Samenvatting

Dit programma is voor mensen die geloven dat het beter kan. Dat we levens beter kunnen maken door écht wat te doen. Niet roepen wat er allemaal niet kan. Maar steeds opnieuw vragen: hoe kan het dan wél?

Bekijk hier de campagnespot

Rob Jetten - Beeld: Martijn Beekman

Lees voor

Inleiding

D66 is sociaal-liberaal. Dat betekent dat voor ons vrijheid pas echt bestaat als iedereen de kans krijgt om vrij te zijn. Dat je gewoon moet beginnen, als je iets voor elkaar wilt krijgen. En dat de politiek ván en vóór iedereen is. We moeten allemaal kunnen meebeslissen.

Die vrijheid is er niet vanzelf. Denk aan een eigen huis voor iedereen. Dat lukt alleen als we eerst knopen doorhakken. Over hoe we bouwen bijvoorbeeld, zonder schade aan het klimaat. En als we willen dat we allemaal goed kunnen leven, moeten de regels minder ingewikkeld worden. Zodat jij en je familie de zorg krijgen die jullie nodig hebben.

Er gebeurt veel in de wereld. Oorlog, overstromingen. Landen waar de overheid mensen bang maakt en uit elkaar drijft. Daar worden veel van ons onzeker van. D66 wil daar niet aan toegeven. We willen mensen aanmoedigen en laten zien wat er wél kan.

Wij zien het al voor ons. Een Nederland waar iedereen een dak boven zijn hoofd heeft, omdat we tien nieuwe steden hebben gebouwd. Waar ieder kind goed onderwijs krijgt in een fijn gebouw. Waar we onze eigen energie opwekken. Waar iedereen eerlijk wordt betaald.

De ideeën zijn er al. Nu moeten we het gaan doen. Met oplossingen die mensen écht helpen. Door ruimte te geven aan Nederlanders die al bouwen aan een betere toekomst. Door regels af te schaffen die daarbij niet helpen. Het is aan ons.

Doe mee. Want als we het willen, dan kan het wél.

Hoofdstuk 1: Democratie en veiligheid

Wat zien we
Wat wij het allerbelangrijkste vinden is democratie en veiligheid. We moeten allemaal onze mening kunnen geven en mee kunnen beslissen. En we moeten allemaal veilig zijn. Alleen dan kunnen we grote veranderingen voor elkaar krijgen. Zoals in de zorg en in het onderwijs.

De afgelopen jaren zagen we wat er gebeurt als de politiek en de democratie minder sterk worden. In Nederland, maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten en Hongarije. In sommige landen bepaalt één iemand of een klein groepje alles. Die proberen soms onze democratie kapot te maken. Door foute informatie te verspreiden bijvoorbeeld. Of door ons online aan te vallen.

Dat gebeurt soms ook bínnen Nederland. Bijvoorbeeld door bestuurders die haat zaaien en ons bang maken. Zo drijven we steeds verder uit elkaar en verliezen we vertrouwen. In elkaar en in de overheid. Democratie kan kapot. Daarom moeten we eerst zorgen dat we die sterker maken. Maar dat gaat niet vanzelf.

Wat willen we
Wij willen sámen bouwen aan de toekomst. Waarin iedereen gehoord wordt en niemand alleen staat. Door een vrije samenleving te bouwen die tegen een stootje kan. Waar je je veilig voelt. Op straat, thuis en online. Waar je mag houden van wie je wilt en mag zeggen wat je vindt. Waar de kleur van je huid niet bepaalt hoe je behandeld wordt.

Wij willen een democratie die voor iedereen werkt. Waar iedereen kan stemmen, meepraten en meebeslissen. Waar we niemand buitensluiten. Waar slachtoffers eerlijk worden behandeld en criminelen hun straf uitzitten. Waar we door kunst en cultuur elkaar leren kennen en aanmoedigen. Waar journalisten hun werk kunnen doen en grote bedrijven niet te veel macht hebben.

