Amsterdam – ter land, ter zee en in de lucht

De afdeling heeft ruime ervaring met online vergaderen, toch levert het verzamelen van losse ideeën uitdagingen op. De techniek helpt met virtuele plakbriefjes die iedereen kan toevoegen. Maar een discussie komt moeilijk op gang. “Wie heeft een wethouder toerisme voorgesteld? Of wil die anoniem blijven?” De 52 deelnemers op dat moment gaan uiteen naar verschillende digitale thema-kamers. De meeste belangstelling trekt het thema wonen, met 13 mensen. Vreemd genoeg trekt onderwijs, hét D66-speerpunt, maar vijf mensen. Dat verbaast Marlies van Gelderen niet. Zij is voorzitter van de kennisgroep Wonen van D66 Amsterdam. “Met onderwijs heb je in sommige fasen van je leven te maken. Wonen doe je je hele leven. Het houdt iedereen in Amsterdam bezig.”

De woningnood dreigt de stad te ontwrichten: sociale huurwoningen zitten vol, ook met hogere inkomens die blijven plakken, en de vrije sector is zo duur geworden dat weinigen die nog kunnen betalen. De middeninkomens hebben het nakijken. Tussen arm en rijk is geen plaats meer voor het cement van de middeninkomens. Van Gelderen werkt met haar kennisgroep aan veel meer dan alleen het verkiezingsprogramma. “We willen een uitgebreider woonprogramma schrijven. De bouw, de regulering, de financiering en de markt, het is allemaal zo complex dat we behoefte hebben aan meer dan alleen de hoofdlijnen van een verkiezingsprogramma. Bovendien komen we dan beter beslagen ten ijs als we onderhandelen over de coalitie.”

Veel is afhankelijk van landelijk en provinciaal beleid. Maar uiteindelijk moet de eerste paal de grond in van de gemeente. “De gemeente moet ook kritisch naar zichzelf kijken”, vindt Marlies van Gelderen. “Er ligt een opeenstapeling van regels, procedures en ambities. Dat vertraagt. Mogelijk dat een lokaal woonpact tussen gemeente, ontwikkelaars, beleggers en corporaties, met heldere uitgangspunten en gedeelde ambities, de bouw kan versnellen.”

De Amsterdamse D66’ers hebben al eerder gekozen om hoogbouw mogelijk te maken, ondanks de traditionele Amsterdamse weerzin tegen torenflats. “Ja, we moeten de lucht in”, zegt Van Gelderen. “Tenminste, op sommige plaatsen in de stad. Maar hóe hoog, dat is de vraag. Hoe hoger je gaat, des te duurder het wordt. We willen ook een leefbare stad. Amsterdam is beroemd om zijn menselijke maat. We zijn gehecht aan het leven op de stoep voor je deur, dat bij hoogbouw nauwelijks meer bestaat. In een stad als New York, met zijn spectaculaire hoogbouw, liggen de meest gewilde buurten in oude delen van Manhattan waar de gebouwen betrekkelijk laag zijn.”

De een wil de lucht in, een ander wil het water op. D66-fractieleider en onbetwist lijsttrekker Reinier van Dantzig heeft al een voorschot genomen op de partijdiscussie: bouwen op het water. Geen woonboten of watervilla’s, maar hele stadswijken die op het water drijven. “Als ik naar de kaart van Amsterdam kijk, dan zie ik vooral kansen op het water. Een drijvend IJburg 3, een park in het Oosterdok, woningen in de havens.” Van Dantzig heeft zelfs al een drijvend lint van Amsterdam naar Almere voor ogen. Hij ziet “complete wijken met veel groen, goede infrastructuur en zeker vijf woonlagen met betaalbare appartementen”.

In de Haven-Stad die Amsterdam gaat bouwen, zou tijdelijk een drijvend buurtje met betaalbare huurwoningen voor starters kunnen komen. Als de Haven-Stad van de grond komt, kan het hele complex naar elders worden gesleept. In de onmiddellijke toekomst zal er nog op grond moeten worden gebouwd. Van Dantzig: “Er is nog wel ruimte te vinden voor 50.000 tot 70.000 woningen, door te verdichten bij stations en op bedrijventerreinen. Maar dan moeten we echt iets anders vinden als je geen natuurgebied wilt opofferen.”

Van Dantzig trekt een historische lijn door. “In feite heeft Amsterdam altijd op water gebouwd, alleen werd dan eerst het water gedempt en het nieuwe land opgespoten. Dat kunnen we met de nieuwste techniek overslaan. Dan hoeft water niet duurder te zijn dan een bedrijventerrein. Zeker als je kansen benut om huizen te prefabriceren.” Van Dantzig ziet nog een voordeel: biodiversiteit. De vissen zullen het prima vinden onder de huizen, denkt hij. “We kunnen het water juist verrijken met meer broedplaatsen voor vogels en vissen, zodat je ook in Amsterdam midden in de natuur kunt
wonen.” ■