Het Gorredijkster Kamerlid wijst op de problemen rondom de Friese taal. Wethouders worden beëdigd in de verkeerde taal, de RUG die geen nieuwe hoogleraar Fries kan vinden en de Friese rechtbanktolken die het werk neer hebben gelegd. Romke de Jong: “It Frysk is de taal fan it hert. Frysk is in offisjele Rykstaal, en dat wolle wy sa hâlde. Mei wyn tsjin fytse wy dan krekt wat hurder.”
It giet oan – de toekomst van de Friese taal en cultuur
Donderdag 8 december wordt in de Tweede Kamer gesproken over de Friese taal en cultuur. De Tweede Kamerleden uit Fryslân voeren het debat. Kamerlid Romke de Jong is de initiatiefnemer en wil dat de nationale overheid meer doet voor de toekomst van het Fries en de Friese cultuur. Daarover moeten betere afspraken worden gemaakt in het Bestuursakkoord.
Scherpere Bestuursafspraak
Concrete aanleiding voor het debat is de Bestuursafspraak Friese taal en cultuur, die het Rijk en de provincie iedere vier jaar met elkaar sluiten. Daarin worden afspraken gemaakt over onder andere het Friese onderwijs, de media, het bestuur en de rechtspraak. Volgens De Jong lopen de verhoudingen tussen het Rijk en de provincie nu scheef. “De ôfspraken moatte skerper. Yn de wet stiet dat se tegearre de ferantwurdlikens en soarchplicht foar it Frysk hawwe, mar wat dat presys ynhâldt is nea dúdlike makke. Myn bern en bernsbern moatte ek Frysk prate bliuwe kinne.”
Goede samenwerking tussen partijen
Op het Friese Provinciehuis valt ondertussen op dat er in de Tweede Kamer goed wordt samengewerkt voor de Friese taal. Taalgedeputeerde Poepjes zei vorige week blij te zijn dat een groep Friese Kamerleden dwars door politieke kleuren heen voor het Fries aan het werk is. Een motie van Habtamu de Hoop (PvdA) en Harry van der Molen (CDA) om het Friese wetenschappelijk onderwijs wettelijk vast te leggen werd bijna unaniem aangenomen.
D66’er De Jong: “Yn de Twadde Keamer is it wolris faker oer de Fryske taal gien, mar de lêtste signifikante bydrage yn it Frysk bestie út fjouwer sinnen yn 1987. Sels mei hjir en dêr in Frysk sintsje en in Fryske útdrukking moatte wy dêr moarn maklik oerhinne gean kinne.”
Optimisme over toekomst Friese taal
Het Fries mag dan wel met problemen kampen, de taal is nog steeds springlevend en heeft zeker toekomst. Vooral als er wordt ingezet op innovatie en samengewerkt wordt met andere minderheidstalen, denkt De Jong. “Lytse talen kinne gearwurkje oan nije lesmethoaden. Dat is ek nedich ast sjochst hoe’t it Fryske taalûnderwiis derfoar stiet. Dat spilet net allinne by it Frysk. Brussel rint altyd tige waarm foar gearwurking tusken regio’s. Ik wol de lytse talen by mekoar bringe, sa’t wy fan inoar leare kinne.”
Vorige week gaf Minister Hanke Bruins-Slot van Binnenlandse Zaken in Fryslân aan open te staan voor de ideeën van Kamerleden en ook te vinden dat het Fries niet alleen een verantwoordelijkheid is voor het Rijk. Haar uitspraken deed ze tijdens de Rede fan Fryslân, waarbij ze in Leeuwarden haar visie gaf op de Friese taal.. De Friese Commissaris van de Koning Arno Brok en een delegatie van Provinciale Staten zullen bij het debat aanwezig zijn.
De Jong heeft uit enthousiasme zijn Friese sokken alvast klaargelegd voor het debat: “It giet oan”.
