D66 gaat voor de toekomst

Op 3 november waren de algemene beschouwingen op de begroting van de gemeente Montferland van 2023. Elke partij krijgt dan ook de mogelijkheid hun beeld te schetsen over de plannen voor het komend jaar. Fractievoorzitter Freddy van Dijken deed dat namens D66. Hieronder de tekst die hij heeft uitgesproken.

Compliment

Beste voorzitter,
 
Laat ik beginnen om de wethouder van financiën, mevrouw Derksen te bedanken voor het compliment wat zij heeft uitgedeeld aan het vorige college. Zij geeft het vorige college de credits voor het zuinig zijn, waardoor nu niet opnieuw bezuinigd te worden. De begroting die nu voorligt is volledig geënt op het beleid van de afgelopen vier jaar, beleid waar D66 mede voor aan de basis stond. Een compliment aan de afgelopen vier jaar dus.
Maar dit gegeven staat haaks op alle uitspraken van vier coalitiepartijen die hun kiezer beloofd hebben het allemaal anders te gaan doen. Op geen enkele wijze is duidelijk welke visie dit college heeft voor nu en in de toekomst. Ze moeten zich baseren op een flinterdun coalitieprogramma, die slechts vijf onderwerpen behelst.

Grote uitdagingen

En dat terwijl er grote uitdagingen liggen. Uit het rapport van de Verenigde Naties deze week: er is te weinig vooruitgang op het gebied van de klimaatverandering en ook de provincie Gelderland waarschuwt: klimaatplannen komen niet van de grond, mede dankzij de besluiteloosheid van de lokale politiek.
 
Naast de woon-, klimaat-, asiel-, stikstof en energiecrisis hebben wij gezamenlijk als politieke partijen nog een belangrijke opgave. Afgelopen jaar zagen we de afname van de opkomstcijfers bij de verkiezingen in Montferland. Onderzoekers constateren dat een deel van Nederland dreigt af te haken of is al afgehaakt. En eenmaal afgehaakt komt men niet gauw meer terug! Dit ondergraaft onze democratische beginselen. Dus we hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. En dat betekent dat je eerlijk moet zijn naar je inwoner of kiezer. En dat je keuzes moet durven maken. D66 heeft dat de afgelopen vier jaar gedaan en wij blijven die lijn doorzetten. En van het college mogen we nu verwachten dat zij het beleid nu vertalen in uitvoering. Helaas moeten wij constateren dat de huidige coalitiepartijen een andere werkwijze hanteren. Meerdere verkiezingsbeloften zijn al verbroken en dat komt het vertrouwen in de lokale politiek niet ten goede. Dieptepunt is wel weer de krantenkoppen van vandaag in de Gelderlander: Montferland leidt nederlaag rondom DocksNLD2, iets wat je al lang had zien aankomen. En dat rekenen wij als D66 onze collega’s van Helder, Lijst Groot Montferland en de PvdA wel aan. Zij hebben de kiezer, die nog wel is gaan stemmen, iets beloofd wat ze nooit konden waarmaken. De volgende keer gaan ook die mensen niet meer stemmen. Een excuus vanuit die partijen, maar zeker ook vanuit het college en de verantwoordelijk wethouder zou op zijn plaats zijn, ook dat hoort bij je verantwoordelijkheid als volksvertegenwoordiger, dat horen wij graag in het vervolg van deze vergadering.

