Maak financiële belangen nieuwe ministers openbaar

05.10.2021

Om onduidelijkheid en ongelukken te voorkomen tijdens een ministerschap is helderheid bij aantreden wenselijk. De Tweede Kamer en de samenleving moeten wat D66 betreft daarom vlak na de formatie duidelijkheid hebben over de financiële en zakelijke belangen.

Op dit moment wordt het van nieuwe bewindspersonen verwacht dat zij hun financiële belangen op afstand zetten. Als een vers aangetreden minister bijvoorbeeld aandelen heeft in een bedrijf dan moet het bedrijf tijdens het ministerschap door iemand anders worden bestuurd. Het beleid van een kabinet kan immers direct of indirect invloed hebben op de mogelijkheden en beperkingen van een bedrijf. Het is nu niet duidelijk of bewindspersonen een belang hebben bij het maken van beleid waar zij na hun ambtsperiode baat bij hebben.

Sneller: ‘Er zijn regels rond financiële belangen, maar het mag wat D66 betreft veel transparanter. Er is een risico als beoogde ministers en staatssecretarissen inzicht moeten geven in hun financiën, maar dat achter gesloten deuren doen. Het maakt bewindspersonen kwetsbaar in de loop van hun bestuursperiode. En het maakt de democratie kwetsbaar omdat het vertrouwen deuken oploopt als er incidenten zijn, ook al zijn ze klein. Bovendien kunnen we nu moeilijk bepalen of een bewindspersoon in zijn of haar zakelijke en financiële belang handelt als de ambtsperiode afloopt. Dat roept allerlei vragen op. Openbaring aan het begin is misschien spannend voor nieuwe ministers en staatssecretarissen, uiteindelijk zijn ze er zelf het meest bij gebaat.’

De oproep om openbaar inzicht te geven in de financiële en zakelijke belangen is niet geheel nieuw. Zo werden er in 2010 en 2011 in de Tweede Kamer voorstellen gedaan voor meer transparantie. Deze voorstellen haalden het beide niet. Opvallend was dat de partijen die tegenstemden destijds regeringsverantwoordelijkheid droegen. Sneller: ‘Of je nu wilt gaan regeren of niet, transparantie is een groot goed in onze democratie. Het helpt ministers en staatssecretarissen ook om vooraf duidelijk te maken welke belangen zij hebben. Het vermijdt ophef en het versterkt het vertrouwen. Daarom is het de hoogste tijd om het voorstel voor meer transparantie opnieuw aan de Kamer voor te leggen.’ D66 zal tijdens de begrotingsbehandelingen van het ministerie van Algemene Zaken een motie indienen die oproept tot het openbaren van financiële belangen van bewindspersonen.