Verkiezingsprogramma

4. Brede welvaart voor iedereen

Zoals eerder benoemd is er een groeiend besef dat economische vooruitgang en materiële welvaart niet altijd voldoende zijn om te beschrijven hoe het met een land en bevolking gaat. Dat besef heeft tot gevolg dat er steeds meer aandacht komt voor een breder welvaartsbegrip, waarbij ook rekening wordt gehouden met welzijn van de inwoners. Tevredenheid is een algemeen gevoel van welzijn. En daar horen basisvoorwaarden bij als gezondheid, een prettig sociaal klimaat, veiligheid, kansengelijkheid, het gevoel hebben waardevol te zijn etc. Dat zorgt ervoor dat het welvaartsbegrip – en dus het thema mens en maatschappij – integraal benaderd moet worden.

Het sociaal domein: goede zorg, lage kosten

De basisvoorwaarden voor het creëren van brede welvaart voor iedereen komen in belangrijke mate samen in het sociaal domein. Het woord “sociaal” is eigenlijk te omvangrijk om het domein af te bakenen. Gemeenten hebben sinds 2015 drie omvangrijke taakgebieden van het Rijk overgenomen: zorg (WMO), werk (Participatiewet) en jeugdhulp (Jeugdzorg). Die overnames (decentralisaties) gingen gepaard met een groter beroep op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van inwoners. Door stijgende kosten bij de uitvoering van deze taken, wordt het beroep op zelfredzaamheid alleen maar groter – zo ook in Dongen. Dat zorgt voor een grote uitdaging. Want de noodzaak om de kosten te beheersen levert spanning op met de verwachting dat mensen zelfredzaam kunnen zijn en zelf de regie in handen kunnen nemen, terwijl zij dat niet altijd kunnen. De praktijk is vaak namelijk heel anders. En dat brengt onvermijdelijk risico’s met zich mee.
Dat de gemeente zoekt naar mogelijkheden om de kosten te beheersen is begrijpelijk. Voor wat betreft het sociaal domein gaat het in Dongen dan onder meer om het implementeren van een andere (regionale) inkoopstrategie en om een verschuiving van de dure professionele zorg naar ondersteuning via de goedkopere algemene voorzieningen. Een nieuw op te richten dorpsteam wordt daarbij van groot belang geacht. Tegelijkertijd heeft de gemeente ook wettelijke zorgplichten als het gaat om de kwaliteit van de zorgondersteuning. De bezuinigingen mogen dan ook niet van invloed zijn op de kwaliteit van de zorgverlening en ondersteuning van hulpvragende inwoners. Dit is tot nog toe niet in beeld gebracht.
Bovendien raken gemeenteraden de grip kwijt op het sociaal domein. Uit een onderzoek van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) blijkt dat gemeenteraden de sturingsmogelijkheden voor het sociaal domein in de praktijk als gebrekkig ervaren. Er wordt daardoor te weinig grip gevoeld op het sociaal domein. Enerzijds heeft dat te maken met het feit dat besluitvorming op delen van het sociaal domein op regionaal niveau plaatsvindt en de betrokkenheid van gemeenteraden gebrekkig is. Anderzijds zorgen ook termen als zorgplicht in de Jeugdwet en de financiële tekorten voor het gevoel geen keus te hebben. Financiële randvoorwaarden zijn steeds meer en soms uitsluitend bepalend. Hier ligt ook een taak voor wethouders en colleges van B&W, die duidelijkere keuzes moeten voorleggen.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Dat adequate zorgverlening te allen tijde voorop staat. We willen bij de uitvoering van maatregelen ter beheersing van de kosten, inzicht welke effecten dit heeft op de zorgverlening;
  • Dat het college doordachte en onderbouwde scenario’s voorlegt, zodat raadsleden meer keuzevrijheid hebben over besluiten binnen het sociaal domein;
  • De monitor sociaal domein van zodanige kwaliteit is, dat deze als instrument kan worden gebruikt om de voortgang van doelstellingen in het sociaal domein te monitoren.

