Speech Gerben-Jan Gerbrandy congres 119

Beste Democraten, we weten allemaal dat deze verkiezingen zich afspelen in een totaal nieuwe realiteit.
 
Er raast een oorlog langs de randen van de Europese Unie. En er hangt een donkere wolk boven ons continent. We moeten opstaan tegen partijen die de rechtsstaat afbreken. 
 
Een les die ik zélf heb geleerd is dat onze democratische verworvenheden nóoit vanzelfsprekend zijn.
 
Als twintiger bezocht ik een vriend in Bratislava. Nu de hoofdstad van Slowakije, maar al eeuwenlang een kruispunt van Europese culturen.
 
Mijn vriend Joszef was Slowaak, behorend tot de Hongaarse minderheid, en hij genoot in 1995 pas een paar jaar van de vrijheid die wij in het westen vanzelfsprekend vinden. 
 
Wandelend door een zonnig Bratislava vertelde deze leeftijdsgenoot mij verhalen die ik vroeger van de generatie van mijn grootouders over de Duitse bezetting hoorde.
De krantenwinkel, waar illegaal westerse kranten werden verkocht, 
het cafe waar het studentenverzet bijeen kwam, 
en de statige schouwburg, waar opgepakte leden van het verzet gevangen zaten. Dierbare vrienden van Joszef. 
 
Die wandeling door een stad die na decennia dictatuur weer opleefde, die de nieuwe vrijheid uitbundig vierde, maakte op mij een diepe, blijvende indruk. 
 
Een leven in angst, geen bescherming tegen willekeur van de overheid. Het zijn – helaas – geen spoken uit het verleden die we 80 jaar geleden definitief hebben verslagen. Ze zijn nu nog steeds aan de orde van de dag.
 
De agressie van Poetin en een steeds assertiever China laten zien dat de antidemocratische krachten aan invloed winnen op het wereldtoneel.
Stérker nog, ook binnen onze éigen Europese grenzen heeft een autocratisch leider in Hongarije al jaren de touwtjes in handen. 
 
Míj́n zorg is dat Orban straks samen met Wilders, le Pen en Meloni diezelfde sloophamer in Europa gaat hanteren.  
 
Europa is niet van nature immuun voor autoritair gedachtegoed. Onze democratie is kwetsbaar, verre van zelfsprekend.
En dát terwijl democratie de belángrijkste voorwaarde is voor onze welvaart, vrijheid en veiligheid. 
Dát is precies waar de Europese verkiezingen van 6 juni over gaan!!
 
Willen wij in ongekende vrijheid en welvaart blijven leven? Of laten wij onze toekomst gijzelen door de valse beloftes van extreemrechts? 
Ik vind het daarom volstrékt onverantwoord dat partijen als de VVD een knieval maken voor extreemrechts, en dit afbraakbeleid mogelijk maken.
Congres, wij zijn échte liberalen. In onze Néderlandse traditie, in onze Europese samenwerking. En laat duidelijk zijn:  échte liberalen verdédigen onze Europese waarden, verdédigen onze vrijheid. Wij zullen daarom nóóit samenwerken met extreem-rechts, en échte liberalen zijn welkom bij D66!!
 
Wij zijn als D66’ers vaak ongeduldig, verandering gaat ons zelden snel genoeg. Maar verandering kost tijd. Het heeft ook tijd gekost om Europa de goede koers op te sturen.
 
Bóuwen duurt lang maar wij weten ook dat slopen snel kan gaan. De progressieve koers die wij in Nederland en Europa hebben ingezet, is zó weer onderuit gehaald. Onder de dreiging van extreemrechts zien we nú al dat conservatieve partijen zand in de motor strooien. 
 
Het slopen van de natuurherstelwet was voor mij persoonlijk dé aanleiding om de politieke handschoen weer op te pakken.
 
Als zoon van twee biologen weet ik hoe mooi, maar ook hoe kwetsbaar de natuur is. En hoe belangrijk voor de mens. Wij kunnen simpelweg niet zonder. 
 
Die natuurherstelwet staat niet op zichzelf, maar is een symbool voor iets groters. Voor een radicale, noodzakelijke verandering in ons denken over hoe wij met onze planeet omgaan.
 
Klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit dwingen ons onze economie fundamenteel te veranderen.
Dat klinkt voor sommigen misschien bedreigend, maar voor ons spannend, uitdagend, en, als de enige weg vooruit.
 
De economie van morgen zal hóe dan ook groen zijn. En dat biedt juist kánsen. Kansen ook voor onze Nederlandse innovatieve ondernemers. Maar dan moeten we die wél pakken.
 
Voor míj́ is het duidelijk: wie groen beleid door de shredder wil halen, vernietigt ook het loonstrookje van morgen!!
 
De grote economische uitdaging is dus niet hoe we behoúden wat we hebben, maar hoe we de transities die over de wereld razen áanjagen.
Wat D66 betreft wordt Europa niet afhankelijk van groene technologie uit China en kunstmatige intelligentie uit de Verenigde Staten, maar loopt het zelf voorop. 
Want een krachtige democratie en een leven in vrijheid vragen ook om een florerende economie. 
 
Het moge duidelijk zijn: het worden cruciale jaren in het Europees Parlement. In deze veranderende wereld moet Europa eensgezinder zijn.
 
Geen 27 koninkrijkjes, maar één wereldmacht.
Dat dankzij haar kracht niet bedréigd wordt door anderen, maar bewónderd om haar democratie, individuele vrijheden en kwaliteit van leven. 
Voor dát Europa gaan we in juni naar de stembus. 
 
Ik ga er alles aan doen, samen met de andere kandidaten en met jullie, om te zorgen dat we Nederland overtuigen van dit verhaal. Niet aan de kant blijven staan. Sta op, laat je horen en doe mee. Meld je vandaag nog bij je lokale afdeling, ga de straat op, overtuig de buren, je vrienden en familie om óok D66 te stemmen. 
 
Want ik wil dat straks een Oekraïense Jozsef met onze kinderen door een zonnig en vredig Marioepol kan wandelen.