Begrotingsbehandeling 2023

Laat ik beginnen met felicitaties, felicitaties aan het college en de ambtelijke dienst. U bent er in geslaagd een sluitende begroting te presenteren inclusief een rooskleurig perspectief. Dat geldt niet voor alle gemeenten. D66 zal daarom voor deze begroting stemmen. Dat doen wij echter niet zonder een aantal zaken hier vanavond uit te lichten.

Deze begroting staat bol van ambities die voortkomen uit het collegeprogramma. Ambities die de fractie van D66 in hoge mate onderschrijft. Dit college wil vergroenen, verbinden, verwaarden, slim werken en samen werken.

Maar zijn deze ambities niet te hoog gegrepen? Kunt u deze ambities waarmaken? Moet niet eerst de basis op orde zijn?  

Want hoe kunt u verbinden en samen werken met de inwoners en de gemeenteraad als de communicatie op majeure dossiers regelmatig verre van soepel verloopt? En hoe kunnen we het algemeen belang boven het individueel belang plaatsen als regelmatig een (groot gedeelte) van de raad een andere taal lijkt te spreken dan het college?

Ik moet dan altijd denken aan een filmpje van een Nederlandse toerist die bij een Fransman een stokbrood probeert te bestellen. In opperste wanhoop begint de toerist steeds harder te praten, zonder resultaat.
Niet harder praten als men elkaar niet verstaat, maar probeer eens andere woorden te vinden.Maar goed, we moeten ook naar onszelf kijken. We weten allemaal dat er een verschil is in bestuurlijke werkelijkheid en politieke werkelijkheid.

D66 wil dit college graag oproepen om er voor te zorgen dat tijdens de uitvoering van deze enorme ambities de basis niet wordt vergeten. Want:

– hoe kunnen we een toegankelijke gemeente zijn als er nog steeds letterlijk drempels worden opgeworpen om de stoep op te komen in nieuwbouwwijken?

– moeten we als we panden verduurzamen niet eerst isoleren in plaats van compenseren?

-hoe kunnen wij investeren in de toekomst als we letterlijk en figuurlijk onze studenten in de kou laten staan? Zij krijgen geen compensatie voor de energierekening. Wat is de ruimte daarvoor?

– Hoe kunnen we leerlingen goed passend onderwijs aanbieden als een gedeelte van de kinderen in het bijzonder onderwijs door de leerlingenvervoer crisis überhaupt niet op school komt. Leerlingen Belang Voortgezet Speciaal Onderwijs vraagt daar continue aandacht voor en zelfs onze ‘eigen’ school de Monoliet luidde daarover schriftelijk de noodklok.

– hoe kunnen we een Omgevingswet implementeren als er niet in de begroting over wordt gesproken? Waarom is daar geen budget voor? Want als, let wel als, hij komt dan komt hij dit jaar.

– Hoe kunnen we statushouders laten inburgeren als ze geen woning hebben? Of een fase daarvoor, in afwachting van de procedure al laten werken? We zien nu dat dat met de Oekraïense vluchtelingen goed gaat.

Quote uit uw begroting: ‘Iedereen die wil en kan werken moet aan het werk. Dit is belangrijk voor de Brede Welvaart …. tot  … Hiervoor gaan we in 2023 naast het bestaande ook nieuwe instrumenten inzetten.’
Op dit punt komen wij met een motie. Het college heeft de ambitie om 25 basisbanen te creëren voor mensen die langdurig leven van een uitkering. Daaruit concludeert de fractie van D66 dat het college wil dat mensen zo snel mogelijk, en naar eigen vermogen, aan het werk gaan. Daarnaast stelt het college een kansrijke start te willen voor inburgeraars. D66 wil dan ook dat Leeuwarden, in overleg met het Rijk, fungeert als pilotgemeente om asielzoekers in de procedure te laten werken. We zijn erg benieuwd naar de reactie van de wethouder.

Wat we tegelijkertijd ook weten is dat kleine initiatieven een enorme impact kunnen hebben. Zo komen er door onze motie ‘Menstruatiearmoede’ op 49 scholen automaten waar gratis mensturatiemateriaal  voorhanden is. Daarnaast is onze oproep voor gratis schoolontbijt overbodig geworden. Het Rode Kruis en het Jeugdeducatiefonds pakken dit fantastisch op.

Een laatste mooie ontwikkeling zijn de Jeugdondersteuners op onze IKC’s. Wat doen zij goed werk. Echter is de financiering nog niet structureel geregeld. Graag horen we van het college dat ze wel deze intentie hebben dit te gaan doen. Uiteraard wachten we de evaluatie af, maar hopen te horen dat het college voornemens is dit te gaan doen. Dit zorgt ook voor zekerheid bij de jeugdondersteuners zelf.

Vorig jaar vroeg D66 tijdens de algemene beschouwingen om een toezegging: 
“Voor komend jaar vragen we aan het college om ons ook regelmatig te informeren wat er niet gebeurd dankzij Corona. Welke projecten lopen vertraging op? Welke posten van de begroting worden niet benut door de extra maatregelen? En hoe gaat het met de preventieve taken van bijvoorbeeld de GGD wanneer die weer hervat worden? Welke achterstanden moeten er worden ingelopen? “
 
Wat is de stand van zaken van deze toezegging? Kunnen we bij de jaarrekening 2022 een helder overzicht krijgen?

Voorzitter, ik ga richting een afronding. D66 hoopt dat dit college ook wil werken aan een betere communicatie en verhouding met de voltallige raad. We willen actief geïnformeerd worden, ook als er nog geen formeel besluit ten grondslag ligt.

Tot slot nog een quote uit de begroting: ‘Voor het eerst in jaren is er incidenteel budget voor nog te ontwikkelen plannen weggezet in drie investeringsfondsen. En dan: deze zijn te benutten voor bijvoorbeeld verduurzaming, volkshuisvesting, Leeuwarden Oost, de Spoorzone, binnenstad, gezondheid, sociale basis, Arcadia 2025 of digitalisering.’
Deze opsomming vat bijna alle majeure projecten samen voor de komende jaren. De raad moet  vooraf in positie gebracht worden om de kaders te kunnen stellen, en niet pas halverwege de rit. Laten we gezamenlijk de schouders eronder zetten. Dat is hard nodig, gelet op de onzeker tijd waarin we leven. Het college wil ruimte om te investeren in de toekomst, wij willen dat met elkaar doen. Blijven werken aan een bruisend en financieel gezond Leeuwarden. Waar jong en oud in de ruimste zin van het woord kunnen leven en waar je kunt zijn wie je bent

Tot zover