3. Een duurzame economie die voor iedereen werkt

Wij willen een duurzame economie die voor iedereen werkt
Het streven naar economische groei gold lang als een vast uitgangspunt in de bedrijfsvoering. Logisch, want economische groei zorgt voor werkgelegenheid, voor investeringen in infrastructuur, woningbouw en diverse projecten die ook in maatschappelijk opzicht van belang zijn. Niettemin groeit de overtuiging dat deze groei steeds meer botst met wat de aarde aankan. Die groei, gecombineerd met de wereldwijde bevolkingstoename en een groeiend klimaatprobleem, zal de grens van wat onze planeet kan dragen overschrijden, als dat al niet het geval is. Grondstoffen raken op, ons milieu vervuilt en we zijn afhankelijk van andere landen voor essentiële materialen.
We zullen de stap moeten maken naar een circulaire economie waarin producten en grondstoffen maximaal worden hergebruikt, afval wordt geminimaliseerd en gerecycled. Als het met gedragsaanpassingen en de inzet van innovatieve technologische ingrepen en aanpassingen lukt om binnen duurzame grenzen te leven, zal dat ook tot extra economische groei leiden. Maar wel een groei die schoon, groen en circulair is.

Een duurzame Dongense economie

Je kunt je afvragen wat de invloed en betekenis is van de economie op gemeentelijk niveau op de omschakeling naar een circulaire economie. Die economie op gemeentelijk niveau is immers direct verbonden met economische activiteiten en beleid op regionaal, landelijk en internationaal niveau. Wat D66 Dongen betreft mag dat niet leiden tot het idee dat gemeentelijke bijdragen aan een duurzame economie door die verbondenheid met die ‘grotere’ economie nauwelijks invloed heeft. ‘Economie’ overkomt ons niet, wij maken het zelf! Ook gemeenten kunnen een voortrekkersrol vervullen op de weg naar een duurzame economie.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Samen met het bedrijfsleven een ambitieus, innovatief, sociaaleconomisch beleidsplan inclusief een accountplan ontwikkelen, met als stip op de horizon de omschakeling naar een duurzame, circulaire economie;
  • Ambitieuze bedrijven (ook mkb) die economisch succes én meerwaarde voor de samenleving nastreven een zo goed mogelijk vestigingsklimaat bieden met ondersteuning bij innovatie en digitalisering;
  • Een kerngroep faciliteren die de uitvoering van het sociaaleconomisch beleidsplan en de uitvoering van de Visie Duurzaamheid begeleidt en stimuleert;
  • Aandacht voor de ontwikkeling en instandhouding van een vitaal centrum in dialoog met de ondernemers;
  • Voorwaarden scheppen om de technische, economische en sociale innovatie die regionaal en landelijk plaatsvindt aan Dongen te verbinden, zodat ondernemers daarbij aan kunnen sluiten;
  • De acquisitie voor het industrieterrein richten op de vestiging van bedrijven die hun bedrijfsvoering en productie duurzaam en/of circulair willen inrichten;
  • Dat de gemeente Dongen een voorbeeldfunctie pakt op het gebied van energiegebruik. Dit vraagt om een plan van aanpak met daarin uiteengezet:
  • Binnen welke periode de gemeentelijke gebouwen energieneutraal gemaakt worden;
  • De wijze waarop maximaal gebruik gemaakt kan worden van subsidieregelingen;
  • De omschakeling naar duurzaam transport (elektrisch of anderszins) van het gemeentelijk wagenpark met als uitgangspunt dat bij elke vervanging van een vervoermiddel wordt overgegaan op duurzaam vervoer;
  • Vergroening van het gemeentelijk energieverbruik;
  • Dongense ondernemers betrekken bij de uitvoering van het aanbestedingsbeleid van de gemeente;
  • De gemeentelijke mogelijkheden benutten om leegstand van winkels en bedrijfsgebouwen tegen te gaan;
  • De mogelijkheden van recreatie en toerisme bevorderen, met onder meer de inzet van het cultureel erfgoed in relatie tot het verbeteren van het economisch rendement.

