Landbouw

Over 50 jaar is onze provincie een toonaangevend voorbeeld van innovatieve, duurzame en natuurinclusieve landbouw en veeteelt. De boeren werken in harmonie mét de natuur, het water en de bodem. De cultuurlandschappen zijn mooier dan ooit. Langs de rivieren heeft het water meer ruimte gekregen in combinatie met duurzame akkerbouw en fruitteelt. De glastuinbouw is een gesloten en energieneutraal systeem geworden dat wordt omringd door schoon water. Zo kan Zuid- Holland er uit zien als we de omslag naar duurzame landbouw durven te maken.

Natuurinclusieve kringlooplandbouw

Natuurherstel is niet vrijblijvend, we weten wat er nodig is en dat gaan we doen. Daarom zet D66 in op de omslag naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw. Daar wordt optimaal gebruik gemaakt van aanwezige ecosystemen en zijn er zo min mogelijk negatieve effecten op natuur en leefomgeving. De landbouw maakt minder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en (kunst)meststoffen en benut reststromen maximaal (kringlooplandbouw). Dit gaat samen met extensivering en verbreding van het verdienmodel. Zo wordt ook invulleng gegeven aan de stikstofopgave (zie paragraaf ‘Stikstof’). De maatschappij profiteert van ecosysteemdiensten, meer biodiversiteit en rijkere landschappen en zal daar ook de boer voor moeten belonen. Want ons buitengebied wordt beheerd, er wordt gezorgd voor het opslaan van zoet water en voor een aantrekkelijk, vaak eeuwen oud cultuurlandschap dat ook leefgebied is voor vele soorten planten en dieren.

D66 wil

  • Natuurinclusieve kringlooplandbouw. Daarom wordt in de provincie vol ingezet op deze omslag. In omgevingsvisies,-plannen en -verordeningen staat kringlooplandbouw centraal en de provincie helpt gemeenten om ook deze visie waar te maken. In het vergeven van vergunningen stuurt de provincie op natuur, dierenwelzijn, milieu, overlast en volksgezondheid om extensivering meer ruimte te geven, ook in de vorm van de teelt van groente en fruit.
  • Bestaande extensieve kringlooplandouwbedrijven betrekken. De omslag naar een andere vorm van landbouw is niet makkelijk. Met een goede samenwerking met bestaande extensieve kringlooplandbouwbedrijven die de gronden rondom Natura 2000-gebieden natuurinclusief beheren wordt het makkelijker om nieuwe collega’s te helpen.
  • Belemmeringen voor verduurzaming wegnemen. Wanneer ruimtelijk beleid in de weg zit van verduurzaming wordt gekeken of experimenteerruimte uitkomst biedt zodat boeren toch verder kunnen met de verduurzaming van hun bedrijf.
  • Onafhankelijke adviseur voor boeren. Er moet een onafhankelijke erfbetreder komen die boeren op aanvraag kan helpen met verduurzaming en algemene bedrijfsvoering. De boer moet in roerige tijden aan de keukentafel onafhankelijk advies kunnen krijgen over welk onderwerp dan ook.
  • Duurzaam pachtbeleid. De provincie stelt gebruikerseisen op pachtgrond in beheer van de provincie om kringlooplandbouw te bevorderen.
  • Ruimte voor de jonge ondernemer. Wanneer een ondernemer stopt met zijn bedrijf kan de provincie zorgen dat op deze grond een groep jonge, duurzame agrarische ondernemers kunnen beginnen die werken aan kringlooplandbouw.

Duurzame verdienmodellen voor de boer

Op het boerenerf komt alles samen. Niet alleen moeten boeren een redelijke boterham verdienen, zij hebben ook nog eens te maken met natuur- en landschapsbeheer, gezond houden van de bodem, inspelen op klimaatverandering en nog vele andere uitdagingen. We kunnen boeren enkel vragen die rol te vervullen als ze in staat worden gesteld hiervan te kunnen leven. Daarom zijn duurzame verdienmodellen die dit alles samenbrengen ontzettend belangrijk.