Hoofdstuk 2: Wonen en leven

Wat zien we
We willen allemaal grip op ons leven. Een fijn thuis, werk om trots op te zijn. Zonder zorgen over je huur, inkomen of oude dag. We willen zelf bepalen wanneer we op onszelf gaan wonen en met wie. En waar we naartoe gaan, en of dat met de fiets, de bus of de auto is. Maar dat is niet voor iedereen makkelijk. Huizen zijn niet te betalen.

Jongeren én ouderen moeten heel lang wachten op een eigen plek die bij ze past. En als je pech hebt, verdwaal je in ingewikkelde regels of krijg je schulden. Ons land doet net alsof iedereen altijd gezond is en voor zichzelf kan opkomen. Dat is niet zo.

Wat willen we
D66 wil ervoor zorgen dat we allemaal zeker zijn van een goed leven. Dat iedereen mee kan doen, ook als je bijvoorbeeld minder goed kunt lopen. Wonen is een recht voor iedereen. Of je nu starter bent of oudere, student of vluchteling.

Huurders krijgen meer rechten. We maken buurten groener en zorgen voor plekken om elkaar te ontmoeten. Ook maken we het makkelijker om bijvoorbeeld een auto te delen. We geven meer geld uit aan openbaar vervoer en de fiets.

Overweeg je op D66 te stemmen? Of twijfel je nog tussen Rob Jetten en een andere lijsttrekker? Wij durven de vergelijking met andere partijen wel aan! Met de partijdige kieswijzer laten we jou de belangrijkste verschillen zien.

Hoofdstuk 3: Gezondheid en zorg

Wat zien we
Gezond zijn is de basis van alles. We willen graag fit zijn en genoeg energie hebben. En niet te veel stress. Heb je zorg nodig, dan wil je dat het snel en dichtbij kan. Zonder moeilijke regels of lange wachtlijsten. En bij mensen die je kennen en begrijpen, zoals de huisarts.

Dat is nu lang niet altijd zo. De zorg heeft veel problemen en te weinig personeel. Ondertussen worden meer mensen ouder en zijn er meer mensen blijvend ziek. Ook de jeugdzorg kan de vraag niet aan. Winkels liggen vol ongezond eten en we bewegen niet genoeg. En steeds meer mensen hebben psychische klachten. Ze zijn bijvoorbeeld erg somber.

Wat willen we
Wij willen dat we gezonder worden dan ooit. Dat begint met voorkomen dat mensen ziek worden. We willen zorg die echt werkt en het leven beter maakt. Zonder dat we alleen op de cijfertjes letten. Werk je in de zorg? Dan geven we je vertrouwen, minder regels en een goed salaris. Werken bij een huisarts, in de ouderenzorg of in de wijk wordt aantrekkelijker.

Zorg moet beschikbaar, bereikbaar en persoonlijk zijn. En passen bij wat mensen nodig hebben. Dat betekent ook dat niet alles wat kán ook móét. Langer leven is soms minder belangrijk dan prettig leven. Mensen die in de zorg werken moeten kunnen doen waar ze goed in zijn. Zo helpen we iedereen op zijn eigen manier gezond en oud te worden.

Hoofdstuk 4: Onderwijs en wetenschap

Wat zien we
Je bent nooit te oud om te leren. Vanaf de eerste schooldag tot na je pensioen moet je kunnen blijven leren en ontdekken. Dat geeft je de vrijheid om te dromen en je eigen toekomst te kiezen. En goed onderwijs is de basis voor onze samenleving en democratie. Het geeft iedereen kansen, waar je ook bent geboren.

Maar dat gaat nu niet altijd goed. Doordat er te weinig leraren zijn gaan lessen soms niet door. En als kinderen van school gaan, kunnen ze niet altijd goed lezen, schrijven en rekenen. Er zijn grote verschillen tussen scholen: sommige zijn heel goed, andere doen het al heel lang niet zo goed.

