Het tegengaan van klimaatverandering is de grootste prioriteit voor D66. De klimaatwet en het klimaatakkoord zetten vele verschillende stappen om klimaatverandering tegen te gaan. Het vervangen van fossiele brandstoffen is daarbij een van de belangrijkste stappen die we kunnen zetten. De transitie van aardgas naar andere warmtebronnen ook belangrijk omdat we niet langer goedkoop aardgas uit Groningen kunnen oppompen. De schade is daarvoor te groot. Buitenlands aardgas maakt ons afhankelijk van internationale prijsschommelingen en geopolitieke spelletjes waar Rusland recent al mee begon.
Daarom willen we ook zelfvoorzienend zijn in onze warmte, anders weet niemand of ze de energierekening nog kunnen betalen aan het einde van de winter. De transitie van aardgas naar andere warmtebronnen is de meest ingrijpende voor bewoners. Daarom hechten wij eraan dat de gemeente altijd pal achter en naast de Utrechters blijft staan met de garantie dat dit gaat lukken.
Utrecht verwarmen zonder aardgas in 2050, hoe komen we daar?
De gemeenteraad gaat besluiten over de “Transitievisie Warmte”: een routekaart hoe we in de komende 30 jaar ervoor gaan zorgen dat ieder huis verwarmd kan worden zonder aardgas. Dat is een enorm complexe opgave waarvan onderweg nog veel details moeten worden uitwerkt. De vraag is nu natuurlijk: wat betekent dit voor jouw huis? Raadslid Jelmer Schreuder neemt je hieronder mee in wat er in het voorstel staat, en wat voor D66 belangrijk was om het vertrouwen te hebben dat we hiermee de juiste richting kiezen.
Om te beginnen, hoe wil Utrecht het aardgasvrij worden gaan aanpakken?
De gemeente heeft eerst in kaart gebracht wat er haalbaar is aan isolatie voor de verschillende soorten huizen in de stad en hoe hoog de temperatuur van de verwarming moet zijn om de huizen te verwarmen. Daarbij is ook gekeken of er gebruik gemaakt kan worden van een warmtenet met de laagst denkbare kosten. Daarnaast is ook in kaart gebracht wat er beschikbaar is aan bijvoorbeeld waterstofgas, biogas, warmtebronnen voor warmtenetten en capaciteit in het elektriciteitsnet. Dit leidt tot een zeer complexe puzzel om de hele stad te kunnen verwarmen én dit ook echt duurzaam te doen.
Waarom vervangen we aardgas niet door biogas of waterstof?
Er zijn helaas geen eenvoudige oplossingen. We gaan de beschikbare biogas en waterstof bijvoorbeeld nodig hebben voor industrie en vervoer. En er zal hiervan (nog) niet genoeg beschikbaar zijn om voor verwarming gebruikt te worden. Als dit verandert en nieuwe technieken meer van deze gassen beschikbaar kunnen maken dan zijn de plannen nog bij te sturen. Het is wel belangrijk om hierbij te bedenken dat waterstof geen energiebron is, maar een manier van energieopslag. Voor groene waterstof gebruiken we elektriciteit die nog lang niet altijd duurzaam opgewekt is, van de elektriciteit die we in waterstof steken wordt slechts 30% als energie opgeslagen. Er is dus nog veel tijd nodig voor het denkbaar is dat we genoeg waterstof hebben, en die tijd hebben we niet meer in de strijd tegen klimaatverandering.
Wanneer is mijn huis aan de beurt?
De plannen worden gemaakt per buurt en we verdelen de buurten in de stad in drie groepen. In de afbeelding hieronder zie je hoe de buurten verdeeld zijn en wanneer ze aardgasvrij zullen zijn. Voor de eerste groep, met de kleur groen, zullen de komende vier jaar plannen gemaakt worden. Deze buurten hebben dan tot 2034 om echt aardgasvrij te worden. Voor deze groep weten we het meest zeker wat de beste oplossing is, namelijk warmtenetten met een hoge temperatuur. In meeste gevallen zal het voor deze groep gaan om uitbreidingen van de bestaande stadsverwarming en daardoor hebben deze huizen minder isolatie en aanpassing nodig. Daarom worden deze huizen als eerste aangepakt. Daarna volgen groep geel die rond 2040 en groep blauw die in 2050 aardgasvrij zullen zijn. Dan zijn er nog de bedrijventerreinen, waarvoor per gebied maatwerkafspraken worden gemaakt omdat de beste oplossingen hiervoor nog niet duidelijk zijn. Tot slot krijgt ook de binnenstad een apart traject wegens de grote complexiteit van dit gebied. Dat plan zal de eerste helft van 2022 verder worden uitgewerkt.
(Tekst gaat door onder de afbeelding)
Beeld: Gemeente Utrecht
Maar als ik niet op de stadsverwarming wil, moet dat dan?
Nee. Heel belangrijk is dat er geen aansluitplicht komt, je kunt ervoor kiezen niet op het warmtenet in jouw buurt aan te sluiten. We zien dit ook als stok achter de deur; het aangeboden warmtenet moet daardoor dus altijd goedkoper zijn dan bijvoorbeeld een all-electric oplossing. De aardgasaansluiting gaat eruit, maar de optie van elektrisch verwarmen is beschikbaar als alternatief. Daarnaast hebben we besloten dat er zes voorwaarden van toepassing moet zijn op ieder nieuw warmtenet: duurzaamheid, betaalbaarheid, betrouwbaarheid, transparantie en open net en keuzevrijheid. De gemeente moet die vastleggen bij warmtenetten en bewaken dat eraan voldaan wordt.
Maar gaat dit niet heel duur worden, kan ik het wel betalen?
We hebben de eis gesteld dat het haalbaar en betaalbaar moet zijn voordat we echt aan de slag gaan met de geschreven plannen. Dit betekent dat we jouw huis dus niet van het gas gaan halen voor we dat kunnen garanderen. Uiteraard willen we in het belang van klimaatverandering het liefst zo snel mogelijk, maar als bewoner moet je ervan uit kunnen gaan dat we je niet letterlijk in de kou zetten. Daarom stellen we deze eisen hard zodat je erop kan vertrouwen dat als je aan de beurt bent, dit voor jou ook persoonlijk haalbaar en betaalbaar zal zijn.
Wat vindt D66 hiervan?
Enkele zaken heb ik hiervoor al genoemd: het tegengaan van klimaatverandering, betaalbare en realistische plannen, goed omgaan met schaarse energie en randvoorwaarden voor warmtenetten. Daarnaast hebben we ons vanaf het begin hard gemaakt om ruimte te geven aan bewonersinitiatieven. Als jij met jouw buurt eerder aan de slag wil en dat doet op een duurzame manier, dan zal de gemeente je hier ook de ruimte voor geven. Hier is op ons verzoek meer ruimte voor gekomen, en zal ook duidelijk uitgewerkt worden hoe je dit kan organiseren met steun van gemeente.
Maar we hebben ook de duurzaamheid van deze plannen goed laten onderbouwen. Van een uitwerking van de CO2-reductie tot een bronnenstrategie die laat zien dat we ook de warmtenetten zonder gas of uitbreiding houtige biomassa kunnen doen. Het doel moet altijd voorop staan, en het moet duidelijk en controleerbaar zijn hoe we die doelen ook echt gaan halen. Zo kan bij het updaten van hele plan (wat iedere 5 jaar moet) de voortgang goed beoordeeld worden.
Donderdag 25 november wordt ligt het tweede deel van dit voorstel, de Transitievisie Warmte, voor ter besluitvorming. Het eerste deel is in het voorjaar behandeld en aangenomen.