Edwin Rutten: Rapapáa!

tekst Jan Vincent Meertens

Edwin Rutten groeit op in een kunstzinnig gezin. “De jazz en de klassieke muziek waren er gewoon. We waren een musisch gezin.” Op het Vossius Gymnasium in Amsterdam zat hij met Rogier van Otterloo in de klas. “We wilden een band oprichten. Rogier speelde piano, een vriendje van ons bas en ik slagwerk. En ik zong jazz op onze eerste grammofoonplaten.” Een groot deel van zijn leven wordt bepaald door, zoals hij zelf zegt: “Trrrrinnngg, daar gaat de telefoon!”

Begin jaren zeventig bijvoorbeeld, toen Aart Staartjes hem vroeg of hij wel eens iets voor kinderen had gedaan, was zijn antwoord: “Ja, ik heb er twee.” Edwin vat het samen: “Zo werd ik Ome Willem. Aart gaf aan: ‘ga jij maar drummen, dat spaart een muzikant uit’. En ik ben nog steeds voor veel mensen Ome Willem, en dat vind ik leuk hoor. Je komt jong in hun leven en dat grijpt in. Als je 16 jaar op televisie bent met een programma dat gewaardeerd wordt dan heeft dat meer impact dan jazz concerten voor een kleiner publiek.”

Uiteindelijk is het zijn liefde voor de taal waarin alles samenkomt. Edwin schrijft en vertelt verhalen bij muziek en maakt, met eigen versies en vertellingen, klassieke muziek toegankelijk. De Matthäus Passion van Bach bijvoorbeeld. Voor kinderen en andere volwassenen, zoals hij dat graag noemt. Nooit kinderachtig zijn is zijn devies. ”Ik probeer kinderen nieuwsgierig te maken, nieuwe dingen te laten zien en horen. Anders wordt het leven kaal, en er is juist zoveel. Zij hoeven niks maar het moet wel aangeboden worden. Daarin is de politiek van groot belang.”

“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in politiek. In 1966 kregen mijn ouders het pamflet van D66 binnen en ze zeiden: Edje, dat is iets voor jou?!” Het had gekund, de politiek, maar hij had andere dingen te doen. “Tijdens mijn studie psychologie bleek dat communicatie en taal van het allergrootste belang zijn, ook of juist in de politiek.
Je verhaal moet geloofwaardig zijn. Als je niet jezelf bent omdat iemand je een kant opstuurt waar je je niet goed bij voelt word je ongeloofwaardig. ‘Ken u zelve’, blijft makkelijker gezegd dan gedaan.”

Het was zijn ontmoeting met Sigrid Kaag – beide waren gast bij het tv-programma De 5 uur Show – dat Edwin deed besluiten zijn politieke bijdrage te leveren. “Bij het wachten vooraf sprak ik met mevrouw Kaag. Ik vond haar geestig, ernstig, positief, duidelijk, relativerend en met groot overzicht. Tijdens mijn item ging ik nog even door op wat mevrouw Kaag gezegd had. Ik was enthousiast en zei op een gegeven moment ‘Dit lijkt wel een stemadvies’. Na deze ontmoeting werd ik lid van de partij.”

Niet veel later ging de telefoon. Trrriiiing. Edwin kreeg de uitnodiging om lijstduwer voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022 te worden. “Meteen heb ik ja gezegd. Het mooiste is om stemmen weg te halen bij mensen die op een andere partij wilden stemmen. De publiciteit was ‘boven verwachting’ werd mij verteld. Ik ben geen luie lijstduwer en zet mij desgevraagd ook na de verkiezingen in voor wat mij ter harte gaat.”

Er zijn een paar onderwerpen die hij heel belangrijk vindt: onderwijs, cultuur, gelijke kansen en armoede, vooral onder kinderen. “Tussen 0 en 12 jaar, daar begint het. Dan staat het kinderhoofd open, zijn er geen vooroordelen. Ik gun eenieder waar ik zelf zo vreselijk veel plezier van heb gehad.”

Voor onze D66 staatssecretaris Cultuur en Media, Gunay Uslu, heeft hij een vraag. Of misschien is het gewoon een advies van de woordkunstenaar. “Ik kies de taal en vorm op het toneel, op cd’s, streams en op de televisie die mij past en doordringt bij de luisteraar. Woorden die veel gebruikt worden, worden vaak sleets. De woorden diversiteit en inclusiviteit horen we, maar we kennen of voelen de lading van het woord vaak niet meer. Kies bij gebruik voor die woorden steeds een klein praktisch voorbeeld zodat die begrippen als een diamant de vele facetten krijgt die het verdient. Is wellicht iets voor een soort spotje van ‘Postbus 51’? Met kekke filmpjes, zodat deze begrippen steeds weer inhoud krijgen.”

Hij herinnert zich een optreden als Ome Willem in de Schilderswijk in Den Haag waar hij een grote groep migrantenkinderen trof. Hij vroeg een meisje van tien om tolk te zijn. “Dan bloeit mijn hart op! Ik heb later nog vaak gehoord: door uw programma heb ik Nederlands geleerd.”

Nu ‘Ome Willem’ zich aansluit bij D66 en iemand is een VVD’er of SP’er, dan zeggen ze ‘Dat had ik niet van mijn Ome Willem verwacht.’ En een D66’er zal zeggen: ‘ja, hij was mijn kinderheld, toen al!’ Zo bieden de woorden van Edwin Rutten vreugde en hoop, soms ook troost en vooral verbinding.