Verkiezingsprogramma

2. Een duurzaam Dongen, voor iedereen

Uitspraak Hoge Raad in de zaak Urgenda tegen de Staat 2019.

“Met het mensenrechtenverdrag heeft het hof kunnen en mogen oordelen dat de staat verplicht is die reductie van 25 procent te behalen (…) Die plicht bestaat vanwege het risico van gevaarlijke klimaatverandering, die ook inwoners van Nederland ernstig kan treffen in hun recht op leven en welzijn.”

Duurzaamheid

Wij willen een duurzaam Dongen voor iedereen
Over één ding is iedere betrokkene bij het Klimaatakkoord het eens: het tempo moet omhoog om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen. Ook de gemeente Dongen zal moeten versnellen. Helaas was er een rechtszaak nodig om de Staat in beweging te krijgen om de benodigde 25% CO2 reductie in 2023 te halen op weg naar de afgesproken 55% reductie in 2050 (ten opzichte van 1990).  Dongen zal hier, ondanks de slechte financiële positie, een forse steen aan moeten bijdragen. D66 Dongen ziet volop kansen en mogelijkheden. D66 Dongen vindt dat de komende raadsperiode de aanpak van klimaat en leefbaarheid met grote urgentie moet plaatsvinden.

Bewustzijn

Hoopgevend is dat bij steeds meer inwoners, bedrijven, maatschappelijke en overheidsorganisaties het bewustzijn groeit dat klimaat en leefbaarheid meer aandacht moeten krijgen. Inmiddels zijn, zowel op Europees, landelijk en gemeentelijk niveau, doelstellingen vastgesteld, onder meer ten aanzien van de CO2-reductie, stikstofemissie, schonere lucht in scholen, etc. En er zijn en worden diverse (beleids)plannen opgesteld op allerlei terreinen die betrekking hebben op ons leefklimaat. Het probleem ligt vooral bij de uitvoering van al die plannen. Om het vastgestelde beleid en de doelstellingen te realiseren moeten keuzes worden gemaakt die niet alleen ingrijpend zijn voor onze manier van leven, maar die vaak ook forse financiële consequenties kunnen hebben. Niets doen kost echter nog veel meer geld. We hebben allen de overstromingen in Limburg nog vers in het geheugen.
De reductie van CO2 en andere emissies heeft op vrijwel alle aspecten van ons dagelijks leven impact. Van vrijetijdsbesteding, vervoer, vertier, tot wonen, werken, eten en reizen. Het thema klimaat en leefbaarheid zal daarom terug moeten komen in vrijwel alle beleidsterreinen. Veel hangt met veel samen. Dat maakt de aanpak uitermate complex. Dat is ook te zien aan de vele wetten, overheidsplannen en doelstellingen van rijk, provincies en gemeenten en ook van de openbare lichamen van de regio’s. Dat strekt zich uit van water- en rioleringsplannen naar natuurplannen, energiestrategieën, Global Goals, groenbeheersplannen, etc. Het sleutelwoord bij de aanpak van het thema klimaat en leefbaarheid is “integraal”. Het vraagt kennis en inzicht van de diverse beleidsterreinen van de overheid en de invloed daarvan op dat thema.
Om als gemeente de regie te kunnen voeren is kennis en inzicht noodzakelijk. Maar het thema is veelomvattend en daarmee complex. We ontkomen er niet aan om deze complexiteit te omarmen en voor Dongen, per beleidsterrein, terug te brengen naar concrete haalbare plannen welke met participatie van de Dongense bedrijven, scholen, verenigingen en inwoners uitgevoerd gaan worden. Iedereen draagt bij aan de noodzakelijke transitie.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Een gedegen communicatieplan waarin de Dongense inwoner op de hoogte wordt gebracht van belangrijke ontwikkelingen met betrekking tot het thema klimaat en leefbaarheid en diens invloed op het dagelijks leven;
  • Per beleidsterrein waar klimaat en leefbaarheid een rol speelt een actieplan opstellen samen met relevante partners zoals inwoners, bedrijven, scholen en verenigingen om nóg meer betrokkenheid te organiseren;
  • In ieder raadsvoorstel een paragraaf met de vraag welk effect het benoemde beleid heeft op de duurzame ontwikkelingsdoelen.

