Dit opiniestuk stond eerder in het Leidsch Dagblad.
Opinie: Kijk verder dan het klaslokaal en geef ieder kind recht op onderwijs
In Nederland zegt de leerplichtwet dat alle kinderen naar school moeten om onderwijs te volgen. Toch zitten zeker 15.000 kinderen thuis zonder enkele vorm van onderwijs. Zij vinden om uiteenlopende redenen geen geschikte plek en zitten daarom noodgedwongen thuis. Dat is doodzonde. Ieder kind wil leren, ontdekken en zichzelf ontwikkelen. Het is aan ons om dat mogelijk te maken. Daarom wil D66 alle kinderen het recht op onderwijs geven.
Leerplichtwet
Sinds 1900 kent Nederland de leerplichtwet. Deze wet verplicht kinderen tot 18 jaar zonder startkwalificatie tot het volgen van onderwijs op school. Dit werkt als een aan/uit knop: je volgt alles, of niets. Voor een groeiende groep kinderen zorgt deze wet voor problemen. Ze zijn bijvoorbeeld langdurig ziek, kampen met een angststoornis of lopen vast door hun hoogbegaafdheid.
Scholen hebben te weinig ruimte voor het bieden van maatwerk aan deze kinderen. Ze komen thuis te zitten waardoor ouders het risico lopen op hoge boetes. Dit dwingt ze tot het aanvragen van een vrijstelling van de leerplicht. Als die vrijstelling er eenmaal is, draagt geen enkele partij meer verantwoordelijkheid voor het bieden van onderwijs aan het kind. Dat betekent in feite dat we kinderen opgeven. Al het perspectief verdwijnt.
Dat doet veel met kinderen. Ik heb de verhalen gehoord. Het is alsof we de tijd voor deze kinderen stilzetten. Hun ontwikkeling stopt, het zelfvertrouwen daalt, ze missen hun leraar en klasgenoten en zitten hele dagen thuis zonder dat ze geprikkeld worden om zichzelf te ontplooien. Wanneer een kind geen onderwijs kan volgen, zorgt dat voor veel frustratie en verdriet. Ouders voelen zich machteloos.
Te vaak buiten de boot
Alle kinderen (en ook hun ouders) hebben gemeen dat ze heel graag willen, maar niet in staat worden gesteld om te leren. Door de leerplichtwet kunnen ze niet enkele dagen naar school in plaats van de volle vijf. En digitaal onderwijs wordt vaak niet als optie gezien. Terwijl: wat zou erop tegen zijn als een kind bijvoorbeeld drie dagen naar school gaat en twee dagen digitaal onderwijs volgt? Of andersom? We moeten in mogelijkheden gaan denken.
Het leerrecht – het recht op onderwijs en ontwikkeling – lijkt in Nederland een vanzelfsprekendheid. De meeste kinderen gaan naar school en volgen ook nog na hun 18e verjaardag onderwijs. Nederland is ook aangesloten bij internationale verdragen die het recht op onderwijs erkennen. Toch geven de Kinderombudsman, jongeren, ouders, onderwijsprofessionals en juristen al jaren aan dat de huidige wetten het leerrecht belemmeren in plaats van beschermen. We zien het in de praktijk: te veel kinderen vallen buiten de boot. We laten ze aan hun lot over. Dat vind ik onverteerbaar.
Kijk verder dan de muren van het klaslokaal
Het is duidelijk dat de huidige onderwijswetten ervoor zorgen dat kinderen vastlopen. Scholen hebben te weinig ruimte voor het bieden van maatwerk, ouders worden te vaak gedwongen tot het aanvragen van een vrijstelling van de leerplicht en geen enkele partij draagt de verantwoordelijkheid voor het bieden van onderwijs aan deze kinderen. Het is tijd dat alle kinderen het recht op onderwijs krijgen. Zij verdienen deze kans. Ook als dat betekent dat we verder moeten kijken dan de muren van het klaslokaal.
Daarom is het tijd om het recht op onderwijs in de wet te verankeren. Mijn wetsvoorstel daarvoor hoop ik zo snel mogelijk in te dienen bij de Tweede Kamer.