Participatie

Het vergroten van betrokkenheid van inwoners bij ontwikkelingen in hun woonomgeving is wezenlijk voor het bouwen aan vertrouwen. D66 is daarom blij met de eerste participatiebijeenkomsten die afgelopen maanden hebben plaats gevonden en dat de stap wordt gezet om nieuwe plannen te maken. Je moet je echter ook afvragen of het starten met een blanco vel hier de juiste keuze is geweest. Je mag ook verwachten dat de professionals op basis van alle beschikbare informatie een eerste schets kunnen maken om voor te leggen aan de inwoners, dat zou het tempo enorm kunnen versnellen. We hebben een participatiekader vastgesteld, daarin is vastgelegd hoe wij als gemeente om willen gaan met participatie en welke instrumenten daarvoor ingezet kunnen worden. De participatiebijeenkomsten voldoen hier niet aan en dat leidt tot onvrede bij de betrokken inwoners. De fractie van D66 is bij nagenoeg alle woningbouw avonden geweest en je ziet de onvrede toenemen over de gekozen werkwijze. De woningbouwavonden zijn wat D66 betreft weer een voorbeeld waarin je het vertrouwen in de politiek schaadt bij inwoners op de manier zoals je ze nu insteekt. Je ziet bij dit soort avonden ook alleen de usual suspects en de doelgroep die je er echt wil hebben, hoor of zie je niet. We willen het college dan ook vragen te kijken naar andere vormen van participatie. Er zijn prachtige platforms beschikbaar, zelfs binnen deze gemeente, waar je ook digitaal met je inwoner contact te leggen, Digidiek en MijnStokkum zijn daar voorbeelden van. Ga eens kijken wat je daar verder mee kan voor de hele gemeente. We zullen daar een motie voor indienen.
En inhoudelijk wat er besproken wordt op de woningbouwavonden: Dit college kijkt alleen naar de aangekochte “postzegels” die ontwikkeld kunnen worden, maar bekijkt dit niet integraal en voor een groter gebied. Een gemiste kans. Alle nieuwe ontwikkelingen vragen om een integrale visie, een plan voor de toekomst, ik kom daar straks op terug.
 

Waar wij in de begroting niet mee kunnen instemmen met drie nieuwe onderzoeken die elk € 30.000 moeten kosten. Hoeveel onderzoeken moeten je doen? Ook uit de beantwoording op onze technische vragen blijkt dat er al heel veel informatie beschikbaar is. Dit is echt geld over de balk smijten. Wij willen de bijdrage van € 90.000 dan ook graag inzetten voor jeugd, die het echt nodig heeft. En dan ook structureel. Wij gaan voor een rijke schooldag voor kinderen. Wethouder Wolsing heeft in haar actieplan Energiearmoede een kleine bijdrage opgenomen om kinderen te voorzien van ontbijt en/ of schoolfruit. Wij vinden dat niet genoeg en in het plan van de wethouder is ook slechts incidenteel. Wij willen structureel aandacht voor armoede en kansarme kinderen op scholen. Met de inzet op een rijke schooldag, waarin kinderopvang, onderwijs, sport en cultuur, bibliotheek en jeugd met elkaar verbonden zijn, zo dragen we bij aan een gezonder Montferland met een goede start voor ieder kind. Er zijn ook rijksbijdragen voor een rijke schooldag, wij roepen de wethouder dan ook op daar verder naar te kijken. Hiervoor komen wij dan ook met twee moties en/ of amendementen, waarbij we de € 90.000 voor willen inzetten. Wij willen investeren in kinderen, investeren in de toekomst is en het levert meer op dan onderzoeken. De strekking van het eerste amendement: kom tot een ambitieus Leesoffensief Montferland met de basisscholen en de bibliotheek Montferland waarbij nadrukkelijk ook de ouders worden betrokken. En het tweede amendement borduurt voort op landelijk beleid: Uit het landelijk coalitieakkoord komt de spreuk: ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’
“Als onderdeel van een brede aanpak van bestrijding van armoede in kwetsbare wijken door gemeenten investeren we in een rijke schooldag, waarbij scholen zelf bepalen wat zij nodig achten om de kansenongelijkheid te verkleinen. Te denken valt aan begeleiding bij huiswerk, sport en cultuur in samenwerking met plaatselijke verenigingen en bibliotheken. We beginnen bij de scholen waar de nood het hoogst is.” Voor Montferland willen wij als D66 graag starten van een pilot voor een rijke schooldag, te beginnen in ’s-Heerenberg Oost. Doel is echt de ongelijke kansen van de jeugd te verkleinen, daar kan toch niemand op tegen zijn!

