Overheid en bestuur

Vertrouwen is de basis voor een gezonde, democratische samenleving. Dat begint bij een open, transparante en inclusieve overheid die aanspreekbaar en bereikbaar is. De gemeente, dat zijn wij met z’n allen. We zouden ons dus ook thuis moeten voelen in de gemeentelijke organisatie. En dat blijkt in de praktijk nog steeds lastig te zijn. Met de recente toeslagenaffaire nog vers in het geheugen rijst de vraag hoe we het (latente) wantrouwen tussen overheid en burger kunnen slechten. D66 staat voor een gemeente die dicht bij de inwoners staat en die initiatiefnemers in de stad verder brengt. Het is van het grootste belang dat we de tegenmacht goed organiseren, in de gemeenteraad, in de stad en in de media. Democratie, dus ook lokale democratie is een continu proces, waaraan iedereen meedoet. Politiek is te belangrijk om aan politici alleen over te laten.

Helder en aanspreekbaar

Goed contact begint met aanspreekbaarheid: bij wie kun je terecht met een idee, een klacht? De gemeente is een professionele organisatie met heel gemotiveerde medewerkers. Dat mogen inwoners ook zo ervaren.

  • Aanspreekbaar in de wijk. Gemeenteambtenaren en burgemeester en wethouders gaan vaker de stad in om meer gevoel te krijgen bij het werk dat ze doen. Zo worden ze ook makkelijker aanspreekbaar voor inwoners van de stad.
  • ‘Persoonlijk, tenzij’. Te vaak blijken burgers geen touw vast te kunnen knopen aan brieven en is onduidelijk bij wie ze met vragen terecht kunnen. Dat kan verholpen worden door brieven van de gemeente altijd te voorzien van een naam van een contactpersoon en een telefoonnummer. Een duidelijke overheid is tijdig met informatie, ook als er nog veel onzeker is: eerlijke informatie over wie wat wanneer gaat doen is een bewijs van vertrouwen in elkaar.
  • Inclusieve communicatie. Op gemeentelijke formulieren wordt zo min mogelijk gevraagd naar geslacht en bewoners kunnen een naam en aanspreekvorm kiezen die de gemeente voor ze gebruikt in de verdere communicatie. Daarnaast gaat de gemeente weer LHBTIQ+-beleid voeren.
  • Plaats een ‘bel me terug knop’ op de website. Voor steeds meer diensten van de gemeente kun je alleen nog digitaal terecht. Het persoonlijk contact ontbreekt. We willen op de gemeentelijke website een ‘bel me terug’-knop. Digitaal waar het kan, fysiek voor wie dat wil.
  • Medewerkers op stage. We introduceren voor alle gemeenteambtenaren een vijfdaagse burgerstage in een Haagse wijk. Stages kunnen helpen om publieke professionals die in Den Haag werken (bij de politie, in het onderwijs, de zorg en de gemeentelijke organisatie) beter te leren inspelen op wat in de stad speelt, en wat mensen beweegt.

Investeren in vertrouwen

Vertrouwen van burgers en raadsleden in bestuurders en ambtenaren is net zo belangrijk als omgekeerd: hoe benut je elkaars mogelijkheden en middelen op een transparante, heldere manier? D66 wil dat de gemeente het voorbeeld geeft en aantoonbaar signaleert waar het schuurt, ingrijpt bij ontsporingen en daarover verantwoording aflegt.

  • Leg eerder het probleem op tafel. Herstel van vertrouwen bereik je niet met beloften die je later weer intrekt, wel door heldere en tijdige informatie en een uitnodigende werkwijze, juist in de fase dat problemen zich voordoen. Een eerlijke en open dialoog, waarin iedereen zich veilig voelt te zeggen wat nodig is, dat is het vertrekpunt van de nieuwe gemeenteraad, het college en de medewerkers. Maak duidelijk wat schuurt, wie daarbij welke rol kan vervullen en ook wat er niet kan.
  • Democratische regioraad. We democratiseren de Metropoolregio Rotterdam – Den Haag (MRDH). Er komt een besluitvormende regioraad, dat bestaat uit gekozen raadsleden uit de deelnemende gemeenten.
  • Een succesvolle Ethische Commissie. Snelle technologische ontwikkelingen zorgen ervoor dat er steeds meer informatie over burgers wordt verzameld. Dit stelt ons voor nieuwe ethische dilemma’s. De onafhankelijke Ethische Commissie wordt als klankbord betrokken bij de besluitvorming over ethische vraagstukken, bij de inzet van nieuwe technologie of het innovatief gebruiken van data en algoritmes.
  • Gelijke toegang tot het recht. We richten de eerste Haagse vrouwenrechtswinkel op waar gratis advies wordt gegevens over allerlei onderwerpen. Dit brengt gelijke toegang tot het recht voor alle Haagse vrouwen een stap dichterbij.

