In Memoriam – Elida Tuinstra

Ons bereikte het droevige bericht dat Elida Tuinstra op de leeftijd van 90 jaar is overleden. Zij was een markant politica en een van onze trouwste leden, en tot het laatste zeer betrokken bij de partij. Elida was lid van D66 vanaf 1967 en werd in 1970 lijsttrekker voor de Provincie Zuid- Holland bij de Provinciale Staten Verkiezingen. In de Tweede Kamer, waar ze vanaf 1977 tot 1986 als Kamerlid namens D66 was verkozen, had ze onder meer een belangrijke rol bij debatten over de legalisering van abortus en euthanasie.

Al in 1984 diende ze als Tweede Kamerlid namens D66 een initiatiefwetsvoorstel in om euthanasie wettelijk te regelen. Haar werk voor het zelfbeschikkingsrecht – het recht van de mens op erkenning en eerbiediging van eigen lichamelijke en geestelijke integriteit – zette destijds de bakens uit voor latere wetgeving om euthanasie te legaliseren. Nederland was in 2002 het eerste land ter wereld waar euthanasie bij wet geregeld is; een mijlpaal in de strijd voor meer zelfbeschikking.

“Ik heb Elida leren kennen toen wij in 1977 beiden lid werden van de nieuwe D66-fractie, die onder de bezielende leiding van Jan Terlouw een eigen onafhankelijke, maar duidelijk progressieve koers inzette tegenover het Kabinet van Agt-Wiegel. Elida is bijna 18 jaar een actief Kamerlid geweest, eerst in de Tweede Kamer tot 1986 en daarna in de Eerste Kamer van 1991 tot 1999.

Voordien was zij ook nog een aantal jaren D66-fractievoorzitter in de Provinciale Staten van Zuid-Holland. Zij heeft zelfs twee D66-afdelingen opgericht: in Voorburg en Oegstgeest.

Elida had een strijdbaar karakter. Zij behoorde tot de eerste generatie vrouwen die geëmancipeerd waren door professionele activiteiten fulltime uit te oefenen. Mede daardoor is zij voor D66 van grote betekenis geweest. Zij werd na een kortstondig lidmaatschap van de PvdA in 1967 lid van D66. Haar toenmalige man, Hans Wessel, was zelfs één van de 37 oprichters van D66. Zij had thuis een ingelijst exemplaar van de oudste editie van het Appèl. Velen zullen zich haar blijven herinneren als één van de trouwste leden van de partij. 

Elida heeft in de jaren zeventig grote bekendheid verworven door haar strijd voor de liberalisering van de abortus- en euthanasiewetgeving. Over beide onderwerpen diende zij initiatiefvoorstellen in, die later de basis zijn geweest van het parlementaire werk van Jacob Kohnstamm en Roger van Boxtel. Uiteindelijk is dat uitgemond in de euthanasiewetgeving van Els Borst als minister van Volksgezondheid. Nederland werd daarmee het eerste land ter wereld waar euthanasie wettelijke geregeld is. Vrijzinnig en eigenzinnig: een D66-mijlpaal in de strijd om meer zelfbeschikking voor man en vrouw. 

Maar Elida heeft ook in bredere zin profiel gegeven aan D66 als progressieve sociaal-liberale partij. Twintig jaar voordat D66 op een partijcongres die titel als richtsnoer aanvaardde, schreef zij in een baanbrekend artikel dat dit de koers van de partij moest worden. Zij heeft dat pad nooit verlaten. Haar politieke erfenis mag daarom terecht gezien worden als richtinggevend voor dat ideaal. 

Tot slot haar levensmotto. zoals verwoord in een bijdrage van de Canon van het Sociaal-liberalisme: “Een mens is niet alleen op de wereld. Hij leeft in een samenleving met anderen, in een sociale context, met zijn normen en waarden.” Dat is Elida ten voeten uit!”

Van 1977 tot 1986 was Tuinstra Tweede Kamerlid voor D66. Van 1991 tot 1999 was ze namens D66 lid van de Eerste Kamer. Op 16 oktober 2016 ontving Elida Tuinstra de Jan Glastra van Loon-penning uit handen van toenmalig partijvoorzitter Letty Demmers en partijleider Alexander Pechtold.

Elida Tuinstra schreef onder meer een richtinggevend artikel over D66 als moderne liberale partij in 1980. Het is hier te downloaden.