Van crisis naar kracht
D66 is duidelijk over de grote opgaven voor de landbouw, maar ziet ook de kansen. Een duidelijke en stabiele koers geeft boeren weer de basis voor beslissingen over investeringen. We komen nú in actie, zodat boeren snel weer met vertrouwen naar de toekomst kunnen kijken. Daarbij gaan wij goed om met dieren. En we geven ons landschap door aan de volgende generatie.
- D66 blijft gecommitteerd aan halvering van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water in 2027. Zo bouwen we aan een economie die binnen de grenzen blijft van wat de natuur kan dragen. Schone lucht, gezond water, een vruchtbare bodem en biodiversiteit zijn onmisbaar voor een leefbare toekomst – voor de landbouw, voor mensen en voor de natuur.
- Jarenlang zijn we over de grenzen gegaan van wat de natuur en het milieu kunnen dragen. Dat heeft onder meer geleid tot wat we het stikstofslot noemen. De biodiversiteit staat onder grote druk en de natuur is in slechte staat. Als gevolg daarvan kunnen we niet meer bouwen en de projecten waar Nederland naar snakt niet meer realiseren. Dat moeten we keren – structureel, niet incidenteel. D66 wil snelle vermindering van de stikstofuitstoot, op basis van een plan met duidelijke doelen, die niet vrijblijvend zijn en die juridisch vastliggen. Zo kunnen we weer vergunningen verlenen.
- Het idee dat we landbouw en natuur tegen elkaar zouden moeten afwegen, heeft voor beide grote negatieve gevolgen gehad. De natuur is slechter geworden en de landbouwsector is het perspectief op de toekomst verloren. En dat terwijl beide elkaar kunnen versterken. D66 wil naar een model waarbij een gezonde natuur bijdraagt aan een gezonde landbouw, en andersom. En dat is zeker mogelijk.
- Deze verandering begint met duidelijkheid. Want dat geeft vertrouwen. We herstellen natuur, verbeteren biodiversiteit en halen de doelen voor stikstof en waterkwaliteit. Dat doen we op zo’n manier dat we tegelijkertijd de landbouw toekomst bieden. Deze doelen worden per gebied uitgewerkt. We zorgen dat grondstoffen en hulpbronnen zoveel mogelijk worden hergebruikt.
- Boeren krijgen een eerlijke beloning voor hun bijdrage aan de natuur en het landschap. We versterken hun verdienmodellen. Korte ketens tussen boeren en consumenten, reële grondprijzen en samenwerking in de regio maken dat mogelijk. Krimp van de veestapel is een logisch gevolg van al deze opgaven.
- De Nederlandse landbouw is onderdeel van een internationale markt. D66 wil dat Nederland zich in de Europese Unie sterk maakt voor gelijke regels voor alle Europese boeren. Dat betekent: eerlijke handelsafspraken en steun voor boeren die vooroplopen in duurzaamheid.
- We pleiten voor Europese afspraken over kringlooplandbouw, beprijzen van CO₂ en eisen aan dierenwelzijn. Import van goedkoop veevoer en dierlijke producten die leiden tot ontbossing of biodiversiteitsverlies elders op de wereld moet worden tegengegaan.
- Tegelijkertijd erkennen we dat boeren klem zitten door de macht van grote supermarkten en de agrobusiness. Deze partijen zijn vooral gericht op grote volumes en lage prijzen. Ze bepalen eenzijdig de voorwaarden. Dat gaat ten koste van de boer, maar ook van de consument, van dieren en de natuur. D66 wil deze marktmacht aanpakken en eerlijke verhoudingen in de keten. We willen meer transparantie en betere beloning voor duurzame producten.
- D66 ziet uitkoop van boeren niet als doel op zich. Uitkoop is een instrument dat de omslag naar een natuurinclusieve en minder intensieve landbouw moet ondersteunen. We willen boeren helpen die omslag te maken. Niet met willekeurige opkoop. Wel met een nieuw voorstel dat uitkoop nadrukkelijk verbindt aan doelen per gebied en aan duurzame plannen voor de toekomst van de sector.
- We verbinden landbouw en natuur met elkaar. We moedigen ideeën zoals voedselbossen of boslandbouw aan. Want deze ideeën dragen bij aan zowel de productie van voedsel als biodiversiteit.