Snel een duurzame en groene gemeente

Hoe groot de gevolgen van klimaatverandering zijn hangt af van hoe snel we wereldwijd groener worden, verduurzamen. Het goede nieuws is dat als we nú wereldwijd stevig ingrijpen we het ergste kunnen tegenhouden. Ook ons gedrag in Smallingerland zorgt ervoor dat de klimaatcrisis erger wordt.

Daarom moeten we ook nú in Smallingerland stevig ingrijpen. Dat moeten we samen en eerlijk doen. In 2030 moet volgens ons de gemeente meer uitstoot voorkomen dan veroorzaken. Daarmee zijn we ook de meest ambitieuze partij van Smallingerland als het gaat om het klimaat. De grootste stappen om Smallingerland duurzaam te maken moeten we daarom in de volgende paar jaar gaan zetten.

• Duurzaamheid komt voorop te staan bij iedere keuze die de gemeente maakt, zodat we niet op de pof leven van de generaties die na ons komen. Iedere inwoner van onze gemeente weet hoe heftig de veranderingen zullen zijn, iedereen kan meekomen en iedereen doet mee.

• Het boren naar gas in Smallingerland moet zo snel mogelijk stoppen, liever gisteren dan vandaag.

• Alle dorpsbelangen en wijkraden worden gevraagd hoe we de dorpen en wijken snel duurzamer kunnen maken. We moedigen samenwerkingen, zoals lokale energiecoöperaties aan, waar de inwoners van een dorp samen hun huizen duurzamer maken.

• In 2023 moet er voor ieder dorp en iedere wijk een actieplan zijn om in 2030 geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken. In 2026 stoten we 50% minder broeikasgassen uit. In 2028 draaien alle gebouwen van de gemeente op groene energie. In 2030 gebruikt de hele gemeente alleen nog groene energie en leveren we groene energie aan andere gemeenten, zoals Opsterland en Achtkarspelen. Alle huizen zijn dan geïsoleerd en van het aardgas af.

• We hebben gezien dat de gasprijzen snel kunnen stijgen. Er is al een ‘duurzaamheidslening’, waar inwoners geld kunnen lenen om hun huis te verduurzamen, zodat ze niet afhankelijk zijn van de gasprijzen. Met de lening kan er bijvoorbeeld isolatiemateriaal en zonnepanelen gekocht worden. Er moet meer geld zijn om uit te lenen en de lening moet goedkoper worden, zodat ook mensen met een kleine beurs hun huis kunnen verduurzamen.

• Door duurzame energie op te wekken hoeven we minder fossiele brandstoffen te gebruiken. Dat doen we bijvoorbeeld met zonnepanelen op daken, grote parkeerplaatsen (zoals bij Nij Smellinghe en Caparis), hellingen en velden. Maar dat doen we ook met warmte uit de grond, water en de industrie en windmolens zoals bijvoorbeeld die in Groningen .

• Bij grote projecten voor het opwekken van duurzame energie, bijvoorbeeld grote windmolens en zonneparken, willen we dat buurtbewoners minstens de helft van de winst krijgen. Ook doen ze al vroeg mee met nadenken over het project. Bij grote windmolens willen we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen en vogels er last van hebben, bijvoorbeeld met slimme technieken.

• Inwoners die samen duurzame energie op willen wekken door energiecoöperaties worden geholpen door de gemeente.

• We willen een tankstation in Drachten voor blauwe diesel en waterstof en samen met de provincies Fryslân en Groningen kijken hoe we waterstof kunnen gebruiken om klimaatverandering tegen te gaan.

• Vanaf 2028 krijgen alleen duurzame organisaties nog subsidies en alleen duurzame evenementen nog vergunningen.

• De gemeente moet overleggen met netbeheerders en snel duidelijke plannen maken zodat het energienet klaargemaakt kan worden voor de snelle verduurzaming.

• Er is al een project met 7.000 ‘groene bonnen’ zodat mensen een tegoedbon van 75 euro krijgen om geld te besparen op hun energierekening door bijvoorbeeld een slimme thermostaat, folie voor de verwarming en tochtstrips te kopen bij de Gamma, Praxis of Karwei. Dit willen we samen met het project voor energiecoaches uitbreiden, zodat iedereen minder geld kwijt is aan de energierekening en we samen minder uitstoten en er begrijpelijke informatie is over verduurzaming en vergroening. Tussen nu en 2025 willen we elk jaar nog 7.000 extra bonnen aan inwoners geven, tot alle bijna 26.000 huizen in Smallingerland een tegoedbon hebben gehad.