Detailhandel

Voor elke gemeente is de detailhandel van groot belang. Winkels en horecagelegenheden hebben extra toegevoegde waarde voor de leefbaarheid en aantrekkingskracht van de gemeente en haar wijken. Maar de detailhandel is flink aan het veranderen. Toekomstgerichte ondernemers experimenteren om klanten in winkels te krijgen en te houden. Onder meer om zich te onderscheiden bedenken ondernemers innovatieve concepten om klanten aan zich te binden. Concepten die vaak verder gaan dan de eigen branche. De strikte scheiding tussen functies en branches vervaagt en gaan zich steeds meer met elkaar vermengen.
Het is van belang dat lokale ondernemers zoveel mogelijk ruimte krijgen en dat de lokale regelgeving aansluit bij de veranderingen die gevraagd worden. Dit zorgt er ook voor dat de aantrekkingskracht van het centrum wordt vergroot. Daar profiteren consumenten, ondernemers en de gemeente Dongen van.
Om dat te bereiken is het echter ook nodig dat er een visie wordt ontwikkeld op de invloed van online winkelen op het fysieke aanbod. Er is een groeiend aanbod aan webwinkels. Steeds meer winkels hebben intussen hun deuren moeten sluiten. Dat leidt niet alleen tot verlies van banen, maar vermindert ook de leefbaarheid en aantrekkingskracht van de gemeente. Dat roept de vraag op of en hoe de detailhandel zich kan herstructureren en hoe de gemeente kan bijdragen aan een scenario van groei en kansen.
Daarom wil D66 Dongen in gesprek met de Dongense ondernemers over de toekomst van de detailhandel, met daarin de focus op:

  • In hoeverre kan op gemeentelijk niveau worden bijgedragen aan een toekomstgericht winkelaanbod?
  • Welke belemmering vormt lokale regelgeving bij het innoveren en herstructureren van de lokale detailhandel?
  • Welke mogelijkheden zijn er als het gaat om herbestemming van winkelruimte?
  • Hoe kunnen winkelconcentraties in Dongen aantrekkelijker worden en welke rol ligt daar voor de gemeente (onderhoud, parkeergelegenheid etc.)?

De uitkomsten van deze gesprekken moeten leiden tot een detailhandel structuurvisie, zo mogelijk als onderdeel van het eerdergenoemde sociaaleconomische beleidsplan.

Mobiliteit

Goede doorstroming van het verkeer, goede bereikbaarheid van bedrijven en adequate parkeergelegenheid zijn belangrijke pijlers van verkeersbeleid. Op basis van het in 2008 geactualiseerde verkeersplan is er in de loop der jaren veel verbeterd. Niettemin zijn er nog verschillende knelpunten.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Dat de aanpassingen voor de Hoofdstraat in ’s Gravenmoer zo snel mogelijk worden gerealiseerd;
  • Een inventarisatie van de parkeergelegenheid in Dongen, diens problematiek en een plan van aanpak voor structurele verbetering. Op dit moment is er in meerdere wijken onvoldoende parkeergelegenheid waardoor er onveilige situaties kunnen ontstaan. Auto’s worden op voetpaden en in bermen geparkeerd. In combinatie met het achterstallig onderhoud zorgt dat voor onveilige situaties, bijvoorbeeld voor inwoners met een rolstoel of rollator of die met de kinderwagen lopen;
  • Geen betaald parkeren invoeren in het centrum, dat is op dit moment niet nodig. Wel zijn we voorstander van het actualiseren van het huidige parkeerbeleid;
  • Een visie op nieuwe mobiliteitssystemen die duurzame en emissie loze mogelijkheden voor vervoer stimuleert en faciliteert. Zie ook ons standpunt over mobiliteit bij hoofdstuk 2 (Duurzaamheid);
  • Het invoeren van een Meedoen Pas voor minima onderzoeken, om mobiliteit voor iedere inwoner toegankelijk te maken. Voor huishoudens met een laag inkomen vormen de kosten van het OV vaak een drempel om echt te kunnen meedoen in de samenleving. Arriva Nederland heeft een concept ontwikkeld op basis waarvan de gemeente een maatwerk vervoersoplossing kan bieden voor minima door middel van de Meedoen Pas.