Toegang tot het sociaal domein

Het is van groot belang dat inwoners op een eenvoudige en snelle manier toegang krijgen bij hulpverleners voor ondersteuning en voor algemene vragen en informatie met betrekking tot het sociaal domein. Met dat doel is destijds De Entree ingericht. Inmiddels is besloten De Entree af te bouwen en worden stappen ondernomen om in plaats daarvan te komen tot de oprichting van een Dorpsteam. Ook in dit Dorpsteam zitten diverse disciplines. D66 Dongen vindt het uitermate belangrijk dat de coördinatie tussen de verschillende disciplines goed geregeld is, maar ziet daarbij ook risico’s.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Een goede coördinatie tussen verschillende disciplines zowel binnen als tussen het dorpsteam en de gemeente, waarbij cultuurverschillen tussen partijen moeten worden verminderd en eenduidige regie voorop staat.

Oog voor de (overbelaste) mantelzorger

Een belangrijke aandacht groep zijn de mantelzorgers. Het credo van de overheid bij verzoeken om hulp in het kader van het sociaal domein is eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. En als dat problematisch is wordt gekeken naar de mogelijkheid van hulpverlening uit de sociale omgeving van de hulpvrager. Dan gaat het vaak over een familielid, grootouder of andere naasten die dan mantelzorgers worden genoemd. Maar de behoefte aan en de druk op mantelzorgers wordt steeds groter. Mantelzorg wordt meer en meer een nieuw sociaal risico. Uit een onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) bleek dat er in 2019 ongeveer 5 miljoen mensen waren die mantelzorg gaven aan bekenden of naasten. Van de mantelzorgers die lang en intensief hulp bieden is 1 op de 4 mantelzorgers ernstig belast (230.000 personen). Daarnaast is geconstateerd dat mantelzorgers in 2019 vaker hulp bieden aan mensen met psychische of psychsociale problemen, zoals depressie of angststoornissen, dan in 2014. Het voortdurende beroep op mantelzorgers zal tegen grenzen aanlopen. Het op deze weg doorgaan is op termijn geen optie meer. Daarom wil D66 Dongen:

  • Inzicht krijgen op lokaal niveau in de problematiek van mantelzorgers en in de mogelijkheden van toegankelijke respijtvoorzieningen of verbreding van het mantelzorgaanbod.

Scheiden zonder schade

Een andere belangrijke aandacht groep zijn de complexe scheidingen. Het aantal scheidingen in Nederland is vrij hoog. Uit onderzoek blijkt dat het aantal kinderen in Jeugdhulp, waarbij (complexe) echtscheidingssituaties of zelfs vechtscheidingen aan de orde zijn, toeneemt. Bij bijna de helft van de jongeren in jeugd- en opvoedhulp en bij 60% van jongeren in jeugdbescherming gaat het om jongeren in of uit een scheidingssituatie. Scheiden is voor kinderen een ingrijpende gebeurtenis. En dat is in toenemende mate het geval als stressvolle gezinsomstandigheden zich opstapelen, zoals een scheiding in combinatie met geweld, schulden en armoede.
Ouders die gaan scheiden kunnen met veel professionals en instanties te maken krijgen. Veel van die partijen staan verder af van de gemeentelijke overheid zoals advocaten, mediators, familierechters en de Raad voor de Kinderbescherming. Maar er zijn ook veel door de gemeente gecontracteerde partners, die te maken krijgen met scheidende gezinnen zoals (jeugd)hulpaanbieders, welzijnsinstellingen, scholen, Veilig Thuis etc. Hier kan een taak liggen voor de gemeente om het “scheidingsnetwerk” bij elkaar te brengen, te versterken en in positie te brengen met andere relevante partners. Daarnaast kan de gemeente een belangrijke rol spelen in de behoeften van ouders en kinderen aan informatie en dienstverlening. De toegang daartoe zou kunnen worden gefaciliteerd in de vorm van een scheidingsloket. Het programma ‘Scheiden zonder schade’ vanuit het Rijk en de VNG geeft een handreiking aan gemeenten over de rol die gemeenten kunnen spelen bij problematische echtscheidingen. Wij willen hier gebruik van maken.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Ruimte maken in het sociaal domein voor de ontwikkeling van gemeentelijk beleid op het thema relatie- en scheidingsproblematiek. Het beleid moet gericht zijn op het voorkomen van complexe scheidingen en het organiseren van een goed hulpaanbod bijvoorbeeld in de vorm van een echtscheidingsloket.

