8. Zonder veiligheid zijn we niet echt vrij

Inwoners van Dongen willen een veilige leefomgeving. De normale situatie moet zijn dat je jezelf 24 uur per dag veilig voelt en dat je je ook geen zorgen hoeft te maken over jouw gezondheid omdat er milieuregels geschonden worden. D66 wil dat iedereen zich thuis, op straat en school veilig voelt en ook dat je veilig kunt ondernemen. Dat vereist een alerte en consistente handhaving maar met voldoende gevoel voor de menselijke maat.
Als je afgaat op de cijfers (Veiligheidsmonitor) dan blijkt dat Dongen geen onveilige gemeente is. Die cijfers weerspiegelen vooral de objectieve veiligheid. Hierbij is het belangrijk om op te merken dat dit afhangt van de meldingsbereidheid, de mate waarin inwoners melding maken of aangifte doen. Aangifte doen kost nogal wat tijd. De kans is reëel dat er niets met de aangifte wordt gedaan of dat je niet meer hoort óf er wat mee gedaan wordt. Daarnaast bestaat er ook nog zoiets als subjectieve veiligheid. Mensen hebben dan onveiligheidsgevoelens hoewel dat door de cijfers uit veiligheidsonderzoeken niet ondersteund wordt. Gemeente, politie en andere handhavingsinstanties moeten ook rekening houden met die onveiligheidsgevoelens.

Veilig in huis en daarbuiten

In Dongen is het aantal inbraken ten opzichte van de omliggende gemeenten niet erg hoog. Maar elke inbraak heeft een grote impact op het veiligheidsgevoel van degenen die het overkomt. Het is belangrijk dat de politie zichtbaar is en dat er sociale controle is. Ook in de gemeente Dongen is de politie vaak “onzichtbaar”. Dat geldt zowel voor de algemene surveillance als voor de wijkagenten.
Inwoners van Dongen, jong en oud, moeten zich buiten veilig kunnen voelen.  Belangrijk is dat openbare ruimten goed toegankelijk zijn, dat ze schoon zijn en s ’avonds en s ’nachts goed verlicht zijn. In dit verband is ook de verkeersveiligheid van groot belang, onder andere voor kinderen die op weg zijn van en naar school. Dat vraagt om extra toezicht en handhaving tijdens de openings- en sluitingstijden van scholen. Maar ook in het algemeen is het verstandig om de verkeershandhaving in Dongen te intensiveren, gelet op de vele signalen van mensen die vinden dat het verkeersgedrag steeds meer te wensen overlaat.
Het mag duidelijk zijn dat drugsgebruik en drugshandel op school verboden zijn. Ondanks dat verbod bestaat het gevaar dat jongeren in de verleiding worden gebracht om zich met drugs in te laten. Het is van belang om zicht te hebben op de mate waarop dit in Dongense scholen gebeurt.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Periodiek onderzoek naar de subjectieve veiligheid van inwoners op wijk- en dorpsniveau zodat hierop, samen met de cijfers rondom objectieve veiligheid, heldere doelstellingen kunnen worden geformuleerd die kunnen worden gemeten;
  • Netwerken binnen wijken versterken, met een toegankelijke en zichtbare politie;
  • Stevig handhaven van het verbod op drugsgebruik en -handel op scholen;
  • De samenwerking tussen jongerenwerk, handhaving (politie/boa) en (sport) verenigingen intensiveren om jeugdoverlast en illegale activiteiten te verminderen.

Georganiseerde en ondermijnende criminaliteit

Deze vormen van misdaad kunnen onze samenleving of delen daarvan behoorlijk ontwrichten. De georganiseerde misdaad beperkt zich allang niet meer tot de productie en distributie van drugs. Steeds vaker is er sprake van cybercrime en financiële criminaliteit en proberen criminelen een positie te verwerven in besluitvormings- en uitvoeringsorganen van de overheid. Veel criminaliteit is niet zichtbaar en vindt een schuilplaats in woningen en op bedrijventerreinen. En dat stopt niet bij de gemeentegrenzen. De aanpak van deze criminaliteit vereist nauwe samenwerking met handhavende instanties en bedrijfsleven. En vraagt zeker ook de medewerking van alle inwoners.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Een voortgaande intensivering van de samenwerking met alle handhavende instanties en de Dongense inwoners;
  • Meer communicatie over de wijze waarop de handhaving in Dongen plaats vindt, op welke wijze dat georganiseerd is en de handhavingsresultaten; maak daarbij ook duidelijk welke handhavingsprioriteiten door politie en gemeente gesteld worden zodat inwoners een reëel beeld van de handhaving krijgen; en organiseer actiedagen;
  • De aanpak van de georganiseerde (drugs)criminaliteit in Noord-Brabant verdient de hoogste prioriteit. D66 Dongen ondersteunt de oproep van diverse burgemeesters aan de regering om daarvoor meer politiecapaciteit beschikbaar te stellen en te zorgen voor meer bestuurlijke bevoegdheden;
  • Meer zichtbare inzet van boa’s voor de diverse vormen van overlast zoals afvaldumping, hondenpoep, vernieling, parkeerproblematiek, hangjongeren etc.;
  • Intensivering van de samenwerking met Halt, zodat de wijkgerichte aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit wordt versterkt en er meer wordt ingezet op vroegtijdig pedagogisch ingrijpen en probleemgerichte voorlichting;
  • Meer prioriteit voor de verkeershandhaving.