Iedereen heeft recht op passend werk

Het coronavirus heeft grote invloed op nagenoeg alle aspecten van ons leven. Naast de overduidelijke invloed op onze gezondheid en de zorg, heeft ook de economische sector flink te lijden gehad. Het steunpakket van de overheid heeft de nodige ondersteuning kunnen geven zodat bedrijven overeind bleven en banen konden worden behouden, hoewel sommige sectoren als de horeca, cultuur en sport en recreatie het hard te verduren hebben. En dat geldt ook voor de werkgelegenheid in die sectoren.
Toch is de economische sector als geheel veerkrachtiger geweest dan eerder was aangenomen. De daling van de economische groei is minder groot dan gedacht en dat is ook het geval met de toename van de werkloosheid. In feite zijn er nu veel vacatures die slechts met moeite kunnen worden ingevuld. Toch zijn er nog te veel onzekerheden voor werkenden en bedrijven om met vertrouwen naar de toekomst te kunnen kijken. Vooral ook omdat er al vóór de coronacrisis problemen waren die ook nu nog om een oplossing vragen.
Arbeidsmarkt die werkt voor iedereen
Wie werkt, voelt zich beter. Werk biedt niet alleen bestaanszekerheid, passend werk geeft een gevoel van eigenwaarde en is een belangrijke basis voor sociale contacten. Maar op de arbeidsmarkt is er sprake van een tweedeling. Vooral jongeren en lager opgeleiden werken steeds langer via tijdelijke of nul-uren-contracten en een vast contract is te vaak onbereikbaar. Werknemers met een vast contract houden vast aan hun baan en te veel, vooral oudere, werknemers komen na baanverlies moeilijk weer aan de slag. Het aantal flexibele arbeidsrelaties blijft toenemen. Dat zorgt, in combinatie met andere gebreken van de arbeidsmarkt, dat zekerheden van mensen worden aangetast.
Op de arbeidsmarkt zien we ook een toename van zelfstandigen, al dan niet vrijwillig gekozen. In sommige gevallen hebben zij moeite om een voldoende inkomen te genereren. Als gevolg daarvan sluiten zij vaak geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af of sparen zij niet voor hun pensioen. Zorgwekkend is eveneens dat voor een kwetsbare groep op de arbeidsmarkt, de doelgroep van de sociale werkvoorzieningen, de baankansen gedaald zijn sinds de invoering van de Participatiewet.
Het is nodig om de arbeidsmarkt te hervormen zodat deze weer gaat werken voor iedereen. Wij staan voor een arbeidsmarkt waarin werken loont, de overgang van flex naar vast werk gemakkelijker wordt en mensen met een afstand op de arbeidsmarkt eerlijke kansen krijgen op passend werk. Zo volgen wij ook de ontwikkeling van een competentiepaspoort op de voet, waarin iemands ervaring centraal staat en niet diens scholing.
Het hervormen van de arbeidsmarkt zal vooral op landelijk niveau moeten worden aangepakt. Op gemeentelijk niveau is er echter ook werk aan de winkel.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Het bestaande re-integratiebeleid verstevigen, bijvoorbeeld door een goede, stevige intake te organiseren bij het eerste contact voor een aanvraag van een uitkering met oog voor de ontwikkelperspectieven van de inwoner;
  • Meer communicatie en voorlichting aan ondernemers en inwoners over de inhoud van de Participatiewet en het gemeentelijke re-integratiebeleid;
  • Voldoende financiële en personele ruimte voor het team Dongen Werkt!;
  • Meer inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk krijgen door het slagvaardig implementeren van het gewijzigde Besluit SUWI (Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen) en de Regeling SUWI. Op die manier wordt de werkgeversdienstverlening en de ondersteuning van inwoners verstevigd en kunnen meer inwoners doorstromen naar passend werk;
  • Lokale bedrijven stimuleren om mee te doen aan de banenafspraak en mensen aan te nemen met een afstand op de arbeidsmarkt vanwege ziekte of beperking.
  • Kansen onderzoeken die er liggen voor het ontschotten van en het experimenteren binnen het sociaal domein op het gebied van de WMO en de Participatiewet, zodat we kijken naar de ontwikkelperspectieven en de behoeften van de inwoner en niet onder welke wet hij/zij hoort. Geef maatwerk de ruimte.