Wat ons betreft: wij halen de klimaatdoelen

Zoals vele gemeenten heeft ook de gemeente Dongen zich gecommitteerd aan diverse landelijke en regionale doelstellingen en ambities die beogen de negatieve effecten van de klimaatverandering op onze leefomgeving tegen te gaan. Daarnaast heeft Dongen zelf doelstellingen en ambities geformuleerd. Om enkele belangrijke daarvan te noemen:

  • Een reductie van 49 % CO2-uitstoot in 2030 t.o.v. 1990 en CO2 neutraal in 2050;
  • Bijdragen leveren aan de door de VN vastgestelde 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (global goals);
  • Deelname aan de Regionale Energie en Klimaat Strategie (REKS);
  • Uitvoering van de Klimaat & Energieagenda Dongen (KEAD);
  • Opstellen en uitvoering geven aan een Transitievisie Warmte (TW) en het daarbij behorende uitvoeringsplan met o.a. als doel Dongen aardgasvrij in 2050;
  • Investeren in energiebesparende maatregelen in gebouwen die eigendom zijn van de gemeente;
  • Het inzetten van energiecoaches om lokale en regionale bedrijven in beeld te brengen die energiebesparende maatregelen kunnen uitvoeren.

Doelstellingen en ambities zijn nodig

Doelstellingen en ambities zijn nodig. Maar het is even noodzakelijk om die met voortvarendheid te realiseren. Ook in Dongen. Uit onderzoek is gebleken dat zonder sterke intensivering van het klimaatbeleid en de inzet van hernieuwbare energie de door Dongen gestelde doelen niet gehaald worden. Uit een onlangs opgestelde klimaatstresstest is gebleken dat de klimaatverandering ook in Dongen concreet zichtbaar kan worden gemaakt. Als gevolg van forse regen- en hagelbuien, langdurig neerslagtekort en stijgende temperatuur tot 2050 is duidelijk geworden welke straten en gebieden in Dongen kwetsbaar zijn voor wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen. Ook dat vraagt om extra maatregelen om schade en inbreuk op de leefomgeving te voorkomen en te beheersen.
Kortom, het is tijd voor echte actie, overal in de wereld. Dus ook in Dongen. Om die ambitie waar te maken moeten we vaart maken. Op de monitor Duurzame Gemeenten uit 2020 is Dongen afgezakt naar de 318e plek van de 355 gemeenten. Daarom wil D66 Dongen bij alles wat de gemeente doet zich afvragen: ‘hoe voorkomen we CO2 uitstoot en andere emissies en hoe leggen we dat langjarig vast?
Hiervoor wil D66 Dongen ten aanzien van de gebouwde omgeving:

  • Isoleren, isoleren en nog eens isoleren. Maar dan wel in combinatie met ventileren, warmteterugwinning en (hybride) warmtepompen. Waar mogelijk worden zonnepanelen gelegd of beter nog zonthermie gebruikt. Bij het isoleren van gevels en het aanpakken van goten en daken wordt natuur-inclusief gewerkt zodat gierzwaluwen, huismussen en vleermuizen niet verdrongen worden. D66 Dongen ziet graag een langjarige overeenkomst met Energie Dongen Duurzaam voor het ondersteunen van onze inwoners bij deze opgave;
  • Ondersteuning van minima bij het verduurzamen van hun woning door samenwerking te zoeken met Casade en Energie Dongen Duurzaam. Ook wil D66 Dongen rijksmiddelen zoals de aangekondigde energievouchers inzetten, aanvullend met ondersteuning via de diverse bijstandsregelingen of subsidieregelingen, zodat inwoners met een smalle beurs energiebesparende producten kunnen aanschaffen om de energierekening te verlagen;
  • Subsidies en speciale leningen voor alle huishoudens privé en bedrijf beschikbaar te krijgen. Zo kan Dongen meedoen met projecten zoals de Groene Zone in de MRE-regio waar de provincie Brabant een lening verstrekt aan de gemeente die deze dan beschikbaar stelt aan haar inwoners. De gemeente Tilburg financiert dit uit eigen middelen (Zon op je dak);
  • Een emissie loze bouwperiode voor nieuwbouw en omvangrijke verbouw. Geen zwaar verkeer op fossiele brandstoffen meer het centrum in, geen aggregaten op diesel maar elektrisch vervoer en werken met batterijen en elektrisch gereedschap;
  • Duurzaam bouwen van het hoogste niveau, liefst met toepassing van houtbouw (opnemen en vastleggen van CO2) en zo min mogelijk cement wat voor 9% van alle CO2 uitstoot verantwoordelijk is. Circulaire bouwen mag geen loze kreet zijn. Alle gebruikte materialen zijn herbruikbaar;
  • Echt werken aan duurzaamheid en circulariteit in de openbare ruimte, wat betekent dat:
  • Als gemeentelijke grote opdrachtgever bij aanbestedingen sturen op circulariteit, duurzaamheid én vergroening door het in contracten op te nemen;In contracten eisen stellen aan duurzame bouwproductie en emissieloze bouwlogistiek;
  • Vrijkomende materialen uit de openbare ruimte (regionaal) bijeenbrengen in een materialendepot en zo beschikbaar houden voor hergebruik;
  • Bij (her)inrichting van nieuwe of bestaande gebieden in de gemeente in samenspraak met bewoners en betrokkenen kiezen voor een gebiedsgerichte aanpak en dit verankeren in omgevingsplannen;
  • In wijken met grootschalige noodzakelijke ontwikkelingen, zoals de energietransitie, de afweging maken tussen voortbouwen binnen de bestaande bebouwing of volledige vernieuwing met andere groene inrichtingsprincipes, ook voor de ondergrond;
  • Bij de uitvoering een integrale aanpak hanteren alsmede een tijdige afstemming van planningen en een combinatie van budgetten.
  • Een kostprijs+ benadering voor collectieve warmte projecten zoals deze in Denemarken wordt toegepast. In Brabant wordt hiermee gewerkt bij de nieuwbouw van het Fabriekskwartier in Tilburg wat als voorbeeld geldt voor andere gemeenten. Hier bleek warmte wel € 600 per jaar voordeliger te kunnen, per bewoner, als er op de juiste momenten regie gevoerd wordt;
  • Nog geen aansluiting op collectieve warmte projecten in bestaande wijken. De (financiële) randvoorwaarden zijn nog niet op orde. D66 Dongen volgt de ontwikkelingen van het Amernetwerk met belangstelling, maar kritisch. Zolang niet duidelijk is of dit duurzame warmte tegen een acceptabele prijs kan bieden voor onze inwoners komt aansluiting hierop te vroeg;
  • Vergroening inzetten in het belang van CO2-reductie en bestrijding van hittestress in grotere openbare ruimten zoals Tichelrijt, parkeerterreinen, winkelgebieden en schoolpleinen, door:
  • Ieder kind dat wordt geboren in Dongen een boom cadeau te doen voor in de tuin of ergens in gemeentegrond, waarbij we er ook voor zorgen dat er minimaal jaarlijks 200 nieuwe bomen worden geplant. In een nieuw op te stellen bomenbeleid moet duidelijk worden gemaakt op welke wijze dit wordt gerealiseerd en met welke tijdsplanning. Bovendien is het van belang in dit beleid naast het aantal bomen ook te sturen op kroonvolume. Een idee daarbij kan zijn dat we bedrijven en bewoners uitnodigen mee te investeren in het planten van bomen. Dit als deelcompensatie voor de eigen CO2 voetafdruk.
  • Waterlast tegengaan door het vergroten van het infiltrerend vermogen van de bodem. Het gebruik van asfalt, beton en bakstenen bij wegen, parkeerplaatsen en opritten betekent dat veel warmte wordt vastgehouden en dat water vaak niet in de bodem kan zakken. Om wateroverlast te voorkomen zou naar de mening van D66 het volgende moeten gebeuren:
  • Vergroot het infiltrerend vermogen van de bodem met bomen en planten, die zorgen voor minder grote piekafvoeren bij hevige regenval en leveren verkoeling in hitteperiodes;
  • Stimuleer het gebruik van waterdoorlatende tegels voor de oprit en gebruik zoveel mogelijk ruimte die niet nodig is voor weg of trottoir voor groen. Plant bomen, struiken en bloemen waar het kan;
  • Stimuleer afkoppelen van hemelwater afvoer van het riool mede door het beschikbaar stellen van regentonnen en afkoppelstenen;
  • Ondergrondse regentanks kunnen veel water bufferen. Combineer de aanleg daarvan bij de inrichting van nieuwe gebieden of wanneer in bestaande wijken de straten open moeten voor de aanleg van kabels of het onderhoud van het riool;
  • Leg wadi’s (water, afvoer, drainage, infiltratie) aan langs wegen, fiets- en voetpaden en in tuinen waar dat mogelijk is of kan worden gemaakt.