• Alle auto’s, vrachtwagens en busjes van de gemeente moeten in 2024 op blauwe diesel of elektrisch rijden.

• We verbieden reclames in de bushokjes voor fossiele producten, zoals (reisjes met) benzineauto’s en vliegreizen.

• Omdat we duurzaamheid op één zetten komt in ieder raadsvoorstel te staan hoe het voorstel gaat helpen om klimaatverandering tegen te gaan.

Doordat onze stroom wordt opgewekt door kolen te verbranden, onze auto’s op diesel en benzine rijden, onze huizen worden verwarmd met gas en we veel vlees eten komen er broeikasgassen in de lucht. Dat zijn gassen die de warmte van de zon vasthouden, waardoor het steeds warmer wordt.

Hierdoor raakt het ecosysteem uit balans en komt er extremer weer. Er komen meer zware regenbuien, maar ook lange periodes zonder regen. De afvoerputjes kunnen zo veel regen niet aan en planten gaan dood doordat er soms te lang geen water is. Alles wat leeft heeft er last van, ook wij. Eten wordt bijvoorbeeld duurder, omdat de boeren minder eten kunnen maken. De straten overstromen regelmatig met water en de planten in onze gemeente drogen uit.

De grootste gevolgen merken we niet meteen. Als we over de hele wereld zo doorgaan worden gebieden in Afrika zo droog dat mensen er niet meer kunnen leven. Daardoor moeten er zoveel mensen vluchten, dat er heel veel mensen naar Europa zullen komen. De kans is groot dat een deel van hen ook in Nederland en Smallingerland zullen komen. Daarnaast staat het water steeds hoger bij de dijken die ons beschermen, waardoor de kans groter wordt op een grote overstroming.

Als we niets doen komen we op een punt dat de klimaatverandering zo groot is dat we niet meer terug kunnen. De gevolgen zijn dan zeer ernstig en niet te onderschatten. De meeste diersoorten sterven dan uit en het leven van alle mensen verandert radicaal. Ook nu al merken we de gevolgen van klimaatverandering. Door Smallingerland anders in te richten kunnen we beter met de gevolgen voor de komende tien jaar omgaan in onze gemeente.

• We zorgen ervoor dat er meer regenwater kan worden opgevangen zodat de straten niet overstromen bij veel regen en er water is bij droogte. Dat doen we door meertjes, slootjes (wadi’s) en parken aan te leggen, mensen regentonnen te geven en mensen aan te moedigen de stenen in tuinen en platte daken te vervangen met gras en planten.

• We zorgen voor meer bomen en groen in de straat zodat er meer schaduw is om aan de hitte in de zomer te ontsnappen.

• We moedigen ondernemers en verenigingen aan zich voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering.

• De grond van de gemeente richten we zo in dat we zo goed mogelijk met de gevolgen van klimaatverandering omgaan.

• Bij de bouw van nieuwe huizen wordt rekening gehouden met klimaatverandering.

• We doen meer onderzoek naar waar de zwakke plekken zitten in onze gemeente .

• Het riool onderhouden we goed en nieuw riool leggen we aan met materiaal dat al eens gebruikt is.

Nu is het vaak nog goedkoper om vervuilende spullen te kopen. Dat moet anders. Uiteindelijk moeten we er ook voor zorgen dat er geen afval meer bestaat. Alles wat we kopen is dan gemaakt van materialen die er al zijn, zoals van plastic, papier en stenen die al eens gebruikt zijn. We moeten voorzichtig omgaan met spullen die we gebruiken, zodat het niet kapot gaat.

Spullen die we al eens gebruikt hebben moeten we zoveel mogelijk nog eens gebruiken, zoals plastic tasjes. Als iets kapot gaat of moet worden vervangen moeten we de grondstoffen opnieuw gebruiken. Zo ontstaat er een kringloop van materialen, waardoor we geen nieuwe bossen hoeven te kappen, geen gas, kolen en olie uit de grond hoeven te halen en geen mensen in mijnen hoeven te laten werken.

• Door afspraken te maken met winkels kan de gemeente meebetalen aan dingen waardoor we zuiniger leven en minder nieuwe spullen hoeven te gebruiken, zoals gratis regentonnen en lucht voor in autobanden.

• We geven bewoners meer informatie over hoe ze duurzamer spullen kunnen kopen en gebruiken en hoe ze afval kunnen scheiden. In de zomer wordt afval vaker opgehaald zodat het niet gaat stinken.

