Vorig jaar kregen meer dan 450.000 jongeren in Nederland jeugdzorg. Achter die cijfers zitten verhalen van jonge mensen. Jonge mensen die eigenlijk alleen maar beter willen worden.
Deze jongeren willen beter worden en dat maken we hen bijzonder moeilijk: ellenlange wachtlijsten, zorgorganisaties die vooral naar elkaar wijzen en wisselende hulpverleners. En alsof dat niet genoeg is hebben ze bij de start van hun volwassen leven ook nog eens minder kans op het afronden van een opleiding, het vinden van een baan en het hebben van een dak boven hun hoofd. Dat is fundamenteel onrechtvaardig en leidt tot onnodige maatschappelijke kosten.
Voorzitter, ik was vijftien en had toen zelf zorg nodig. Ook ik wilde alleen maar beter worden. Ik zag de mooie en de lelijke kanten van de zorg. Ik nam me toen voor: als ik ooit in de positie kom waarin ik de zorg voor jongeren beter kan maken, dan is dat wat ik ga doen. Dat heb ik de afgelopen jaren gedaan: als consultant, raadslid, wetenschapper en nu als Tweede Kamerlid. Al die rollen had ik niet kunnen vervullen zonder de steun, het vertrouwen, de liefde en de humor van mijn vrouw, kinderen, vrienden en familie. Dank jullie wel!
Voorzitter, achter die CBS-cijfers zitten kinderen en jongeren die nú vastlopen en nú beter geholpen moeten worden. Niet met mooie woorden, maar met oplossingen. En niet alleen de jeugdzorg loopt vast. Hetzelfde geldt voor de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptenzorg, de ouderenzorg en de medische zorg. Dat vraagt om 1) het slimmer organiseren van de zorg, 2) meer inzet op wat bewezen werkt in de zorg en 3) een andere manier van kijken naar zorg. Bij dat laatste punt wil ik langer stilstaan.
Ik pleit voor een verschuiving van zorg naar gezondheid. We weten dat als je mensen vraagt naar hun ervaren gezondheid, dat slecht 11% daarvan afhankelijk is van zorg. De overige 89% wordt bepaald door factoren zoals het hebben van een sociaal netwerk, een stabiel inkomen en de omgeving waar je woont. Dat betekent dat we het sociale domein en het zorgdomein veel beter moeten verbinden.
Verschuiving van zorg naar gezondheid betekent op kleine schaal dat je kijkt wat een individu en een gezin echt nodig heeft en niet tezelfdertijd inzet op – bijvoorbeeld – traumabehandeling, dagbesteding en aanpak schulden als onderzoek aantoont dat traumabehandeling veel minder effectief is als mensen zich zorgen maken over of ze wel of geen eten op tafel kunnen krijgen.
Verschuiving van zorg naar gezondheid betekent op grote schaal dat we ons ook de vraag moeten stellen of we niet te vaak maatschappelijke problemen in de zorg proberen op te lossen. Zoals de prestatiedruk die jongeren ervaren, de gevolgen van vechtscheidingen en de aanpak van overgewicht. Maatschappelijke problemen met zorg proberen op te lossen is niet wenselijk en niet houdbaar, omdat we problemen niet bij de bron aanpakken én de zorg nu al vastloopt.
Voorzitter, ik gaf al aan: niet alleen mooie woorden, maar juist ook oplossingen. Ik deel er twee:
Ten eerste: Of jij je goed voelt, wordt niet alleen bepaald door of jij ziek bent of niet. Het wordt ook bepaald door of je überhaupt toegang hebt tot medische zorg. Voor meiden die vanwege het gevaar voor eergerelateerd geweld in het geheim worden geplaatst en dus, aan de andere kant van het land, onder een nieuwe identiteit naar school gaan en een nieuw leven opbouwen geldt dat zij vaak geen gebruikmaken van medische zorg. Hun ouders kunnen dan namelijk via de zorgverzekering hun verblijfplaats achterhalen. Hetzelfde probleem speelt bij slachtoffers van huiselijk geweld, aangezien de zorgverzekering vaak op naam van de partner staat. Ik kom met een voorstel om dat recht te zetten.
Ten tweede: De zorg kent helaas lange wachtlijsten. Wachtlijsten moeten korter. Daarnaast moeten we mensen op wachtlijsten ook beter helpen. Uit onderzoek van MIND in de geestelijke gezondheidszorg blijkt dat de helft van de respondenten met een lange wachttijd geen overbruggingshulp krijgt aangeboden tijdens het wachten en wachten op hulp kan soms jaren duren. De zorgvraag wordt dan onnodig erger. Wederom, wat mij betreft een verkeerde keuze, die we moeten rechtzetten.
Tot slot, voorzitter. Ik begon mijn verhaal met mijn gedrevenheid om de zorg beter te maken en ik zal ervoor strijden, nu vanuit deze plek, dat iedereen die zorg nodig heeft zo goed mogelijk wordt geholpen en dat geen jongere met 3-0 achterstand aan zijn of haar volwassen leven begint. Dankuwel.
Menu
