Zo kijkt D66 Ede aan tegen vervolg World Food Center

De toekomst van het World Food Experience (WFE) ligt onder vuur. De Raad van State heeft het bestemmingsplan van de WFE vernietigd vanwege fouten in de natuurcompensatie. Veel inwoners vragen zich af wat er nu gaat gebeuren en hoe de Edese politiek hiertegenaan kijkt. Daarom heeft D66 Ede meerdere voorstellen gedaan om hier op korte termijn een debat te houden in de raad, maar helaas zonder succes. Daarom delen we nu graag onze visie op het vervolg van het WFE.

Verschillende scenario’s onderzoeken

De wethouder heeft laten weten verschillende scenario’s voor zich te zien: doorgaan in de oorspronkelijke vorm, alleen het bestaande pand, stoppen of andere scenario’s die zich later nog kunnen aandienen. Als D66 Ede hebben we voor onszelf enkele condities opgesteld voor de uitwerking van deze scenario’s, die we graag delen met onze leden en kiezers.

De WFE is een belangrijk onderdeel van de bredere ontwikkeling van het World Food Center (WFC) terrein. Het WFC is een terrein waar voedselbedrijven zich vestigen, waar bezoekers leren over voedsel en waar mensen wonen en werken.

D66 Ede heeft in 2021 ingestemd met de realisatie van de WFE, maar onder voorwaarden van voldoende bijdragen vanuit het bedrijfsleven, een risicodragende exploitant en een haalbare business case. Wij hebben steeds onze zorgen geuit bij de verdere uitvoering van het masterplan en de uitvoerende partijen. Gedurende de uitvoering hebben we de plannen steeds verder zien afwijken van de originele opzet van de WFE. Nu de Raad van State het bestemmingsplan van het WFE heeft vernietigd, stapelen de bezwaren zich wat D66 betreft op.

Voorwaarden voor het vervolg

Toch past het niet om na deze uitspraak van de Raad van State direct de stekker eruit te trekken. Er is veel tijd besteed aan de ontwikkeling en veel andere partijen hebben geld gestoken in dit project. Stoppen zonder gedegen onderbouwing of onderzoek naar alternatieven is niet zorgvuldig en geeft ons grotere risico’s op claims van andere partijen die in het WFC hebben geïnvesteerd. Daarom is het logisch de gemeente en andere partijen de komende maanden de haalbaarheid van verschillende scenario’s uit te laten werken. Wel hebben we daarbij voorwaarden om steun te verlenen aan de uitkomsten van dat onderzoek:

  • Geen extra geld vanuit de gemeente Ede. Vanaf de start zou de WFE in private handen komen met financiering vanuit het bedrijfsleven en aangevuld met startsubsidies van Ede, provincie Gelderland en het Rijk. Er is wel een afslag gemist, want de regie is bij een stichting onder leiding van overheden gelegd in plaats van een private partij die dan het volledige risico zou dragen. Daarnaast heeft de gemeente Ede een lening gegeven in verband met een gunstiger leningspercentage in 2019. De risicodragende exploitant Teka Groep voor de inhoud is wel een goede stap. Indien een extra bijdrage nodig is dan moet deze wat D66 betreft komen van het bedrijfsleven.
  • We tekenen alleen voor een rendabele business case. Deze voorwaarde heeft D66 steeds gesteld tijdens het hele traject. Daarom was bij het raadsbesluit om door te gaan met het WFC in 2021 ook de business case door meerdere experts doorgerekend. De ontwikkelingen in de afgelopen tijd hebben hier echter druk op gezet, waardoor bij aanpassingen opnieuw onderbouwd moet worden dat de business case rendabel is. Denk bijvoorbeeld aan de inkomsten via tickets, horeca en subsidies. We hebben twijfels of de WFE 300.000 bezoekers haalt, indien we blijven schrappen in de content en er te weinig ‘fun en gamification’ is. Zonder een ‘wow’-factor is het aantal te hoog vergeleken met andere experiences zoals Corpus (230.000), NEMO (600.000) en Naturalis (281.000). Maar ook de uitgaven staan onder druk. De bouwkosten en de kosten van de content zullen als gevolg van inflatie en uitstel verder oplopen.
  • Werk hoe dan ook aan een goede exit-strategie. We moeten grondig onderzoeken wat de consequentie voor het hele terrein als de WFE niet doorgaat. De discussie gaat niet alleen over de Experience. Het gaat ook om het beoogde kantorendistrict met start-ups, agrofood-bedrijven en woningen. Daarnaast moet de gemeente regie houden op het grondbeleid. Publieke belangen zoals betaalbare woningen en structurele werkgelegenheid moeten vooropstaan bij de ontwikkeling van het terrein.
  • Zonder nieuwbouw moet de gemeentelijke bijdrage omlaag. Als er wordt gekozen voor het scenario om door te gaan in het huidige pand zonder uitbreiding wordt de ambitie en omvang van de experience hoe dan ook kleiner. Daarbij past het niet dat de gemeente dan nog steeds hetzelfde bedrag aan subsidie levert. Ook in dit scenario moet de gemeente regie houden op de rest van het gebied, zodat publieke belangen voorop blijven staan bij de ontwikkeling.
  • De stichting moet alle zeilen bijzetten voor extra inkomsten. We maken ons zorgen over het functioneren van de stichting. Het lukt steeds niet om sponsoring van bedrijven en organisaties te krijgen zoals de Nierstichting, Postcode Loterij of de EU. Als het de stichting niet lukt deze fondsen binnen te halen, moeten we op zoek naar een alternatief voor de stichting.
  • Betrek de inwoners van Ede veel beter. Na 10 jaar kunnen de meeste inwoners zich nog nauwelijks iets voorstellen bij het plan. Betrek hierbij ook de Edese scholen als primaire beoogde doelgroep.

Conclusie

De World Food Experience en breder het hele WFC terrein kunnen wat D66 Ede betreft een mooie aanvulling vormen van Ede. Maar niet tegen elke prijs. Afspraken moeten worden nagekomen en verhoudingen tussen gemeente (overheid) en bedrijfsleven moeten in balans zijn.