Rekenkameronderzoek Samenwerken aan woonbeleid

We hebben in deze raadszaal al meermaals geconstateerd dat, ondanks verwoede pogingen, de marktomstandigheden voor woningbouw op dit moment erg moeilijk zijn. Door tal van factoren kunnen we niet zo hard bouwen als we zouden willen en daarmee blijft de woningbouwproductie achter op onze ambitie. Zwolle doet er al jaren van alles aan om dat tij te keren.

Een van de instrumenten, die ook landelijk aandacht geniet, is de werkwijze van het Zwolse Concilium. Een vereniging van bouwers en ontwikkelaars die sinds 2005 met elkaar werkt aan het continueren van de bouwstroom en het bouwen van passende woningen én aan belangrijke thema’s als versnelling en doorstroming.

Het Concilium heeft en doet nog steeds goede dingen. Door het structurele karakter, het krachtige netwerk en de korte lijnen kan de markt nauwgezet worden gevolgd, is relevante en up-to-date kennis altijd dichtbij en is er breed draagvlak voor gemaakte keuzes. Maar het eigen belang is bij tijd en wijle flink gaan schuren met het algemene maatschappelijke belang. Zeker omdat het Concilium zicht alleen richt op partijen die actief zijn bij de realisatie en verkoop van woningen en geen andere partijen vertegenwoordigt, waaronder woningzoekenden en niet-commerciële partijen, zoals die van waaruit mensen uitstromen uit instellingen.  
  
Want kijkend naar de statuten is het Concilium zijn doelen behoorlijk voorbijgegaan. Zeker toen in 2018 de Taskforce werd opgericht en het Concilium zelf een rol heeft ingenomen bij het ontwikkelen van het Zwolse woonbeleid. Dit raakt de rechtmatigheid en doelmatigheid van het instrument Concilium en verstrengelt de belangen van de leden. En omdat er vervolgens onvoldoende en onvoldoende transparant is gecommuniceerd over de afwegingen, keuzes, beslissingen en gevolgen daarvan, maar ook de gemeenteraad op afstand stond en enigszins is gehouden en ook geen gezamenlijke vuist heeft gemaakt, is er niet ingegrepen. Gelukkig heeft het Concilium enig zelfreinigend vermogen, want na een eigen evaluatie in 2022 heeft het Concilium een stapje teruggedaan op de participatieladder. Vrij snel daarna heeft ook de Rekenkamercommissie een onderzoek uitgevoerd en debatteren wij vanavond over de stukken en de oproep om kaders te stellen op het algemene woonbeleid én hierop regie te nemen.

Wetende dat er stappen zijn gezet, concluderen wij, net als de Rekenkamer in haar brief vorige week, dat we er nog niet zijn.  
Ondanks de belofte in 2023 zijn er namelijk nog geen jaarplannen en jaarverslagen gemaakt en dus ook niet gedeeld. De statuten en beleidsdocumenten zijn niet te raadplegen en verslagen van de vergaderingen zijn slechts beperkt te vinden. Ook is de beloofde handreiking, die gericht is op de wijze van advisering van het Concilium, niet opgesteld. Essentiele onderdelen zijn dus niet uitgevoerd, maar zijn wel essentieel voor een goede balans tussen de belangen van het Concilium en het algemeen maatschappelijk belang van de gemeente en onze inwoners. Invloed en zeggenschap kost wat ons betreft minimaal transparantie.

 
D66 ziet dan ook graag dat op korte termijn wordt gewerkt aan:

Een eerste stap zou wat ons betreft een rondtafelgesprek mét het Concilium kunnen zijn. Laten we eens met hen sparren over de markt, de kansen en belemmeringen om zo meer inzicht te krijgen.

Laat er geen misverstand bestaan over het belang van ontwikkelaars en investeerders binnen de woningbouwopgave. We hebben ze heel hard nodig. Laten we die relatie en afhankelijkheid goed vastleggen, zodat over de spelregels, belangen en samenwerking geen onduidelijkheid kan bestaan.