D66 wil

  • Financieringssysteem voor kringlooplandbouw. Samen met de Rijksoverheid en andere partijen wordt een financieringssysteem opgezet. Boeren worden geholpen om over te stappen op een duurzame manier van landbouw en tegelijkertijd beloond voor het vasthouden van broeikasgassen, het tegengaan van bodemdaling en het leveren van ecosysteemdiensten.
  • Nieuwe verdienmodellen voor agrariërs. Recreatief gebruik van landbouwgrond (bijvoorbeeld de aanwezigheid van wandel- en fietspaden) kan agrariërs extra inkomen geven.
  • (Regionale) afzetmarkten stimuleren voor kringlooplandbouw. Bedrijven die willen extensiveren worden geholpen om een goede (regionale) afzetmarkt voor hun producten te vinden, waarbij een structurele vergoedingen wordt gegeven als onderdeel van een breder en duurzamer verdienmodel. Denk daarbij aan diensten voor natuur- en landschapsbeheer.

Glastuinbouw en sierteelt

Zuid-Holland heeft een tuinbouwsector die op gebied van innovatie en efficiëntie wereldtop is. Daar is D66 trots op. De innovatieve tuinclusters bevinden zich in Westland/Oostland, Nieuwkoop (glas), Bollenstreek en Boskoop en omstreken (buitenteelt). Deze ‘Greenports’ clustering heeft economische, logistieke en innovatieve voordelen. Helaas is de impact op de omgeving nog te groot, zoals door het hoge gasverbruik, negatief effect op de waterkwaliteit, lichtvervuiling, extra verkeer door transporten, problemen bij de huisvesting van arbeidsmigranten (glastuinbouw) en bestrijdingsmiddelen (buitenteelt).

Efficiënt, milieuvriendelijk en met weinig water gezond voedsel produceren in een stedelijke omgeving zal één van de grote uitdagingen voor de wereld zijn in de 21e eeuw en dit probleem kan in Zuid-Holland opgelost worden. Hierbij zijn schoon water en duurzame productie leidend.

Op zandgronden gaat de bollenteelt gepaard met uitputting van de bodem en zorgelijke concentraties van chemische verontreiniging in het oppervlaktewater (zie paragraaf ‘Water’). Er moet evenwicht komen tussen het beleven van de natuur en het voorkomen van verstoring van dieren en planten (zie hoofdstuk ‘Ruimte voor natuur, recreatie en dieren’).

D66 wil

  • Geen uitzonderingen meer voor de glastuinbouw. Op dit moment wordt er nog veel vervuild water geloosd door een aantal bedrijven in de glastuinbouwsector. De handhaving hierop is beperkt. Het is klaar met een oogje toeknijpen,vervuilers worden hard aangepakt.
  • De glastuinbouw ondersteunen bij haar rol in de energietransitie. We stimuleren het afnemen van restwarmte uit de haven en ondersteunende ontwikkeling van Geothermie. De glastuinbouw kan warmte en energie bufferen om weer uit te geven aan het stedelijk gebied. Hiermee kan de glastuinbouw van grote toegevoegde waarde worden voor de energietransitie.
  • Energie- en klimaatneutrale glastuinbouw. We willen uiterlijk in 2040 een energie- en klimaatneutrale glastuinbouwsector. Dat kunnen we onder meer bereiken door initiatieven te ondersteunen zoals de warmterotonde en het gebruik van aardwarmte (zie hoofdstuk ‘Energie in transities’). Ook zal verder geëxperimenteerd moeten worden met bijvoorbeeld koude teelt en gesloten kassen.
  • Een goede slaapplek voor arbeidsmigranten. Er komt een onderzoek in hoeverre gemeenten die tekort schieten in de huisvesting van arbeidsmigranten gekort kunnen worden in provinciale subsidies. Verder gaat de provincie samen met gemeenten onderzoeken wat de precieze opgave rondom arbeidsmigranten is.
  • Gecertificeerde huisvesting voor arbeidsmigranten wordt de norm. Er komen integrale afspraken met de gemeenten over huisvesting, waarbij gecertificeerde huisvesting de norm is.
  • De hectarenorm loslaten. Hierdoor wordt de provincie weer flexibel met stukken grond die wel bestemd zijn voor glastuinbouw, maar feitelijk niet gebruikt worden. Zo komt er meer ruimte voor transformatie en herstructurering van glasgebieden die economisch verouderd zijn. Dit gaat vaak om kleine stukken grond. De kritieke massa van het tuinbouwcluster komt hierdoor niet in gevaar.
  • Lichtvervuiling tegengaan. Bijvoorbeeld door gebruik van ledverlichting te stimuleren.
  • Transport vernieuwen. Experimenten met andere modaliteiten ondersteunen.
  • Sierteelt verduurzamen. Het ondersteunen van de sierboomteeltsector in Zuid-Holland om de transitie te maken naar een klimaatneutrale bedrijfstak, die voldoet aan de normen van de Kaderrichtlijn Water.