Grootschalige opwek

De omschakeling van fossiele brandstoffen naar andere, duurzame energiebronnen, de energietransitie,is een ingewikkeld en ingrijpend proces. De gemeente Dongen heeft zich gecommitteerd aan de Regionale Energie en Klimaat Strategie (REKS). In het kader daarvan is door de negen regiogemeenten inzichtelijk gemaakt hoeveel duurzame elektriciteit zij tot 2030 gaan realiseren. In Hart van Brabant wordt gewerkt met Energy Hubs waar zonne-energie waar mogelijk in combinatie met windenergie wordt opgewekt. In Dongen komt er volgens de REKS afspraken tot 2030 geen grootschalige opwek zoals windmolens of zonneparken meer bij. Daarbij is er vanaf 2021 ruimte te kort op het elektriciteitsnetwerk. De verwachting is dat deze situatie tot 2030 zal duren. Dit betekent dat alle grootschalige energieopwekking geen aansluiting kan krijgen.

Zonnepanelen op woningen kunnen vaak nog. Echter door de toename van het aantal zonnepanelen installaties komen steeds vaker spanningsproblemen voor op straat- of buurtniveau. Hierdoor schakelt de installatie uit en wordt er geen stroom meer aan het net geleverd. Enexis kan met het programma Buurtinzicht precies voorspellen en laten zien wat de situatie in Dongen is. D66 Dongen wil dat de gemeente dit voor de inwoners inzichtelijk maakt en per wijk en buurt actie neemt om spanningsproblemen te voorkomen, zodat zoveel mogelijk kleinverbruikers nog zonnepanelen kunnen leggen.

Waterstof

Steeds meer komt waterstof als brandstof en energiedrager in beeld als alternatief voor fossiele brandstoffen. Bij de verbranding van waterstof komt geen CO2 vrij. Bij het maken van de stroom die nodig is voor het maken van waterstof komt wel CO2 vrij als de bron niet duurzaam is. Groene waterstof is nog zeer schaars. Daarbij gaat bij het omzetten van stroom naar waterstof heel veel energie verloren.

Biomassa

In het Klimaatakkoord heeft de VNG namens de gemeenten een handtekening gezet onder het doel in 2030 een miljoen huizen van het gas af te halen. Biomassa geldt als een bruikbaar alternatief voor stadsverwarming. Maar de weerstand tegen het gebruik van biomassa groeit. Inwoners vrezen voor de luchtkwaliteit, geuroverlast en met stof bedekte auto’s in hun omgeving. En er is ook door de wetenschap gevoede kritiek dat energie uit biomassa niet CO2-neutraal of duurzaam zou zijn. Kortom, de gemeenten zitten in een spagaat.

Groen gas

Door de REKS is een maatschappelijke kosten- en batenanalyse gemaakt voor de alternatieven voor aardgas. Een combinatie van isolatie, zonthermie en gebruik van groen gas kwam als goedkoopste oplossing uit de bus. Helaas is er een tekort aan groen gas. Groen gas wordt bijvoorbeeld gewonnen uit ons rioolwater. Bij de waterzuivering voor de gemeenten Dongen en Gilze-Rijen wordt al geëxperimenteerd met het opwekken van groen gas. Groen gas kan zo het aardgas netwerk in. Als het de gebouwde omgeving lukt om fors te isoleren en in combinatie met hybride warmtepompen het gasverbruik fors omlaag te brengen, dan kan groen gas wellicht een alternatief voor aardgas zijn in de gebouwde omgeving. Het gas zal duurder zijn, maar het voordeel is dat de straten niet open hoeven en het huidige netwerk gebruikt kan worden.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Inzetten op innovatie en onderzoeken hoe oplossingen als directe lijn, opslag, power to heat (omzetting stroom in warmte) en curtailment (het aftoppen van de energie terug levering) toch de toepassing van grootschalige zon, het liefst op daken, alsnog mogelijk maakt;
  • Voor inwoners inzichtelijk maken hoe dit kan en per wijk en buurt actie ondernemen om spanningsproblemen te voorkomen, zodat zoveel mogelijk kleinverbruikers nog zonnepanelen kunnen leggen.
  • Waterstof vooral inzetten voor de zware industrie, zwaar vervoer en voor de productie van allerlei producten zoals kunstmest.
  • Dat de oplossing voor biomassa niet op lokaal maar op landelijk niveau gevonden wordt. Inmiddels heeft D66 landelijk aangedrongen op een subsidiestop voor nieuwe biomassa-initiatieven.
  • Het uitgangspunt vaststellen dat groen gas aan de gehele Dongense samenleving ten goede moet komen.

