Vooruit voor het klimaat

Stel je een Nederland voor waar je kinderen buiten spelen in schone lucht. Waar je energierekening laag blijft omdat we zelf groene stroom opwekken. En waar nieuwe banen ontstaan in de isolatie van huizen, bouw van windmolens en groene industrie. Dat kán. We hebben de kennis, de technologie en de mensen om het te doen. Maar dan moeten we nu versnellen, want de aarde warmt op en de gevolgen voelen we al.

D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal. Dit leggen we vast in de Klimaatwet. D66 blijft daarbij streven naar klimaatneutraliteit in 2040.

We verzwaren het elektriciteitsnet, leiden technisch talent op en geven ruimte aan dorpen, buurten en coöperaties om zelf energie op te wekken. Deze omslag vraagt om lef, maar levert ons meer op dan het kost.

Beeld: Fokkebok

Lees voor

Goedkope en schone stroom, van ons allemaal

Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.

  • We stoppen zo snel mogelijk met het importeren van gas, en vloeibaar gas in het bijzonder, van landen met autoritaire leiders.
  • We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.
    De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.
  • De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.
  • We zorgen voor extra technisch personeel. Ook maken we het mogelijk dat mbo’ers uit heel Europa aan de slag kunnen.
  • We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie.
  • Groene energie is onze eerste keuze, maar dit kent grenzen. We sluiten daarom geen technologie uit.  We blijven openstaan voor alternatieven zoals kernenergie, mits dit doelmatig is.
  • Voor een stabiel Europees energiesysteem zonder CO2-uitstoot zetten we ons in voor een betere aansluiting van Nederland op stroommarkten in omringende landen.
  • We stoppen met het verbranden van hout om stroom op te wekken. We stoppen stap voor stap met de inzet van biomassa voor elektriciteit. Alleen hoogwaardig gebruik van reststromen blijft toegestaan, bijvoorbeeld als grondstof voor nieuwe producten of in sectoren zonder groen alternatief.
  • Opdat de leveringszekerheid van elektriciteit gewaarborgd blijft, blijven moderne gascentrales zo lang open als nodig.
  • Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren. Ook werken we samen aan wind op zee, groene waterstof en betrouwbare netwerken onder de Noordzee.
  • Gaswinning in de overige kleine velden op land en onder de Waddenzee wordt volledig afgebouwd en niet uitgebreid.

Iedereen doet mee, niemand blijft achter

De klimaatcrisis raakt ons allemaal, maar niet iedereen even hard. Daarom zorgt D66 voor een eerlijke verdeling van de kosten en de opbrengsten van de energietransitie. Zo maken we de omslag naar schone energie socialer en rechtvaardiger.

  • We luisteren naar de groepen die het hardst door de klimaatcrisis geraakt worden, zoals vrouwen, jongeren en Inheemse groepen.
  • We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.
  • Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter. Zo blijft niemand in de kou terwijl we de energietransitie versnellen.
  • We gaan sneller aan de slag om alle huizen in Nederland energiezuinig te maken. Dat is goed voor de portemonnee en voor het klimaat. De overheid gaat actief stimuleren dat wooneigenaren en verhuurders gaan investeren in warmtepompen, zonneboilers  en warmtenetten.
  • Iedereen kan meedoen met zonne-energie, of je nu wel of geen eigen dak hebt dat daar geschikt voor is. We zorgen voor manieren om zonnepanelen te huren. En we helpen energiecoöperaties die bijvoorbeeld buurtbatterijen of een project met zonnepanelen willen opzetten.
  • De energiebelasting wordt gesaldeerd om stapelen van energiebelasting te voorkomen en daarmee gereguleerd gebruik van thuisbatterijen en vehicle to grid (v2g) te stimuleren.
  • Inwoners krijgen een aandeel in lokale energieprojecten. Bewoners kunnen delen in de opbrengst van energie en krijgen daar zeggenschap over via coöperaties of participatiefondsen.
  • We willen mensen om- en bijscholen voor vergroening. Mensen uit de fossiele industrie krijgen begeleiding naar werk in de energietransitie. Het wordt aantrekkelijker om technisch onderwijs te volgen.

Van fossiele naar groene industrie

De industrie veroorzaakt een groot deel van de uitstoot in Nederland. Dat moet omlaag. D66 kiest daarom scherp: wie kan vergroenen met een houdbaar verdienmodel, moet dat ook doen. Een gezonde economie bestraft vervuiling en beloont werk. De overheid helpt waar dat nodig is, met slimme prikkels, infrastructuur en minder papierwerk. En we zijn ook eerlijk en realistisch: niet elke industrie past op elke plek.