Jongeren moeten te vroeg kiezen wat ze gaan doen. Leraren moeten te veel tijd steken in dingen die weinig met lesgeven te maken hebben. En omdat de regels en doelen steeds veranderen, kunnen scholen niet rustig nadenken over de toekomst.

Wat willen we
D66 wil dat anders doen. We zorgen voor gelijke kansen voor iedereen en goede gebouwen om in te leren. We geven kinderen meer tijd om te ontdekken waar ze goed in zijn en wat ze willen. Leraren krijgen meer vertrouwen en ruimte. We zorgen voor meer geld en woonruimte voor studenten. We geven extra geld uit aan mbo’s, hbo’s en universiteiten, zodat ze klaar zijn voor de toekomst.

Hoofdstuk 5: Klimaat, energie en economie

Wat zien we
Een aarde waar je goed kunt leven én een sterke economie. Dat kan samengaan. Maar niet als we blijven groeien zonder te letten op het klimaat. Daarom willen we werken aan een economie die rekening houdt met het milieu. Daarvoor moeten we wel keuzes maken.

We moeten stoppen met wat ons tegenhoudt: vervuilende fabrieken en vergoedingen voor fossiele brandstoffen. Denk aan aardolie en gas. En we moeten ophouden met banen waar je niet van kunt leven en te veel macht geven aan grote technologiebedrijven. Zoals Google en Facebook.

We moeten juist geld uitgeven aan wat ons helpt. Zoals energie uit wind op zee en zon op daken. Ondernemers die duurzame diensten en producten leveren. Techniek die helpt problemen op te lossen in de samenleving. En mensen die zich kunnen en willen aanpassen aan wat er in de toekomst nodig is.

Wat willen we
Er zijn grote uitdagingen. De aarde warmt op en de natuur gaat kapot. Mensen die uit een ander land komen om hier te werken worden slecht behandeld. En overal is er te weinig goed personeel. Maar er zijn ook veel kansen. Die moeten we dan wel grijpen.

Hoe meer mensen kiezen voor duurzame producten, hoe meer kansen er zijn voor ondernemers. Al zo’n driekwart van de ondernemers is bezig met duurzamer worden. D66 beloont dat. En wie nieuwe oplossingen ontdekt, kan doorbreken in Europa en daarbuiten.

Wij kiezen voor een groene economie. Daarin zijn mensen en het milieu het belangrijkst. Dat betekent ook dat iedereen mee moet kunnen komen. Daarom maken we ruimte om te leren en een goed inkomen te verdienen. Om duurzaam te wonen en te reizen.

Hoofdstuk 6: Ruimte, natuur en landbouw

Wat zien we
Nederland heeft niet veel ruimte. Daarom is die extra waardevol en moeten we goed nadenken wat we ermee doen. We willen groen, gezond en veilig wonen. Schoon water, veilig voedsel en schone lucht. Een eerlijke economie. Wij vinden dat het pas goed gaat met een land, als het goed gaat met de economie én mens en natuur. Nu en in de toekomst.

Er moet een goed evenwicht zijn tussen mensen, natuur en economie. Dat betekent dat niet alles overal kan. Als we de ruimte slim en eerlijk verdelen, hebben we plek voor alles wat belangrijk is. Waar dat kan, doen we verschillende dingen tegelijk. Zoals zonnepanelen op daken. Of natuur en ontspanning op een plek waar we ook water opslaan.

Wat willen we
Landbouw heeft een belangrijke rol. Boeren verdienen een goede toekomst. Dat is niet altijd makkelijk en we zijn het niet altijd eens over de beste manier. D66 wil een duurzame landbouw. Die de grond en het landschap beter maakt. Die voor voedsel zorgt en goed let op ons water. Die zijn best doet voor de gezondheid en mix van dieren en planten.

We bouwen samen aan een groen land waar we allemaal goed kunnen leven. Met bewoners en ondernemers. In alle regio’s: van stad tot platteland en aan het wad of aan de grens.