• Samen met het afvalbedrijf HVC dat nu voor de gemeente werkt werken we aan het hergebruiken van afval. Als een ander bedrijf dat beter kan kiezen we voor dat bedrijf.

• Zwerfafval wordt aangepakt.

• Het wordt makkelijker om van grofvuil af te komen en rondom alle ondergrondse afvalbakken komen kleine tuintjes om te voorkomen dat mensen afval naast de bak zetten .

• We moedigen aan dat spullen niet worden weggegooid, maar worden gerepareerd bij bijvoorbeeld het Repair Café in Drachten en de Drachtster Hobbyclub.

• Samen met het Innovatiecluster Drachten maken we Smallingerland aantrekkelijk voor circulaire bedrijven.

• Wegen en gebouwen worden circulair en duurzaam gebouwd, zodat de materialen uiteindelijk opnieuw gebruikt kunnen worden.

• De gemeente koopt alleen duurzaam, circulair en maatschappelijk verantwoord.

Eén van de belangrijkste redenen om in onze gemeente te gaan wonen is de rust, schone lucht en de natuur. We moeten goed zorgen voor het mooie landschap in en rond de dorpen en de natuur. Rond de dorpen proberen we meer ruimte te maken voor bossen en natuur. Ook in Drachten willen we meer natuur, door bijvoorbeeld een parkje te maken van het parkeerterrein op de Oosterstraat (bij de HEMA).

Een groot deel van de natuur zien we bij mensen thuis in de tuin en op straat, dus we moeten mensen betrekken bij de soorten planten en dieren in hun omgeving. Zo zorgen we samen voor onze natuur. Door niet vaak, maar wel netjes te maaien en meer planten en bloemen te laten groeien op veldjes en bermen ontstaat er een fijn thuis voor insecten, zoals vlinders en bijen. Gelukkig weten de medewerkers van de gemeente veel van de natuur en gaat er al veel goed.

De bovenste laag van veel van de grond in onze gemeente is veengrond. Veengrond is ontstaan door de eeuwenlange begroeiing die is afgestorven. Die grond wordt gebruikt voor weilanden en zorgt voor het veenweidelandschap. Vroeger zat er in deze laag veel water, maar voor de landbouw is er water uit de grond gehaald. Daardoor komt er lucht bij de veengrond, waardoor het afbreekt en de grond verzakt. Hierbij komen broeikasgassen vrij, die zorgen voor klimaatverandering.

De enige oplossing is het waterpeil terug te brengen, maar dat betekent veranderingen voor de landbouw. We moeten de landbouw de ruimte en de kans geven om te veranderen. Het zal zorgen voor meer dieren, insecten als vlinders en bijen, maar ook meer vogels, hazen en andere dieren. Alleen als we zorgen voor een gezonde grond en de dieren die in het veenweidegebied leven kunnen we de veenweidevogels redden, zoals de scholekster, grutto en kieviet.

• Van de parkeerterreinen op de Oosterstraat en het Sander Israëlsplein maken we (voor een deel) stadsparken.

• Grond die niet meer voor landbouw gebruikt wordt proberen we in overleg zoveel mogelijk te gebruiken voor nieuwe natuur.

• Tuinambassadeurs leggen bewoners nu al uit hoe ze beter om kunnen gaan met de natuur door bijvoorbeeld hun tuin anders in te richten. We willen daar meer gebruik van maken en in de hele gemeente planten neerzetten die goed zijn voor insecten.

• Er zijn al projecten met het planten van fruitbomen door inwoners, dit soort plannen van inwoners willen we uitbreiden en steunen.

• Als er bomen worden gekapt komen daar nieuwe bomen voor terug en wordt buurtbewoners uitgelegd waarom de bomen gekapt worden. We planten in wijken en dorpen, op grasvelden en op parkeerterreinen en pleinen komen meer bomen en planten, bijvoorbeeld op het Raadhuisplein en het Museumplein.

• Op veel van de rotondes in onze gemeente zorgen mensen van de gemeente en Caparis al voor veel mooie planten, dat ziet er goed uit. We willen graag dat er op meer rotondes planten en bomen komen.

• De gemeente spuit geen gif op planten en sloten worden zorgvuldig schoongemaakt.

• Bewoners krijgen informatie over het verbranden van hout, zodat het minder gebeurt en dat het goed gebeurt.

• Er komen meer groene speelplekken voor kinderen.

• We zijn al op de goede weg door minder te maaien. In de toekomst maait de gemeente alleen als het nodig is, vervangt gras met struiken en als er gemaaid wordt ziet het er goed uit.