Gezondheid gelijk verdelen

De coronatijd heeft nog maar eens aangetoond hoe belangrijk gezondheid is voor ons allemaal. Het streven naar een goede mentale en fysieke gezondheid zou de hoogste prioriteit moeten hebben. Op grond van de Wet Publieke Gezondheid (WPG) heeft ook de gemeente taken die betrekking hebben op het voorkomen van een ongezonde levensstijl en het bevorderen van een gezonde leefomgeving. Een aantal van die taken is opgedragen aan de GGD zoals het adviseren bij gezondheidsbedreigende calamiteiten of de inspectie van kinderdagverblijven. Ook bij het thema gezondheid is een integrale aanpak noodzakelijk. Het heeft ook te maken met veilig wonen en werken, veerkracht, welzijn, sociale verbinding, ruimtelijke inrichting en natuur.
Gezondheid is ongelijk verdeeld. Mensen met een lage opleiding en een laag inkomen leven ongeveer zeven jaar korter dan mensen met een hoge opleiding en een hoog inkomen. En die ongelijke kansen zijn hardnekkig. Vaak gaan ze over van generatie op generatie. Bij het verbeteren van de lokale gezondheidszorg is dus ook de afstemming en samenwerking met meerdere beleidsterreinen en organisaties van belang. Een lokale integrale aanpak van een ongezonde leefomgeving en een ongezonde leefstijl is voor iedereen van belang, maar zeker ook voor onze jeugd. Preventie is bij die aanpak van groot belang. En net zo belangrijk is een brede, lokale samenwerking. Want een ongezonde leefstijl wordt beïnvloed door talrijke factoren die niet altijd direct binnen de gezondheidssector liggen. Ongezonde voeding, roken, gebruik van alcohol en drugs, seksueel geweld en intimidatie, te weinig beweging, opleidingsniveau, gezinssituatie en de schoolomgeving zijn alle van invloed op de gezondheid.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Het beleid en de uitvoering van de lokale publieke gezondheidszorg, met ondersteuning van de GGD Hart van Brabant, actualiseren in een nieuwe integrale gezondheidsnota. Met daarbij oog voor de controleerbaarheid van de uitvoeringsplannen en een jaarlijkse evaluatie;
  • Een brede lokale samenwerking organiseren met oog voor opvoedkundige ondersteuning en een meer dwingende handhaving van de alcohol- en drugsregelgeving van het lokale gezondheidsbeleid;
  • Lokaal alcoholbeleid met als doel het creëren van een gezonde samenleving waarin het voor jongeren tot 18 jaar makkelijker wordt om geen alcohol te drinken. Daarbij willen we jongvolwassenen tussen 18 en 24 jaar handvatten geven om gezonder om te gaan met alcohol.
  • De mentale weerbaarheid van jongeren versterken, als randvoorwaarde voor gezond gedrag. Daarbij gebruikmakend van bestaande initiatieven zoals het JOGG en de Alliantie voor de Gezonde Generatie, een initiatief van twintig gezondheidsfondsen;
  • Seksueel geweld en seksuele intimidatie voorkomen, door kinderen en jongeren goed te ondersteunen in hun seksuele ontwikkeling, zodat ze (later) prettige, gewenste, veilige en gelijkwaardige (seksuele) relaties aan kunnen gaan door aan te sluiten bij programma’s zoals Nu Niet Zwanger;
  • De algemene vaccinatiegraad verhogen, zoals de HPV-vaccinatie;
  • Als gemeente aansluiten bij het Schone Lucht akkoord.

