Rob Jetten: “Onze democratie laat zich niet breken”

Dank aan iedereen die de afgelopen dagen warme steunbetuigingen heeft geuit richting alle medewerkers van ons D66 partijkantoor. Dat wordt zeer gewaardeerd.

Voorzitter. “Mijn dienst was pas net begonnen. Ik stond op het terras. Nam bestellingen. Toen begonnen mensen te rennen. Ze schreeuwden ‘Sieg Heil’. Ze gooiden dingen naar ons. Ik was bang. Het was vreselijk.” 

Voorzitter, afgelopen zaterdag heeft er bij veel mensen keihard ingehakt. Zoals bij deze onschuldige jongedame, wier horecadienst net was begonnen, en veranderde in een nachtmerrie. Of bij de fotografen die trillend het Malieveld moesten afvluchtten. Bij familieleden van agenten, die zich afvroegen of zij ‘s avonds hun partner of vader of moeder nog konden omhelzen. Bij vrijwilligers van politieke partijen, van welke kleur dan ook, die zich afvragen of ze in de komende 33 dagen nog een poster kunnen ophangen of in een partij-jas de straat op kunnen.  

Ik wil beginnen met het uitspreken van mijn diepe dank en waardering aan alle agenten en hulpverleners die zaterdag in de vuurlinie stonden. Zij verdedigden niet alleen onze veiligheid, maar ook onze democratie.

Dat zij hun eigen leven riskeren voor onze rechtsstaat, verdient niets dan het allerhoogste respect. En die agenten hebben ook nu nog te maken met de nasleep van deze rellen. Dankzij een online jacht op agenten. Dit moet stoppen.

Voorzitter, de geweldsuitbarsting van afgelopen zaterdag is weerzinwekkend. En laten we er geen doekjes om winden: dit was extreemrechts geweld. Gericht op de politie. Gericht op journalisten. Gericht op de instituties van onze democratie.

Met antisemitische leuzen, met NSB-vlaggen, met Hitlergroeten. En toch draaide dit kabinet eromheen. Waarom weigerde het kabinet het advies van de NCTV op te volgen? Waarom heeft u dit geweld niet direct expliciet bestempeld als extreemrechts?

Dit geweld staat niet op zichzelf. Het past in een trend. Onze veiligheidsdiensten waarschuwen al langer voor de groei van extreemrechts. En de NCTV is daarover glashelder: als je dit normaliseert, ook als politicus, ook als kabinet, kan dat in uiterste gevallen leiden tot extremistisch geweld.  

Daarom is het zo wezenlijk om dit gedachtegoed consequent tegen te spreken. Want het toont hoe kwetsbaar onze vrije samenleving wordt wanneer extremisten misbruik maken van serieuze maatschappelijke zorgen; de angsten voeden om haat en verdeeldheid verder aan te wakkeren. 

Maar de nasleep van afgelopen weekend en de reacties uit het hele land tonen ook dat dít niet ons Nederland is. En dat laten wij ons ook absoluut niet wijsmaken. 

Maandag was ik op bezoek in Leeuwarden. Bij alle gesprekken die ik voerde, was me wel weer duidelijk: ons land ís niet van de extremen.

Maar van de miljoenen mensen die elke dag voor elkaar klaarstaan. Die verschillen overbruggen, in plaats van ze continu uit te vergroten. Wat hun afkomst en overtuiging ook is. 

Dat is wél ons land. Het land van de positieve krachten.  

Dat geldt ook voor ons, hier in dit huis. We mogen het oneens zijn. Het politieke debat mag schuren, het moet soms schuren. Maar laten we dat gesprek wel voeren met ideeën, met argumenten, met feiten en bovenal: met respect. 

Als liberaal en als leider van Democraten ’66 zeg ik: onze democratie laat zich niet breken. Dank u wel.