Groene mobiliteit

Vanaf 2030 mogen geen nieuwe auto’s meer gebouwd worden met een verbrandingsmotor. Voor personen- en licht tot medium vrachtvervoer is elektrisch de toekomst. Heineken vaart inmiddels al met elektrische schepen. Ook in Dongen zal er een tekort ontstaan aan laadpalen nu het aantal elektrische auto’s jaarlijks fors gaat toenemen. De gemeente Dongen zal een visie moeten ontwikkelen op elektrisch vervoer en hierop beleid moeten maken. Nu al ziet de netbeheerder Enexis de toename van elektrische auto’s als een grote uitdaging. De meeste straten zullen de komende jaren open moeten om het netwerk te verzwaren. Niet alleen voor de toenemende vraag aan laadpalen, maar ook door het toenemende gebruik van inductie, warmtepompen en zonnepanelen.
Tegelijk kunnen de elektrische auto’s met hun accu’s een belangrijke bijdrage leveren in het energiesysteem. Zo laten studies zien dat er geen verstopping van het energienet hoeft te zijn als alle auto’s elektrisch zijn en slim geladen en gebruikt worden. Veel auto’s worden directioneel gemaakt, wat wil zeggen dat ze zowel kunnen opslaan als terug leveren. Er wordt landelijke wetgeving voorbereid om dit mogelijk te maken. Het werken met laadpleinen kan ook een oplossing betekenen voor de verstopping waarover we hiervoor spraken. Dit vraagt echter ook weer een goede ruimtelijke studie. De opgewekte zonnestroom met de eigen zonnepanelen in de auto gebruiken en opslaan, maar ook ’s avonds weer terug leveren als de warmtepomp even nodig is. Het kan allemaal, maar het vraagt een plan, een goed doordacht plan. Ook dit begint weer met inzicht. De stichting E-laad en Enexis kunnen hierbij ondersteunen.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Een visie op het voorbereiden op de komst van elektrisch vervoer, en bijbehorende laadpalen, warmtepompen en zonnepanelen, in samenhang bekeken met de omgeving, bijvoorbeeld in samenwerking met stichting E-laad en Enexis.

Bedrijven

Uit data van Het Pon – Telos blijkt dat de bedrijven in Dongen nog een grote opgave te doen hebben. D66 Dongen wil dat de gemeente de bedrijven gaat helpen. Er zijn allerlei wettelijke verplichtingen waaraan het bedrijfsleven moet voldoen. Het feit dat het Dongense bedrijfsleven nog slecht scoort, betekent ook dat er nog veel resultaat te behalen is. Boekt ze geen vooruitgang dan zal het bevoegd gezag vroeg of laat in moeten grijpen. D66 wil dat samen met de bedrijven voorkomen. Nu de CO2 prijs naar boven de € 60 per ton is gestegen, heeft dit ook gevolgen voor de energielast van de bedrijven. Energiebesparen loont!
Alle kantoorpanden moeten naar een label C, bedrijven moeten investeringen doen die zich in 5 jaar terugverdienen. Bedrijven met een gasverbruik boven de 25.000 m3 en/of 50.000 kWh stroom moeten proactief aan de slag. Volgens D66 Dongen is er veel te leren van aanpakken elders.
Daarom wil D66 Dongen:

  • Het eerste jaar van de nieuwe bestuursperiode een convenant  sluiten met het Dongense bedrijfsleven voor de uitvoering van een gezamenlijk te formuleren ambitie en 10 speerpunten plan;
  • Een duidelijk CO2 reductie beleid voor het Dongense bedrijfsleven, voor zowel de groot- als de kleinverbruikers;
  • Samen met bedrijven ingrijpen voorkomen. De gemeente moet bedrijven faciliteren bij het behalen van wettelijke verplichtingen.
Home 2. Duurzaamheid