Spreektekst begroting 2026 D66 Zuid-Holland

De verkiezingen van 29 oktober hebben laten zien dat veel Zuid-Hollanders geloven in vooruitgang. In een overheid die niet alleen terugkijkt, maar verder wil. D66 is daar dankbaar voor. Dat vertrouwen geeft ons energie om met volle overtuiging te blijven werken aan een toekomst waarin iedereen mee kan doen.
 
In dit huis bent u van onze fractie een constructieve, kritische houding gewend en dat zullen we doorzetten. De uitdagingen waar onze provincie voor staat zijn groot. D66 wil samenwerken waar het kan, scherp zijn waar het moet, en blijven werken aan de toekomst van Zuid-Holland.
 
Want er is werk aan de winkel. En ja, het kán wel.
 
Vandaag is een moment om uit te zoomen. Zuid-Holland is een provincie vol contrasten: van haven tot polders, van kennissteden tot kwetsbare natuur. En juist in die veelzijdigheid ligt onze kracht.
 
Maar die kracht staat onder druk. Onze natuur heeft het moeilijk, stikstof blijft een groot probleem, en de balans tussen economie en leefomgeving is nog te vaak zoek. D66 wil die balans herstellen door te investeren in natuurherstel, stikstofreductie en een groene, leefbare provincie.
 
D66 wil bouwen aan een provincie die groeit binnen de grenzen van wat de aarde aankan. Waar we ruimte maken voor innovatie, duurzame energie en nieuwe vormen van landbouw, zonder de natuur op te offeren.
 
We geloven in de kracht van samenwerking. Niet door tegenstellingen groter te maken, maar door bruggen te bouwen: tussen stad en platteland, tussen ondernemers en natuurbeheerders, tussen jong en oud.
 
Dat is wat Zuid-Holland sterker maakt. En dat is de koers die D66 wil blijven uitdragen: optimistisch en toekomstgericht.
 
Ik wil graag op drie zaken inzoomen voor deze begroting. Slagvaardigheid van de provincie en inzicht via de beleidsmonitor, aandacht voor sociale veiligheid en het verbeteren van de huisvesting van internationale medewerkers.

Goed bestuur begint bij inzicht in wat we doen, waarom we het doen, en of het werkt.
We hebben als Provinciale Staten in 2023 al uitgesproken dat we bij elke beleidsprestatie meetbare indicatoren willen zien. Dat is nodig om onze slagvaardigheid te vergroten en te kunnen toetsen of onze inzet echt effect heeft.
 
De beleidsmonitor moet dat inzicht bieden. Maar de huidige startversie laat nog te veel open plekken zien: bij verschillende beleidsprestaties ontbreken indicatoren, en de toegankelijkheid van de website laat te wensen over.
 
Zonder goede indicatoren is de monitor een mooi idee, maar geen werkend instrument.
Daarom dienen wij de motie “Snel beleidsmonitor op orde” in.
 
Met deze motie maken we de beleidsmonitor tot wat het moet zijn: een kompas waarmee we kunnen sturen op resultaat, en een middel om de slagvaardigheid van onze provincie te verbeteren en zichtbaar te maken.

Sociale veiligheid is een voorwaarde om vrij te kunnen leven, werken en reizen in onze provincie. Toch zien we dat dit thema in het provinciale beleid nog te vaak onderbelicht is, het gaat veel over stenen, asfalt en inrichting, maar te weinig over hoe mensen zich daadwerkelijk voelen in die omgeving.
 
Voor vrouwen en meiden in het bijzonder is dat nog niet vanzelfsprekend. Te vaak voelen zij zich niet veilig om te fietsen, wandelen of reizen op bepaalde tijden of routes. Dat is niet acceptabel in een provincie die inzet op brede welvaart en gelijke kansen.
 
Daarom dienen we de motie “Sociale veiligheid aanpakken” in. We vragen het college om in 2026 een plan van aanpak sociale veiligheid voor te bereiden. Met dat plan kunnen we structureel werken aan een provincie waar iedereen zich vrij voelt om te gaan en te staan waar die wil,van bushalte tot buitengebied, van stad tot strand.

Zuid-Holland draait op samenwerking, lokaal én internationaal. Internationale medewerkers zijn essentieel voor onze glastuinbouw, onze industrie, onze zorg en onze kennisinstellingen. Maar te vaak zien we dat deze mensen in slechte, onzekere of te dure huisvesting terechtkomen. Dat doet geen recht aan hun bijdrage aan onze samenleving en het ondermijnt het draagvlak bij inwoners.

D66 wil dat de provincie haar regierol pakt om samen met gemeenten, werkgevers en woningcorporaties te zorgen voor goede, betaalbare en veilige huisvesting voor internationale medewerkers.

Daarom hebben wij een motie voorbereidt in, die het college verzoekt te inventariseren waar gemeenten tegenaan lopen bij de huisvesting van internationale medewerkers en hiervoor een plan van aanpak te maken. Zo kunnen we gericht ondersteuning bieden en zorgen dat iedereen die in Zuid-Holland werkt, ook goed kan wonen.
 
Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de brede woonopgave, waarin ook tijdelijke en flexibele woonvormen een belangrijke rol spelen. Flexwoningen kunnen bijdragen aan het terugdringen van het woningtekort, mits ze betaalbaar en van goede kwaliteit zijn.
Daarom dienen we ook twee moties in die zich richten op flexwonen.
 
Goed wonen is de basis voor goed werken- voor internationale medewerkers, starters én gezinnen.