Beste voorzitter,

Dan wil ik het met u hebben over de toekomst van onze gemeente. Dit najaar gaan we kiezen voor de regio waar we ons toe willen verhouden. De Achterhoek of de Regio Arnhem Nijmegen. Maar niet voor niks heeft D66 ooit voor een optie vier ingebracht. Optie vier is te onderzoeken of we nog wel zelfstandig verder kunnen. Wat als we niet langer als zelfstandige gemeente verder gaan? Wij als fractie van D66 vragen ons wel eens af of wij als gemeente Montferland nog wel alle taken goed kunnen doen, die we als gemeente moeten doen. Kleine gemeenten zoals Montferland krijgen hun vacatures slecht ingevuld, de hoeveelheid werk is enorm en hoe blijf je kennis actueel, wat is de kwaliteit van dienstverlening? En financieel moeten we op de kleintjes blijven letten, zoals ook deze wethouder financiën gelukkig erkent. We zien wel een oplossing. Ons participatiebeleid bevat ‘Right to Challenge’. Waarom gaan we er niet op inzetten dat dorpen zelf de openbare ruimte gaan beheren. In andere plaatsen blijkt al dat zij dat zelf goedkoper kunnen doen, waardoor ze geld overhouden voor andere doelen in een dorp. En het zou een goede tegenprestatie zijn voor de kernen die door dit college beloond worden met 1,8 miljoen euro voor inrichting van de openbare ruimte. Hiervoor maken we dan ook een motie. De strekking van de motie: maak afspraken met de kernen die extra middelen krijgen voor hun kernen wat ze vervolgens zelf aan het beheer gaan doen en daag andere dorpen ook uit het beheer over te nemen.
En als allerlaatste en wat ons betreft het allerbelangrijkste. Wij moeten deze gemeente toekomstbestendig maken, dat onze kinderen en kleinkinderen hier over 40-50 jaar ook nog prettig kunnen wonen. Dat vraagt ook we onze duurzaamheidsambities gaan waarmaken. Er wordt en is hard gewerkt aan de RES 1.0, de Warmtetransitie Visie, een biodiversiteitsplan en een strategie voor klimaatadaptatie. Maar als het om de lange termijn gaat, maken we geen keuzes. Meerdere projecten zijn al afgeketst door de raad en we gaan bij lange na onze doelstellingen niet redden. En daarmee doen we onze volgende generatie tekort. Wij willen dan ook dat onze gemeente meer vaart gaat maken. En als we goed geïnformeerd zijn, komen er structureel uitvoeringsmiddelen voor klimaat- en energiebeleid tot 2030 voor gemeenten. Wij willen dat deze bijdragen ook geoormerkt worden om ze voor dat doel in te zetten, zodat de gemeente actief aan haar doelstellingen kan werken. We horen graag van het college of zij daar toe bereid zijn. En dat sluit mooi aan bij het initiatief van onze kinderburgemeester: een fantastisch initiatief om watertappunten in onze gemeente bij de basisscholen te plaatsen zodat kinderen. D66 wil deze motie graag indienen en we gaan er eigenlijk vanuit dat dit raadsbreed zal gebeuren.

Om het college te inspireren wil ik u namens d66 graag iets aanbieden. Aangezien het huidige coalitieakkoord geen enkele houvast biedt voor de toekomst van onze gemeente, vragen wij het college volgend jaar met een visie te komen, geïnspireerd op de Sustainable Development Goals en zich als gemeente aan te sluiten bij de club Gemeenten4GlobalGoals. Het uitgangspunt van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s of Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties is dat iedere organisatie, of het nu een overheid, maatschappelijke organisatie of een bedrijf is, kan bijdragen aan een betere toekomst voor de mensheid. De SDG’s zijn 17 doelen om de wereld in 2030 en daarna toekomstbestendig te houden. Ze gaan over doelen dichtbij en ver weg. Wij als D66 staan volledig achter deze doelen. Als inspiratie heb ik voor elk raadslid en voor de collegeleden alvast een overzicht van de 17 doelen. Wij horen graag van het college of zij deze handschoen willen oppakken.
Beste voorzitter,
D66 gaat voor de toekomst, juist ook nu in een periode waar we het even lastig hebben. Want als we het nu niet doen, is er geen toekomst meer voor Montferland.