Regierol voor de gemeente

De handhaving van de openbare orde en het zo goed mogelijk waarborgen van de veiligheid in de gemeente is al lang geen verantwoordelijkheid meer van één handhavende instantie. Iedereen heeft belang bij een veilige leef- en woonomgeving. De kracht zit in de samenwerking met handhavende en toezichthoudende instanties zoals politie, brandweer, gemeente, belastingdienst (FIOD) etc. Maar het is ook van belang om bij deze onderwerpen de inwoners en bedrijven te betrekken. Iedereen heeft belang bij een veilige gemeente. Veiligheid moet dus op integrale wijze worden aangepakt. En strafrechtelijke en bestuurlijke handhaving dienen elkaar te completeren.
Met zoveel spelers op het veld moet er wel een duidelijke regie zijn. Die regie ligt bij de gemeente. Elke 4 jaar stelt de gemeente een Integraal Veiligheidsplan (IPV) vast met daaraan gekoppeld een jaarlijks uitvoeringsplan. Daarin duidelijk wordt gemaakt wat de uitgangspunten zijn van het lokale veiligheidsbeleid en hoe de regisserende rol van de gemeente gestalte krijgt.

Bestuurlijke handhaving is van groot belang
Waar strafrechtelijke handhaving vooral gericht is op het opsporen en vervolgen van daders van strafbare feiten, is bestuurlijke handhaving, na ontdekking van overtreding van regels, in eerste instantie gericht op het herstellen van de situatie zoals die behoort te zijn. Denk bijvoorbeeld aan het overtreden van bouwvoorschriften of van milieuvoorschriften die verbonden zijn aan een omgevingsvergunning. In alle gevallen gaat het om het beschermen van onze veiligheid
Bestuurlijke handhaving krijgt echter bij veel overheidsinstanties, inclusief gemeenten, niet de prioriteit die het verdient. Handhaving veroorzaakt nogal eens conflictsituaties en het politieke scoringsgehalte is laag. Maar ook net zo belangrijk is dat een gebrekkige en niet consequente handhaving ons rechtvaardigheidsgevoel aantast en, in het verlengde daarvan, ons vertrouwen in de politiek. Na een calamiteit of misstand van enige importantie blijkt uit elk evaluatierapport dat handhavingsinstanties steken hebben laten vallen. Het gaat dan vaak om te laat ingrijpen, te weinig toezicht en controle en/of te weinig personele capaciteit. In een snel veranderende en complexe maatschappij zijn slagvaardige handhavingsinstanties van steeds groter belang. De tijd is voorbij dat bestuurlijke handhaving gezien wordt als sluitstuk van een begroting.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Voorkomen in plaats van genezen. Wij willen onderzoeken welke concrete mogelijkheden er zijn in het kader van preventie;
  • Dat er voldoende financiële en personele middelen beschikbaar zijn om bestuurlijke handhaving slagvaardig en consequent uit te voeren. Anticipeer tijdig op nieuwe wetgeving zoals de Wet kwaliteitsborging en de Omgevingswet;
  • Voldoende aandacht voor handhavingsaspecten van privaatrechtelijke overeenkomsten die de gemeente sluit met derde partijen;
  • Zorgen voor voldoende bevoegdheden en middelen voor buitengewone opsporingsambtenaren en gemeentelijke toezichthouders;
  • Ervoor zorgen dat minimaal wordt voldaan aan de landelijk geldende kwaliteitscriteria;
  • Gemeenteraad en inwoners minstens twee keer per jaar laten informeren over de voortgang van het handhavingsbeleid en het daaraan verbonden handhavingsprogramma;
  • Resultaten van repressie en preventie (controles, waarschuwingen, dwangsombeschikkingen, boetes etc.) registreren en hiervan verslag doen aan de gemeenteraad.

Brandweer en crisisbeheersing

Het behoeft geen betoog dat een goed functionerende brandweer en crisisbeheersing cruciaal is bij de aanpak van calamiteiten. Dat geldt niet alleen bij grootschalige calamiteiten zoals uitslaande branden, overstromingen etc. maar ook op kleinschaliger niveau. De brandweerzorg is regionaal georganiseerd. Dat betekent dat de inzet van personeel en materieel regionaal wordt aangestuurd. Daarbij spelen de uitruk- en aanrijdtijden een belangrijke rol. Met het oog daarop moeten de brandweerkazernes goed gepositioneerd zijn. En de regionale grenzen mogen geen belemmering zijn voor de snelle inzet van de brandweerzorg.
Elk jaar duiken er berichten op dat de brandweer kampt of gaat kampen met een tekort aan vrijwilligers. Vervolgens hoor je daar een lange tijd weer niets over. Al met al blijft er op dit punt onzekerheid boven de markt hangen. Als er een calamiteit van enige omvang plaatsvindt, is het noodzakelijk dat de gemeente en andere diensten worden ingezet. In dat geval is het noodzakelijk dat een goed voorbereide crisisorganisatie klaar staat. Die inzet is geregeld in het gemeentelijk crisisbeheersingsplan. Dat plan moet actueel zijn en periodiek geoefend worden. De gemeentelijke begroting moet daarvoor voldoende ruimte bieden.