Actualiteit uit Zeeland met Monique Schoonen

tekst Stephan van Heusden

Of het nu voor de gemeente Groningen, voor de Raad van State in Den Haag of voor de regionale omroep in Zeeland is, Monique bijt zich vast in de materie en is pas tevreden als er resultaten zijn geboekt. Het gezin Schoonen verhuisde vaak. Monique leerde zich snel aan haar omgeving aan te passen. Ze studeerde rechten in Rotterdam en bestuurskunde in Enschede, was stafjurist bestuursrecht bij de Raad van State maar miste de dynamiek. Vervolgens maakte ze carrière bij de Provincie Zeeland en eindigde daar als waarnemend directeur van de staf-afdelingen en kabinetschef van de Commissaris van de Koningin. Ze ging in Zeeland de politiek in; secretaris in Walcheren, raadslid en fractievoorzitter in Vlissingen. Het waren mooie tijden eind jaren ’80.

D66 was een grote lokale partij met veel leden. ‘Er was meer optimisme en vertrouwen in de politiek en het ging om belangrijke thema’s zoals emancipatie, basisinkomen en zelfbeschikkingsrecht. Als je me toen had verteld dat er 30 jaar later een oorlog woedt aan de rand van Europa had ik je niet geloofd.’ Dat het echt andere tijden waren blijkt wel als Monique vertelt dat haar benoeming in eerste instantie werd gedwarsboomd door de SGP. Een vrouw in het management, dat kon echt niet, maar het gebeurde wel.

Monique werkte ook een aantal jaren bij de gemeente Groningen als directeur bestuur en (loco)-gemeentesecretaris, maar ze keerde uiteindelijk terug naar Zeeland voor een directeurschap bij Omroep Zeeland. Dit was een sprong in het diepe. ‘Ik had wel communicatie-afdelingen aangestuurd maar media was echt iets nieuws. En er zat veel verandering aan te komen.’

De mediawereld is veranderd in de afgelopen 20 jaar. Van een hele zelfverzekerde wereld met journalistieke principes, een onaantastbare positie en ruime budgetten naar een verschraalde situatie waarbij nieuws steeds meer door buitenlandse techgiganten wordt gebracht en gekleurd, met alle gevolgen van dien. De budgetten voor de publieke omroep en dus ook de publieke regionale omroepen zijn sterk teruggebracht. Hierdoor wordt het bijna onmogelijk de opgelegde doelen bereik, interactie en diversiteit te realiseren. Monique wijst op de publieke taak van Omroep Zeeland: het nieuws duiden op een voor alle doelgroepen begrijpelijke manier. Dat vraagt veel journalistieke aandacht want complexe dossiers zoals PFAS (giflozingen in de Schelde), of de marinierskazerne moeten ook voor een laagopgeleide lezer begrijpelijk gebracht worden. En het vak journalistiek moet aantrekkelijk blijven. Nu al is het zo dat in Nederland de interesse in een journalistieke opleiding achterblijft. Daarnaast zijn de publieke regionale omroepen ook cultuurdrager in hun regio.

Het woord vertrouwen komt veel voor in dit interview. Vertrouwen in de toekomst, vertrouwen in de politiek, erop vertrouwen dat de landelijke politiek de provincie niet vergeet. Monique benadrukt dat publieke en regionale media hier een grote rol in spelen. In Zeeland kijken veel mensen sceptisch naar de Randstad. De eerdergenoemde PFAS en marinierskazerne kwesties hebben dit nog eens versterkt. Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen deden de landelijke partijen het slecht ten opzichte van de lokale partijen. Ook D66 verloor terrein. Hoe we dat vertrouwen terugwinnen begint met goede nieuwsvoorziening. Monique is daarin ook kritisch naar D66. ‘De staatssecretaris besteedt veel aandacht aan cultuur maar ik mis het ambassadeurschap voor het behoud van de publieke en regionale omroepen.’ Daarbij komt ook nog eens dat in provincies zoals Zeeland, Drenthe, Groningen en Zuid-Limburg naast de regionale omroepen bijna geen andere lokale nieuwsvoorziening is en de provincies niet in staat zijn de bekostiging aan te vullen op structurele basis.

Regionale omroepen proberen de middelen die ze hebben zo goed mogelijk te besteden. Monique benadrukt dat landelijke standaardisatie van de technische voorzieningen zoals beeldmontage- en uitzendapparatuur, waarop omroepen enorm snel afschrijven, helpt kosten te besparen. Dit geldt ook voor het gezamenlijk ontwikkelen van interfaces tussen al die systemen en de uitzendsystemen. Monique is heel gelukkig met de samenwerking die regionale omroepen al een aantal jaar hebben met de NOS. Zo wordt er ook landelijk uitgezonden in samenwerking met Omroep Max. Omroep Zeeland heeft een redactiesysteem waarin de content gedeeld wordt met de publieke omroepen. Zo wordt er samen- in plaats van naast elkaar – gewerkt op welke verhalen wanneer aan bod komen en welke bronnen er zijn gebruikt.

Omroep Zeeland biedt met de inzet van online nieuwsvoorziening, radio en televisie een prachtige mediavoorziening in de provincie. Daarnaast heeft de omroep als taak het cultuurdragerschap in stand te houden. Daarbij passeren zelfs ook de meer ingewikkelde thema’s zoals de rol van het slavernijverleden waardoor steden als Middelburg en Vlissingen floreerden. Dat gaat de omroep niet uit de weg. De Covid pandemie was niet makkelijk voor de medewerkers. Ondanks dat is er volop geïnnoveerd in een nieuwe website en wordt er geëxperimenteerd met social media. De omroep staat er prima voor en dat is voor Monique ook wel een mooi moment om een nieuwe uitdaging aan te gaan Ze heeft aangekondigd de omroep eind dit jaar te verlaten.

‘Ik wil na 16 jaar het stokje graag overdragen aan iemand die nieuwe dynamiek en ideeën inbrengt, noem het nieuw leiderschap, belangrijk in de politiek maar ook voor de omroep.’ Monique dwingt zichzelf zo rustig na te kunnen denken over waar ze zich mee wil gaan bezighouden. ‘Ik ben, nog steeds, vanuit overtuiging lid van D66. De thema’s die mij deden besluiten in de politiek te gaan zoals zelfbeschikking, gelijke rechten, en emancipatie zijn wat mij betreft nog steeds actueel dus daar blijf ik strijdbaar voor.’ Wordt het iets binnen de media, raden van toezicht, openbaar bestuur, Den Haag, de provincie of allebei? Ze is er nog niet uit. Er zal zeker weer een nieuwe uitdaging op haar pad komen.