Overheidsparticipatie

Een gemeenteraad met een gekozen legitimiteit is een bijzonder groot goed. Maar de tijd van alleen maar volksvertegenwoordiging is voorbij. Voor een levendige democratie is het nodig dat volk en vertegenwoordiging elkaar vaker ontmoeten en in gesprek zijn. Om mee te beslissen en tegen te denken, want waar macht is, is tegenmacht nodig.

  • Versterk de democratie. Om de raadsleden goed hun werk te laten doen, wordt de (fractie-)ondersteuning en griffie verder versterkt. We willen dat het raadswerk aantrekkelijker wordt, door bijvoorbeeld een ruimere vergoeding.
  • Proef met burgerfora. Op voorstel van D66 worden proeven met burgerfora genomen. Deze pilots zullen uitwijzen of hiermee de mogelijkheden van inwoners worden verruimd om te adviseren over opgaven in de stad. De drempel moet laag zijn, en het mogelijk maken dat iedereen inbreng kan leveren.
  • Burgeramendement. Het burgeramendement wordt ingevoerd. Op deze manier kunnen bewoners met een brede vertegenwoordiging direct invloed uitoefenen op de wetten en regels die hun persoonlijk leven raken.
  • Gemeenteraad op locatie. Raadscommissies kunnen vaker op locatie opgaven en oplossingsrichtingen bespreken. Raadsvergaderingen worden voorafgegaan door een ontmoeting met belangstellenden.
  • Een lokaal onderzoeksjournalistiek programma. D66 bepleit meer middelen voor lokale onderzoeksjournalistiek, die helpt kritisch te blijven kijken naar de impact van wat de gemeente doet en kan doen.
  • Medezeggenschap voor nieuwkomers. D66 zorgt ervoor dat nieuwkomers inspraak krijgen in de vorm van medezeggenschap over lokaal beleid en uitvoering van de inburgeringswet. Zo kunnen nieuwkomers meepraten over het beleid dat hen raakt en doen zij ervaring op met medezeggenschap.

Wijkgerichte actie

Een stad besturen gaat over vele lagen en niveaus. Voor concreet beleid nemen we de wijk als maat: daar waar mensen zowel problemen ervaren als kansen zien om te leren, werken en wonen. D66 wil dat inwoners en ondernemers elkaar vaker en eerder kunnen treffen. Samenwerking op wijkniveau heeft verrassend veel in petto.

  • Meer steun voor uitdagende initiatieven. We willen dat bij problemen en voorstellen vaker ‘Right to challenges’ mogelijk zijn. De gemeente kan met tijdelijke inzet van medewerkers met mandaten en wijkbudgetten enorme versnellingen mogelijk maken.
  • Samen ontwikkelen. Co-creatie ateliers helpen bij de ontwikkeling van plannen in de wijken, samen met bewoners en ondernemers. Het verkeersplan Centrum-Noord is een goed voorbeeld op het vlak van bereikbaarheid. D66 wil meer investeren in deze publiek-private partnerschappen.
  • Zet Doorbraakteams in. Het moet mogelijk zijn om gebiedsgericht tijdelijke teams in te zetten die zo lang het nodig is ter plekke kunnen ingrijpen bij hardnekkige misstanden: gemotiveerde en gebundelde doorzettingskracht van bewoners, maatschappelijk werkers, wijkagenten worden door de gemeente ondersteund.
  • Neem een proef met coöperatieve wijkraden. Voor complexe opgaven blijken coöperatieve wijkraden als breekijzers te kunnen fungeren. Ervaringen in bijvoorbeeld Groningen laten zien wat er mogelijk is als delegaties uit de gemeenteraad samen met bewoners, ondernemers en instellingen kunnen achterhalen wat mogelijk is en beslissingen voorbereiden.
  • Baathebbers betalen mee. We willen gebiedsontwikkelaars (zoals bedrijven en woningbouwcorporaties) laten meebetalen. Bijvoorbeeld bij bereikbaarheid, waarbij we de parkeerinkomsten gebruiken voor mobiliteitsprojecten.