Geen taboes op nieuwe klimaat-maatregelen

Ik ben trots op alle inspanningen vanuit Nederland om Oekraïners te helpen. We moeten dat blijven doen. De oorlog heeft ons ook wakker geschud. In razend tempo hebben we moeten afkicken van onze verslaving aan het goedkope gas uit Rusland. Nederland zet de knop nu écht om. En hoewel de energiecrisis iedereen raakt, gaan we in de toekomst alleen maar meer profijt hebben van de radicale omslag die we nu maken.

Door de oorlog is onze omschakeling van gas naar duurzame energie en energiebesparing fors versneld. En we hebben ook in het aanpakken van klimaatverandering grote sprongen gemaakt.
Steeds meer Nederlandse daken worden ingezet voor zonnepanelen, we zijn inmiddels Europees kampioen in het aantal panelen per inwoner.

We hebben onze ambities voor wind op zee ver-15-voudigd, binnenkort worden weer nieuwe parken aangesloten.
En verhuurders worden verplicht om huizen met slechte energielabels het snelst te verduurzamen. Stap voor stap werken we toe naar 60% minder CO2-uitstoot in 2030.

Stukje bij beetje raakt heel Nederland overtuigd van de noodzaak van meer klimaatactie. Daar waar Jan Terlouw vroeger nog een roepende in de woestijn was, is er nu een breed gedeeld gevoel van urgentie.
De gevolgen van klimaatverandering en de impact daarvan op ons dagelijks leven worden ook steeds zichtbaarder.

Denk aan de verschrikkelijke overstromingen in Pakistan. Extreme droogte op Madagascar. Of de allesvernietigende bosbranden in Amerika en Australië.

Maar ook op kleinere schaal zien we het klimaat veranderen. De tien warmste jaren in Europa sinds het begin van de metingen vonden allemaal plaats tussen het jaar 2000 en nu.

65% van de Nederlanders maakt zich zorgen over klimaatverandering. Tegelijkertijd heeft nog geen kwart van de bevolking vertrouwen in de inspanningen van de overheid om de klimaatdoelen te halen.

Dat pessimisme trek ik me aan. Het is ook begrijpelijk: In het Parijs-akkoord is afgesproken de opwarming te beperken tot 1,5 graad, zodat de planeet leefbaar blijft. Dat doel is tot nu toe niet in beeld. Dat betekent dat we nóg meer moeten doen. En dat we dat ook op een sociale, rechtvaardige manier moeten doen.

‘Eerlijk delen in een schoon land’ was de campagneleus van Hans van Mierlo in de jaren zeventig. En die is nog steeds actueel.
We zullen een grotere stap vooruit moeten zetten, verder versnellen. Falen of vertragen is geen optie. We zijn in 2050 klimaatneutraal. We kunnen geen centimeter van die koers afwijken.

Ook dáár gaan de komende verkiezingen over. De provincies zijn een cruciale schakel in de vergroening van ons land.
Laatst was ik bij een baksteenfabriek in Gelderland. Die fabriek heeft een grote oven, gasgestookt. Inmiddels kan dat elektrisch, maar het elektriciteitsnet kan een elektrische oven niet aan. Het bedrijf wil dit oplossen met een eigen windmolen, maar heeft de hulp van de provincie nodig.

Of een ander voorbeeld: Friesland. Daar heeft het dorpje Reduzum zijn eigen, coöperatieve windmolen. De opbrengsten gaan terug naar de lokale bevolking, de korfbalclub en de school. Maar die molen kon pas gebouwd worden toen daar na de vorige provinciale verkiezingen eindelijk politiek draagvlak voor was.

De stem op 15 maart doet er dus toe. Nederland moet verder vergroenen. En daarvoor is lef nodig. Belangrijke projecten dreigen te sneuvelen als we onwelwillende en klimaat ontkennende politici onze stem geven.

En dat is nog buiten de stikstofcrisis gerekend. In Brabant moest deze week worden besloten om helemaal geen vergunningen meer af te geven. De natuur is er té slecht aan toe. In andere provincies dreigt hetzelfde.
 
Als ik dan zie dat de VVD en het CDA zich in 7 provincies willen verzetten tegen maatregelen om Nederland van het slot te halen en uit die crisis te komen, vind ik dat onbegrijpelijk.

Als zij, en in Limburg sluiten ze het niet uit, ook bereid zijn om daarvoor samen te werken met partijen als de PVV, staan we straks écht stil.

Daarom gebruik ik dit podium graag voor een oproep aan mijn coalitiegenoten: ga niet samen met de blokkerende kudde aan de handrem hangen. We kunnen stilstand niet verkopen aan toekomstige generaties.

Als kabinet spreken we de komende weken over extra maatregelen om de klimaatdoelen te halen. Dat worden intensieve gesprekken. We hebben het hier over de grootste uitdaging van onze tijd, die veel van ons allemaal zal vragen. Maar laat ik duidelijk zijn: wat mij betreft zijn er geen taboes als het gaat om nieuwe klimaatmaatregelen. Alle opties liggen op tafel. We hebben geen andere keuze. We hebben niet de luxe om oplossingen uit te sluiten. Volgende generaties wachten op het antwoord van de politici van nu.

Je kan wel zeggen dat je geen kernenergie wil, niet over de veestapel wil praten of tegen windmolens bent, maar dat geluid vindt bij mij geen weerklank. We zullen het allemaal moeten doen willen we klimaatverandering effectief afremmen. Dat betekent dus minder vee, meer windmolens, ook op land, en praten over kernenergie. Voor taboes is geen ruimte.

In de formatie is het al gelukt om sommige taboes te slechten. We gaan eindelijk rekeningrijden invoeren. Zodat je voor je auto betaalt naar gebruik, vanuit het principe dat de vervuiler betaalt.
Maar we moeten ook zonder taboes kijken naar andere maatregelen. Elektrisch rijden kan een extra boost krijgen, bijvoorbeeld door de auto van de zaak verplicht elektrisch te maken. We moeten zorgen dat we schoner en minder gaan vliegen. Plantaardig eten kan vaker de standaard zijn en biogrondstoffen in de bouw worden geen uitzondering, maar regel.

En we moeten ervoor zorgen dat de industrie sneller gaat vergroenen. Want laten we wel wezen: in een klimaatneutraal Nederland, kan geen ruimte zijn voor fossiele industrie.

We hebben dus nog veel te doen. Heel veel. En dat gaat alleen maar lukken als we alle taboes aan de kant schuiven.
Maar ik ben optimistisch gestemd. Zo kennen jullie mij.
Samen kunnen we ervoor zorgen dat de provincies na 15 maart de juiste koers gaan varen.

Dat er provinciebesturen komen die doordrongen zijn van de urgentie van het klimaatprobleem.
En dat er ook in de Eerste Kamer steun is voor alle maatregelen die keihard nodig zijn.

Zodat we in een nog hogere versnelling door kunnen met het omlaag brengen van de uitstoot van broeikasgassen.