservatieve partijen tegen dit vrouwenrecht waren.

1984

Met een nipte meerderheid in de Eerste en Tweede kamer, werd de wet die abortus mogelijk maakt aangenomen. Deze ging op 1 november 1984 in. 

“Moordenaar!” is een van de woorden die veel vrouwen horen als zij aankomen bij een abortuskliniek. Deze intimidatie is ook in Nederland steeds normaler geworden.

Beeld: Beeld: D66

Abortus in Nederland is toegankelijk voor iedere vrouw. Als je onbedoeld zwanger bent, en twijfelt of je je zwangerschap wil doorzetten, ga je eerst in gesprek met een arts. Dat kan bij je huisarts of in een abortuskliniek.

Totdat je 16 dagen overtijd bent, kan je direct met een zogenaamde ‘overtijdbehandeling’ starten. Daarna heb je een wettelijke bedenktijd van minimaal 5 dagen. Dat zou nodig zijn voor artsen, omdat ze dan kunnen zien dat je er goed over hebt nagedacht.

Het recht op abortus staat wereldwijd steeds meer onder druk. Zo werd de Poolse abortuswet eerder dit jaar nog flink ingeperkt. Maar ook in de Verenigde Staten heeft het anti-vrouwenrechtengeluid al jarenlang de wind in de rug. Bijvoorbeeld in de staat Alabama. Daar is zelfs het afbreken van een zwangerschap na verkrachting of incest verboden.

Beeld: Als vrouw ben je bij D66 aan het juiste adres.

Helaas zijn er ook in Nederland steeds fellere anti-abortusgeluiden te horen. Met propaganda zoals ‘de Week van het Leven’ proberen sommige partijen in Nederland de klok terug te draaien naar tijden dat abortus nog verboden en bovendien hartstikke onveilig was. D66 wil juist dat vrouwen baas blijven over hun eigen lichaam. En dus dat abortus veilig en legaal blijft. 

“Ik had nooit gedacht dat ik anno 2020 nog het recht van vrouwen op abortus moest verdedigen”

Pia Dijkstra, Tweede Kamerlid voor D66

Een abortus is hoe dan ook een lastige situatie voor veel vrouwen. Zij maken hier dan ook geen onbezonnen beslissingen over. Waarom zou de wet dan voor hen bepalen hoe lang ze minimaal moeten nadenken?

D66 wil dat de verplichte minimale bedenktermijn van 5 dagen wordt afgeschaft. Vrouwen die ongewenst zwanger zijn, kunnen heel goed zelf bepalen hoe lang ze willen nadenken over abortus. Zo’n keuze maak je nooit lichtzinnig. Daar is geen minimale termijn voor nodig.

Daarnaast moeten we ook kunnen vertrouwen op de kundigheid van een arts in relatie met de vrouw in zijn praktijk. Als zij merken dat iemand niet 100% achter haar keuze staat, moeten we hen vrij laten de patiënt te adviseren nog een week erover na te denken en dan door te praten.

Daarom hebben wij een wetsvoorstel gemaakt om deze bedenktijd van vijf dagen af te schaffen. Voormalig-Kamerlid Rob Jetten diende begin 2021 een wetsvoorstel in om deze bedenktijd af te schaffen. Dit wetsvoorstel werd voorbereid door Pia Dijkstra. In januari 2022 verdedigde Jan Paternotte de wet in de Tweede Kamer. De Tweede Kamer heeft voor de wet gestemd. Nu is het woord aan de Eerste Kamer.

Samen met de PvdA en GroenLinks dienen we een wetsvoorstel in om de abortuspil ook toegankelijk te maken via de huisarts. Nu kan dat alleen nog via het ziekenhuis of een abortuskliniek.

“Een abortus is een keuze die vrouwen niet lichtzinnig maken. Waarom zou de wet dan voor hen bepalen hoe lang ze daarover moeten nadenken?”

Pia Dijkstra, Tweede Kamerlid voor D66

Tweede Kamerlid Pia Dijkstra over het wetsvoorstel van D66 om de verplichte bedenktijd bij abortus af te schaffen.

LET OP: auteursrechten ontbreken. S.v.p. de auteursrechten invullen voor deze afbeelding before using it.