Hoofdstuk 7: Europa en het buitenland

Wat zien we
Vrede, vrijheid en democratie. Dat zijn de belangrijkste dingen die we in deze tijd voor elkaar hebben gekregen. Maar we moeten er wel ons best voor blijven doen. Dat gaat niet overal goed. Het Oekraïense volk vecht tegen Rusland. China bedreigt Taiwan. Israël moordt het Palestijnse volk uit.

De Amerikaanse president trekt zich niets aan van democratie. En Poetin voert niet alleen oorlog met wapens, maar ook door foute informatie te delen. Door expres dingen kapot te maken en computers aan te vallen. Dit raakt ons ook. We worden bang gemaakt en uit elkaar gedreven.

Meer dan 120 miljoen mensen op de wereld zijn op de vlucht. Voor oorlog en geweld. De meesten vinden onderdak in hun eigen land of in een buurland. Een heel klein deel komt naar Europa. Nog minder naar Nederland.

Wat willen we
D66 kiest voor een sterk Europa en samenwerken met andere landen. Voor voorop lopen als het gaat om mensenrechten. We willen een Europa dat zichzelf kan verdedigen. Dat laat zien waar we voor staan. En dat niet wegkijkt als er oorlog is of landen zich niet aan mensenrechten houden. Ook niet bij de gevolgen van de verandering van het klimaat.

Vrede en vrijheid kunnen alleen bestaan als het recht sterker is dan macht. Daarom zetten we ons nog harder in voor het internationale recht. Voor een Europa dat vluchtelingen beschermt en oorlogsmisdadigers straft. Waar eerlijke handel mogelijk is.

We beschermen vrede, houden ons aan het internationale recht en respecteren mensenrechten. We nemen onze verantwoordelijkheid en zorgen voor onze eigen veiligheid. Zodat mensen vrij kunnen leven, zichzelf kunnen zijn en hun eigen keuzes kunnen maken.

Hoofdstuk 7: Overheid

Wat zien we
De overheid is vaak ingewikkeld, langzaam en niet echt menselijk. Toeslagen zijn onduidelijk. Belastingen zijn zwaarder voor mensen die werken dan voor mensen die al geld hebben. En mensen die recht hebben op hulp, durven daar niet altijd om te vragen. Ze zijn bang om iets verkeerd te doen. Zo wordt het vertrouwen in de overheid steeds minder.

Nederland verdient meer dan alleen mooie praatjes. De overheid moet echt wat doen. En grote problemen aan durven pakken. Bijvoorbeeld met wonen en klimaat, onderwijs en veiligheid. En niet vergeten dat het om mensen gaat. Dat betekent ook dat we eerlijk moeten zijn over hoeveel onze plannen kosten en hoe we ervoor gaan betalen.

Wat willen we
D66 wil een overheid die sterk is en weet wat ze doet. Die Nederland verder helpt. Dat begint met minder regels en menselijker zijn. Met meer ruimte om oplossingen te zoeken die bij mensen passen.

We zorgen voor eerlijkere belastingen, zodat werken meer oplevert. En dat mensen met meer geld ook meer belasting betalen. Net als mensen die veel vervuilen. Toeslagen maken we makkelijker. Stap voor stap gaan we er zelfs mee stoppen. Ervoor in de plaats komt een vast bedrag voor iedereen.

We gaan anders nadenken over hoe we ons geld uitgeven. We kijken bij iedere uitgave wat de voordelen zijn voor de samenleving én de nadelen. Zo geven we ons geld verstandig uit, nu en in de toekomst. Veiligheid en de bescherming van ons land zijn belangrijk. Maar niet belangrijker dan het onderwijs en zorgen voor elkaar.

Nederland is het land van vrijheid en vooruitgang. Een land van doeners, dromers en durvers. Van mensen die samen de schouders eronder zetten en problemen met elkaar aanpakken.