Iedereen kan meedoen

Naast een plek voor ontwikkeling biedt goed werk ook bestaanszekerheid. Als je je baan verliest of je baan verdient niet genoeg, kan het zijn dat je niet goed kan rondkomen waardoor je niet volledig kan meedoen in onze samenleving. Dit kan zorgen voor achterstanden in gezondheid, wonen, opleiding, sociale vaardigheden en schoolprestaties. Het is moeilijk om goed inzicht te krijgen in de mate en de omvang waarin het armoedeprobleem zich in Dongen voordoet. Door schaamte is er een grote vraagverlegenheid. Mensen kloppen niet snel aan bij de gemeente om hulp te vragen, bijvoorbeeld in de vorm van schuldhulpverlening. In die gevallen wordt er dan dus ook geen gebruik gemaakt van voorliggende voorzieningen. De gemeente moet dan ook laagdrempeliger en dichterbij zijn. Ook moet de zelfredzaamheid en eigen kracht bij inwoners niet worden overschat, zeker niet als zij al langer in armoede leven.
Armoedebestrijding en schuldhulpverlening vraagt dan ook om een brede aanpak. De lokale rekenkamercommissie heeft eind 2019 onderzoek verricht naar de armoedeproblematiek in Dongen. In het rapport staan diverse aandachtspunten en aanbevelingen. In maart 2018 verscheen het armoedebeleidsplan van de gemeente Dongen “Dongen samen sterk tegen armoede”. Beide documenten leggen een basis voor bestrijding van deze problematiek. Maar er zijn redenen om het beleidsplan te actualiseren. Omdat een toename van hulpvragen verwacht wordt als gevolg van corona heeft het kabinet voor 2021 en 2022 bijna 150 miljoen euro ter beschikking gesteld voor ondersteuning bij schuld en armoede. Daarnaast is op 1 januari 2021 de nieuwe wet gemeentelijke schuldhulpverlening van kracht geworden. Die wet maakt het mogelijk om in één keer een regeling te treffen met grote schuldeisers.
Daarom wil D66 Dongen:

  • De inkomensgrens voor diverse regelingen handhaven op 120% van de bijstandsnorm;
  • Uitgaan van vertrouwen bij uitkeringen. Bestrijding van fraude en onrechtmatig gebruik is nodig, maar houdt daarbij de menselijke maat in het oog;
  • Het armoedebeleidsplan actualiseren en voorzien van een uitvoeringsplan met meetbare indicatoren zodat de mogelijkheid er is om jaarlijks te evalueren en te zien wat wel of niet werkt;
  • De toegang tot het gemeentelijke sociale vangnet zo laagdrempelig mogelijk maken en regelmatige voorlichting over ondersteuningsmaatregelen zoals bijvoorbeeld de Meedoen regeling, de ondersteuning door de werkgroep Arm in Arm en Stichting Leergeld, maar ook de ondersteuning rondom de huidige energiearmoede (zie verder hoofdstuk 2 Duurzaamheid);
  • Een lokaal fonds of maatwerkpotje voor armoedebestrijding als snel en flexibel instrument om in individuele gevallen snel te kunnen schakelen om grotere problemen op de langere termijn te voorkomen;
  • De werkwijze die het mogelijk maakt om schulden in één keer collectief te regelen implementeren;
  • Bij de schuldhulpverlening als eerste focussen op het creëren van schuldenrust en zorgen voor een integrale aanpak van multi-problematieken.

Arbeidmigranten

De Nederlandse economie draait voor een niet onbelangrijk deel op de inzet van arbeidsmigranten. Zij verdienen een goede plek om te wonen en te werken. Eind 2020 verscheen een rapport van een commissie onder leiding van Emile Roemer over dit onderwerp. Daaruit bleek dat er in behoorlijke mate misstanden waren aangetoond op het gebied van huisvesting, aantal werkuren, beloning en inhumane behandeling door werkgever of verhuurder. Ook in Dongen wonen steeds meer arbeidsmigranten. Zij verdienen ook goede werk- en leefomstandigheden.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Onderzoeken of op basis van een gemeentelijke verordening een registratieplicht kan worden ingevoerd voor arbeidsmigranten op het moment van vestiging in de gemeente;
  • Bekijken of een vergunningsplicht voor uitzendbureaus kan worden ingesteld;
  • Dat het uitgangspunt moet gelden dat de gemeente de arbeids- en huisvestingsmogelijkheden van arbeidsmigranten regisseert, handhaaft en monitort met de juridische mogelijkheden die hiervoor zijn.