  • D66 stelt duidelijke grenzen aan vervuilende industrie. Duurzaamheid is de norm en vervuiling krijgt een voorspelbare prijs: de ‘echte’ prijs. Vervuilende bedrijven zullen hierdoor fors investeren in een energiezuinige en schone productie.
  • D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.
  • We stellen per sector een duidelijke einddatum voor fossiele technieken en we maken duidelijke plannen voor de overstap naar duurzame alternatieven. Zo weten bedrijven waar ze aan toe zijn en kunnen investeerders duurzame keuzes maken. De overheid zorgt voor de juiste voorwaarden: van vergunningen en netaansluiting tot passende regels.
  • Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. Dit ter vervanging van het huidige stelsel van energiebelasting, waarbij grootgebruikers minder energiebelasting betalen per eenheid dan kleinverbruikers. Door deze vlaktaks wordt dit stelsel eenvoudig om uit te voeren en te controleren door de belastingdienst. Tevens zorgt de vlaktaks voor klimaatrechtvaardigheid tussen grote bedrijven, het MKB en de huishoudens. D66 zal in Europa motiveren om daar ook de vlaktaks op energiebelasting door te voeren.
  • D66 wil dat Nederland vooroploopt in de schone maakindustrie: van circulaire bouwmaterialen en groene chemie tot biobased plastics en groene waterstof. Dit zijn sectoren waar innovatie, infrastructuur en afzetmarkt samenkomen.
  • Daarbij zetten we tegelijkertijd in op gelijke regels in Europa, zodat bedrijven in Nederland niet worden benadeeld ten opzichte van bedrijven in andere EU-landen. Zo zorgen we dat verduurzaming loont en voorkomen we dat landen elkaar naar steeds lagere milieustandaarden duwen om goedkoper te zijn.
  • Import is soms verstandiger dan miljardensubsidies aan bedrijven verstrekken om hier duurzaam te produceren. Juist in Zuid-Europa en het Mondiale Zuiden leveren investeringen in vergroening vaak méér klimaatwinst op, bijvoorbeeld omdat de kosten lager zijn. Werknemers uit de oude industrie laten we niet los. Zij krijgen hulp om de overstap te maken naar werk in de sectoren van de toekomst.
  • We bouwen mondiale klimaatcoalities. De meeste uitstootreductie valt buiten Europa te behalen. Daarom koppelen we handels- en samenwerkingsafspraken aan CO2-reductie in die landen. Zo werken we samen aan een wereldwijde transitie die iedereen vooruithelpt.

Hergebruik als nieuwe standaard

Grondstoffen raken op en afvalverwerking kost energie en ruimte. D66 D66 zorgt dat producten en materialen steeds opnieuw gebruikt worden, in plaats van verspild. Dat is goed voor milieu, onze portemonnee én onze economie.

  • In 2050 is Nederland volledig circulair. In 2030 is het gebruik van nieuwe grondstoffen al gehalveerd. Overheden geven het goede voorbeeld: in 2035 is minstens de helft van hun aanbestedingen circulair en in 2045 alles. We maken per sector circulaire doelen, zoals voor de bouw, textiel, plastics en metalen. Daarmee stimuleren we innovatie, zorgen we dat iedereen bijdraagt en dat sectoren gericht kunnen verduurzamen.
  • Producenten blijven verantwoordelijk voor hun producten, van introductie en verkoop tot hergebruik of recycling aan het einde van de levensduur.
  • Gebouwen krijgen een materialenpaspoort. Daarin staat precies welke materialen zijn gebruikt. Zo gaan productiematerialen later niet verloren en kunnen ze worden hergebruikt.
  • We zorgen dat producenten verantwoordelijk zijn voor het afvalbeheer van de producten die ze in Nederland verkopen. Ook stellen we eisen aan hoe goed producten te repareren zijn.  
  • Elk product krijgt een digitaal paspoort met informatie over de herkomst en samenstelling van het product, en hoe het te recyclen is. Hiermee dringen we ook fast fashion terug.
  • Om reparatie aantrekkelijker te maken, hanteren we het lage BTW-tarief voor reparaties, zoals schoenmakers en telefoonreparaties.
  • Kritieke grondstoffen zijn essentieel voor onze economie. In de praktijk zijn we afhankelijk van internationale productieketens. Europees zetten we in op het verbieden van wegwerpartikelen met kritieke materialen, zoals vapes of thermometers. Nationaal investeren we in recyclingcapaciteit om deze grondstoffen in de Nederlandse en Europese economie te houden.
  • Er komt een nationaal actieplan tegen ultrafast fashion, dat aansluit bij de Europese textielstrategie
  • We treden op tegen bedrijven die zich groener voordoen dan ze zijn (greenwashing).  We verminderen het aantal groene keurmerken. De keurmerken die overblijven krijgen strengere standaarden en worden beter gecontroleerd. Bedrijven die mensen misleiden met valse claims worden hard aangepakt met boetes.

Grote plannen, groots investeren

Onze ambities voor het klimaat, voor energie, technologie, innovatie, water en voor bodem vragen om durf en langetermijndenken. D66 kiest voor slimme investeringen die ons sterker, schoner en onafhankelijker maken. We willen een Nationale Investeringsbank voor grote transities.Deze publieke instelling krijgt meer middelen en een breed mandaat. Het Nationaal Groeifonds, dat we hervormen, wordt onderdeel van de Nationale Investeringsbank. Ook mkb’ers krijgen toegang. En de middelen worden beschikbaar in het hele Koninkrijk, inclusief het Caribisch deel.
 
De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden, van circulaire productie tot herstel van bodem en water. Ook ondersteunt de bank de opschaling van bijvoorbeeld groene waterstof, digitale autonomie, duurzame defensiecapaciteit en technologische innovatie. Zo bouwen we aan de toekomst van Nederland – ecologisch én strategisch.

Meer over het programma

Download het hele verkiezingsprogramma (PDF)

Lees verder

Download het hele uitvoeringsprogramma (PDF)

Lees verder

Bekijk het programma in gebarentaal

Lees verder

Download het programma in begrijpelijke taal

Lees verder

Download our Election Manifesto in English

Lees verder

Doe mee. Het kan wél

Nederland is het land van vrijheid en vooruitgang. Een land van doeners, dromers en durvers. Van mensen die samen de schouders eronder zetten en problemen met elkaar aanpakken.

Word lid
Doneer

Verder lezen?

Lees hier ook de andere hoofdstukken of ga terug naar het verkiezingsprogramma.

Terug naar verkiezingsprogramma
1 / X
Home Klimaat, energie en economie Vooruit voor het klimaat