Zomercolumn #4 – Saloua Chaara – augustus 2022

“Mensen in de politiek moeten zich meer bezig houden met wat er op het spel staat, in plaats van het politieke spelletje. Al dat geruzie steeds… Zo komen jullie toch nooit toe aan oplossingen voor problemen van gewone mensen? Pfffffffffffff…”.

Dit zei Pearl tegen mij in de bus van Schiphol naar Amstelveen. Ik ken Pearl van de Albert Heijn waar ik vaak kom. Zij werkte daar. Nu is ze met pensioen en past ze elke maandag op haar kleinkinderen in Zaanstad. Als ik van werk naar huis ga, kom ik haar wel eens tegen. Eerst zeiden we elkaar alleen gedag. Maar in april raakten we voor het eerst wat langer met elkaar in gesprek.
“Ik heb op je gestemd hoor. Mijn zoon en zijn vrouw ook”, zei ze. Sindsdien vraagt ze me elke keer als we elkaar tegenkomen hoe het in Amstelveen gaat (daarmee bedoelt ze: in de raad van Amstelveen) en hebben we onderweg naar Amstelveen leuke gesprekken waarin ze over van alles en nog wat haar ongezouten mening geeft.

Natuurlijk staat Pearl niet alleen in haar beeld van een naar binnen gekeerde politiek. Ik denk dat we allemaal wel meerdere mensen kennen die vanuit een heftiger beeld van wantrouwen naar de politiek en de overheid kijken. Bijvoorbeeld omdat zij te weinig ervaren dat ook voor ook hún problemen en belangen wordt opgekomen.

Het is daarom goed dat het vergroten van het vertrouwen in de politiek overal hoog op de agenda staat. Door te zorgen voor meer betrokkenheid van inwoners, de menselijke maat in beleid en uitvoering, transparantie én een betere bestuurscultuur moet dit vertrouwen worden vergroot.
Maar we moeten oppassen dat het blijft bij abstracte beloftes en mooie woorden en we laten zien waar het echt om draait: het zichtbare alledaagse gedrag van volksvertegenwoordigers, bestuurders en ambtenaren.
En hier ligt precies mijn probleem met hoe we via een ‘betere bestuurscultuur’ het vertrouwen in de politiek willen vergroten.

Want hoewel ik vind dat we over het algemeen goede omgangsvormen hebben in de raad van de gemeente Amstelveen, zie je bij een klein aantal raadsleden soms een politiek van wantrouwen en escalatie de boventoon voeren.
Bijvoorbeeld toen het coalitieakkoord werd gepresenteerd. Sommige woordvoerders deden enorm hun best om in het debat de coalitie als onbetrouwbaar neer te zetten.
Niet door op inhoud een debat te voeren over idealen en plannen voor Amstelveen, maar door in te zetten op onnodige en feitenvrije verdachtmakingen.

Nog voordat ook maar een letter uit dat coalitieakkoord was uitgevoerd, werden allerlei voorspellingen gedaan over mislukkingen die gaan komen. Kwade trouw werd voorondersteld en goede trouw moest maar worden bewezen.
En tegelijkertijd waren het juist deze fracties die het hardst riepen om een bestuurscultuur van meer vertrouwen, transparantie en verbinding. Tja… kun je van iemand anders verwachten dat hij het vertrouwen in de politiek vergroot als jij zelf vooral wantrouwen en argwaan uitstraalt?
Een betere politieke cultuur begint bij de ander?

Natuurlijk. Het mag hard knetteren in de politiek. En er is niks mis met emotie in debatten wanneer mensen worden aangesproken op hun idealen.
Daarnaast is een kritische houding de kurk waarop een gezonde, open samenleving drijft. Het zou de basishouding moeten zijn van elke inwoner, journalist, ambtenaar of politicus.

Toch moet de wens van een betere bestuurscultuur, in de raad meer leiden tot eigenaarschap en serieuze zelfreflectie. Zodat we elkaar scherp kunnen houden. Want niemand is gebaat bij destructief wantrouwen in de politiek. Behalve populisten. Zij hoeven dan alleen maar achterover te leunen en te zeggen: zie je wel!

Giftig wantrouwen is een doodlopende weg. Authentieke, fatsoenlijke politiek in dienst van mensen niet. Laten we hierin het goede voorbeeld geven.
Want een betere bestuurscultuur begint bij de gemeenteraad.