Werk maken van de lokale inclusieagenda

In Dongen hoort iedereen erbij. Samen maken we onze gemeente een fijne plek om te zijn, ongeacht leeftijd, beperking, etnische achtergrond of seksuele oriëntatie. Om te stimuleren dat met name mensen met een beperking kunnen meedoen in de samenleving, is het VN-verdrag rechten voor mensen met een handicap ontwikkeld, waarin overheden worden verplicht oog te hebben voor de onmogelijkheden waar deze doelgroep mee te maken kan krijgen. Denk bijvoorbeeld aan het niet toegankelijk maken van openbare ruimtes voor rolstoelgebruikers. Het begrip inclusie kan ook breder worden opgevat. Op die manier maak je beleid dat niet uitgaat van een ‘gemiddelde gebruiker’, maar van een toegang en bruikbaarheid voor iedereen.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Werk maken van de lokale inclusie agenda, zodat bij het ontwikkelen van beleid wordt uitgegaan van iedereen en niet van een gemiddelde gebruiker.

Ouderenbeleid

Ouderen nemen in onze maatschappij een steeds grotere plaats in. En dat geldt ook voor de gemeente Dongen. De verwachting is dat in 2030 20 tot 25% van onze inwoners ouder is dan 65 jaar. Maar het gaat niet alleen om aantallen. Sinds het beleid gericht is op zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid en zelf de regie nemen, wordt ook van ouderen verwacht, dat zij veel meer dan voorheen actiever zijn bij het vormgeven aan hun leven. Sinds het sluiten van verzorgingstehuizen is er ook geen andere keus. Alleen zelfredzaamheid als beleidsuitgangspunt stellen is, zeker in het geval van ouderen, niet voldoende en dan vooral niet voor de groeiende kwetsbare categorie van 75-plussers. En dat heeft gevolgen voor de verschillende beleidsgebieden die door de gemeente moeten worden uitgevoerd zoals de toegang tot de zorg, wonen, armoede, eenzaamheid, participatie, veiligheid, vervoer en welzijn. Gelet op het wettelijk kader vinden wij dat de gemeente de meest aangewezen partij is om in het proces naar een samenhangend ouderenbeleid de rol van regisseur op zich te nemen. Daarbij overigens ondersteund en gevoed door de actieve deelname van onder meer vertegenwoordigers van ouderenorganisaties en (eerstelijns) zorgverleners.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Een samenhangend ouderenbeleid met uitvoeringsprogramma;
  • De stem van ouderen beter verankeren in lokaal beleid, zoals bij gemeentelijke plannen voor wonen, welzijn en zorg;
  • Op basis van een woonzorganalyse een visie ontwikkelen op de relatie tussen wonen en zorg, die onder meer inzicht geeft in de omvang, aard en woonzorgbehoeften;
  • Zorgorganisaties betrekken bij de prestatieafspraken die de gemeente met woningcorporaties maakt over wonen, welzijn en zorg;
  • Dat voet- en fietspaden goed onderhouden worden en vrij zijn van geparkeerde auto’s, zodat ouderen, die gebruik moeten maken van een rolstoel, rollator of scootmobiel de voet- en fietspaden op een veilige manier kunnen gebruiken;
  • Dat de gemeentelijke dienstverlening als uitgangspunt hanteert: digitaal waar het kan, fysiek voor wie dat wil.

Nieuwkomers

D66 Dongen wil nieuwkomers steviger verbinden met de Dongense gemeenschap en snel wegwijs maken in diens sociale netwerken. Per 1 januari 2022 treedt de nieuwe Wet inburgering in werking met als maatschappelijk doel dat de inburgeringsplichtigen snel en volwaardig meedoen aan de Nederlandse maatschappij. Maar ook Nederlanders die van buiten in Dongen komen wonen of arbeidsmigranten horen bij de Dongense gemeenschap.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Voortvarend beleid op de nieuwe Wet Inburgering om nieuwkomers zo goed mogelijk te verwelkomen;
  • Nieuwkomers bij vestiging in de gemeente een welkomstpakket geven met daarin informatie over de gemeente Dongen en maatschappelijke en culturele organisaties;
  • Bij uitzendbureaus en bedrijven er op aandringen dat zij eveneens zorgdragen voor het verstrekken van informatie aan arbeidsmigranten die bij hen komen werken dan wel woonruimte huren.
Home 4. Zorg, mens en maatschappij