• De gemeente moet meebetalen als scholen schooltuintjes of kleine bossen aan willen leggen of de natuur in willen met bijvoorbeeld de Vogelwacht. Zo leren ook kinderen over planten en de natuur.

• Omdat we willen dat het water in het veenweidegebied hoger komt te staan, moet de gemeente in gesprek met de provincie en het waterschap.

“In de politiek zien we vaak waarover mensen het niet eens kunnen worden. Maar als het gaat om het klimaat zijn GroenLinks en D66 in Smallingerland het juist heel erg met elkaar eens.
We kunnen veel eerder al veel meer doen. We hebben als partijen beide onze eigen ideeën over hoe we van Smallingerland een duurzame gemeente maken. Maar we zijn het eens dat dat snel moet. Daarom willen we na de verkiezingen graag samen van het klimaat een topprioriteit maken.”

– Lucienne Meinsma
Lijsttrekker GroenLinks

Te lang hebben overheden en banken boeren, vooral bedrijven met dieren, voorgehouden dat alles wel hetzelfde kan blijven, dat zij wel uit de rode cijfers en schulden kunnen komen door meer te maken. Maar doordat er steeds meer gemaakt wordt kunnen boeren tegen elkaar worden uitgespeeld door grote bedrijven. De prijs die boeren krijgen is in de afgelopen jaren steeds lager geworden, terwijl nieuwe regels voor hogere kosten zorgen.

Die lagere prijzen en hogere kosten zorgen er weer voor dat boeren nog meer gaan maken, waardoor het probleem steeds groter wordt. Boeren moeten daarom steeds harder werken om nog rond te kunnen komen.
Doordat er steeds meer wordt gemaakt raken niet alleen boeren uitgeput, maar ook de grond, natuur en de dieren. Hoe we met ons allen in de afgelopen 40 jaar naar landbouw hebben gekeken kan niet meer. Het kan wel anders. Veel dieren eten voedsel dat mensen ook zouden kunnen eten.

Mensen moeten meer van planten gemaakt eten gaan eten, zoals groente en fruit. Mensen eten niet alles van die planten, wat er overblijft gaat naar dieren. Dieren moeten dus niet meer voedsel eten dat mensen ook zouden kunnen eten, zo is er meer eten. Als een dier iets eet wordt het, net als bij ons, ook gebruikt om te bewegen. Het is veel beter als een dier dus gras eet van grond waar we geen ander eten kunnen verbouwen en ander eten eet dat wij niet kunnen eten. Als die dieren poepen en plassen kunnen we dat gebruiken als mest voor van planten gemaakt eten, dat we als mensen weer kunnen eten of dat alleen dieren kunnen eten.

Door op deze manier te werken, dat wordt ook wel kringlooplandbouw genoemd, kunnen we 70% meer voedsel maken en is het beter voor de boeren, dieren en de natuur.

Om op die manier te werken en om een betere prijs voor de boer te krijgen moeten er wel minder dieren zijn op boerderijen. Door vooral rondom natuurgebieden minder dieren te houden komen er minder schadelijke gassen in natuurgebieden. Schadelijke gassen zorgen ervoor dat sommige plantensoorten geen ruimte geven aan andere soorten.

En door vooral ervoor te zorgen dat grote bedrijven minder dieren krijgen kunnen meer boeren hun baan houden en is er meer ruimte voor dieren en minder gevaar als een stal in brand vliegt.

• Het is misschien niet een populair of leuk verhaal, maar het is wel het eerlijke verhaal. De veestapel moet in heel Nederland kleiner, ook in Smallingerland.

• We zetten samen met de provincie Fryslân in op een kringlooplandbouw in 2030, met minder dieren en meer voedsel.

• Stallen worden vaker gecontroleerd op brandveiligheid, voor megastallen is geen plek in Smallingerland.

• De gemeente gaat inwoners samen met ondernemers aanmoedigen om vlees, groenten en fruit van dichtbij te kopen, bij bijvoorbeeld de slager in Opeinde, bakker in Boornbergum en op de markt in Drachten.

• Als de gemeente land verhuurt voor landbouw zijn er regels om kringlooplandbouw en het betrekken van de natuur aan te moedigen.

• Boeren worden aangemoedigd en geholpen om de natuur meer ruimte te geven, door bijvoorbeeld het gras hoger te laten groeien met meer kruiden .

• Willen we boeren vrij laten om eten te maken op een manier die goed is voor de natuur, dan mogen we ze niet laten vallen. De gemeente moet duidelijk maken aan boeren wat de plannen zijn en we moeten veranderingen samen en in overleg met de boeren voor elkaar krijgen.