In Memoriam: Dick Tommel

‘Ik heb Dick gekend vanaf onze gezamenlijke start in 1981 in de Tweede Kamerfractie van D66. Wij hadden ons vanuit een heel verschillende achtergrond kandidaat gesteld, samen met 141 andere gegadigden. Dick kwam bij de uiterst democratische interne D66 verkiezingsronde op nummer 14. D66 kreeg toen 17 zetels en er kwam een coalitie van CDA, PvdA en D66. Dick kwam in de Kamer vooral omdat hij binnen de partij naam gemaakt had als zeer vasthoudende vredesactivist.
 
Onovertroffen mooi is volgens mij de tekst van Dick, waarmee enkele sympatisanten, zonder dat Dick daarvan op de hoogte was, reclame voor zijn kandidatuur maakten in een door die mensen zelf betaalde advertentie in de Democraat: Onder de grote kop DICK TOMMEL en een leuke jeugdige foto en in kapitalen de tekst ‘D66 niet alleen een REDELIJK ALTERNATIEF maar ook een NIEUW INITIATIEF’. Een uitspraak van hem:

“Ik behoor tot diegenen, die gemerkt hebben, dat alleen via politieke kanalen maatschappelijke veranderingen kunnen worden doorgevoerd, en dan alleen nog maar wanneer vakmanschap, maatschappelijke betrokkenheid en groot enthousiasme, en een royale mate van vasthoudendheid en creativiteit daaraan ten grondslag liggen.

Om die maatschappelijke veranderingen te kunnen realiseren moeten we niet schromen nieuwe initiatieven te ontplooien, die hun kracht ontlenen aan de moed het traditionele denken te doorbreken, bij het uitzetten van een nieuwe progressieve koers.

Daarbij moet de mondigheid van ieder mens op alle niveaus benadrukt worden, alsmede het streven naar gerechtigheid en menselijke waardigheid. Alleen dan ligt de werkelijke opbouw van een nieuwe wereld binnen handbereik.”

Een echte D66-tekst maar ook een typische Tommel tekst. Onbevangen, vol vertrouwen, idealistisch en gedreven en getuigend van een zekere hardnekkigheid. Hij heeft dat ook allemaal laten zien in zijn lange Kamertijd en als staatssecretaris van het ministerie van VROM in Paars I.

Dick werkte hard. Ook in de avonduren. Omdat hij overbleef in Den Haag, had hij altijd stapels stukken op zijn bureau. Zijn medewerker, Hanneke van Geuns, haalde de onderste stukken van de stapel wel eens weg maar dacht niet dat hij dat merkte. Ikzelf, met echt een heel andere portefeuille, trof ‘s ochtends wel eens een knipseltje aan waarvan Dick had gedacht dat het wel nuttig voor mij zou zijn. 

Als staatssecretaris Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieu in Paars I zat Dick niet stil. Hij maakte met zijn minister Margreet de Boer een plan van aanpak voor Duurzaam Bouwen, en hij ijverde voor de positieverbetering van huurders. Met minister Dijkstal (VVD) van Binnenlandse Zaken maakte hij de wet gemeentelijke zorg voor houders van een voorwaardelijke vergunning tot verblijf. En een wet inzake de huisvesting van asielzoekers.Toegelaten asielzoekers moeten daarbij verzekerd zijn van huisvesting. Als staatssecretaris hield Dick als een van de weinige D66 bewindslieden in het kabinet geregeld overleg met de fractievoorzitter en de woordvoerder. 

Buiten de Haagse politiek zat Dick niet stil. Zo was hij vóór de val van de muur voorzitter van de Vereniging Nederland- DDR, tevens voorzitter van de Schaakbond, werd hij in 1985 uitgeroepen tot dierenbeschermer van het jaar en was hij een begaafd schaker en deed zelfs mee aan het bekende Hoogovenschaaktoernooi. Of hij ook aan de huidige Tatasteel toernooien meegedaan zou hebben laat zich raden.’