Excuses voor het slavernijverleden: historisch moment en begin van herstel

Vandaag heeft de minister-president namens het kabinet excuses aangeboden voor de rol van de Nederlandse staat in de trans-Atlantische slavenhandel en slavernij. Een historisch en betekenisvol moment van erkenning – en het begin van herstel. Hier hebben heel veel mensen decennialang keihard voor gevochten.

D66-Tweede Kamerlid Salima Belhaj: ‘Met het aanbieden van excuses zet het kabinet een belangrijke eerste stap in het erkennen van het Nederlandse slavernijverleden. Zoveel mensen hebben op dit moment gewacht. Hiervoor gestreden. Door excuses aan te bieden wordt recht gedaan aan de meest pijnlijke bladzijden van onze geschiedenis. Maar bovenal: aan het leed van heel veel mensen. Leed dat doorwerkt tot op de dag van vandaag.’

Voor veel mensen is het slavernijverleden niet iets uit een ver verleden. Zij kennen de verhalen van hun overgrootouders. Zij voelen de pijn van hun familie en dragen die nog altijd met zich mee. En racisme en andere vormen van uitsluiting, die voortkomen uit ons pijnlijke verleden, kijken zij nog iedere dag in de ogen.

Excuses zijn niet alleen betekenisvol voor nazaten van tot slaaf gemaakten, maar voor alle mensen in Nederland. Iedereen is gebaat bij een land waar iedereen gezien, gehoord en gewaardeerd wordt en waar ieders geschiedenis en toekomst ertoe doen. Verdeeld komen we nergens, samen gaan we vooruit.

“Door excuses aan te bieden wordt recht gedaan aan de meest pijnlijke bladzijden van onze geschiedenis. Maar bovenal: aan het leed van heel veel mensen.”

Salima Belhaj

Draagvlak voor excuses

Excuses krijgen betekenis wanneer ze breed worden gedragen. Daarom hebben ook leden van de Tweede Kamer zich intensief beziggehouden met het slavernijverleden en de gevolgen ervan. Van een betoog voor excuses van toenmalig Kamerlid Rob Jetten in 2020 tot een reis naar Suriname, Bonaire en Curaçao.

‘Ik ben erg blij met het politieke draagvlak. Tijdens meerdere rondetafelgesprekken en een reis naar Suriname, Bonaire en Curaçao hebben we ons als Kamer goed verdiept in het slavernijverleden en de gevolgen ervan. We hebben indrukwekkende gesprekken gevoerd en plekken bezocht waar de geschiedenis nog altijd leeft en voelbaar is. Het was bijzonder om te zien hoe, ondanks alle verschillen van mening, heel veel Kamerleden zich hebben opengesteld voor verdieping en gesprek’, aldus Belhaj.

Het aanbieden van excuses staat symbool voor een betekenisvol begin van het proces naar herstel. Belhaj: ‘In aanloop naar het herdenkingsjaar dat op 1 juli 2023 van start gaat, moet het kabinet laten zien dat de excuses ook worden opgevolgd door daden.’