De digitale wereld waarin kinderen een groot deel van hun dagelijkse leven leiden, wordt heel bewust en opzettelijk ontworpen als een casino zonder uitgang. Felle kleuren, oneindige feeds en pushmeldingen die hen wakker houden tot diep in de nacht. Nederlandse jongeren brengen met gemiddeld 5,4 uur per dag steeds meer tijd door achter hun schermen en maar liefst zestig procent noemt zichzelf verslaafd. Eén op de drie jongeren slaapt slecht en vooral jonge meisjes worden in toenemende mate onzeker en somber door het beeld dat algoritmes voorschotelen.
D66: zorg voor bescherming tegen Big Tech
D66 komt met plannen die ouders en kinderen houvast geven tegen de verslavende macht van techreuzen. Kamerlid Hanneke van der Werf presenteert met haar initiatiefnota het ‘digitale kinderwetje’, een reeks maatregelen die kinderen online beschermen en ouders handvatten bieden. Van der Werf: “Big Tech is de nieuwe tabaksindustrie. Winst gaat voor welzijn, verslaving boven verantwoordelijkheid. De fysieke en mentale gezondheid van kinderen wordt schaamteloos uitgemolken. Sociale mediabedrijven weten precies hoe ze kinderen aan hun schermen kluisteren. Het is tijd dat we hen beschermen, net zoals Van Houten dat ooit deed.”
Thuis of in de kluis
De smartphone heeft ook negatieve effecten op het onderwijs. Daarom pleit de nota voor een nieuwe stap in het verdringen van smartphones op scholen. Telefoons horen thuis of in de kluis, ook in de pauzes. Het digitale circus van appjes en snapjes blijft zo buiten het schoolgebouw, zodat kinderen weer kunnen leren en met elkaar praten in plaats van scrollen.
Veiligheid online
D66 wil keihard optreden tegen online gevaren, zoals sextortion, grooming en deepfakes. Sociale media platforms zijn een vliegwiel geworden van onveiligheid in de offlinewereld. Zij krijgen de opdracht om schadelijke content sneller te verwijderen en anonieme accounts strenger te controleren. De speelruimte van techbedrijven wordt wat D66 betreft verder ingeperkt met waterdichte leeftijdsverificatie en harde regels voor verslavend ontwerp. Dat laatste voorkomt oneindige feeds en autoplay, zodat jongeren de controle over hun leven terug krijgen.
Digitale weerbaarheid
Als het aan D66 ligt start daarnaast een brede publiekscampagne via consultatiebureaus, scholen en huisartsen waarin aandacht is voor richtlijnen voor verantwoord smartphonegebruik. We hebben ons de afgelopen tien jaar onvoldoende gerealiseerd welke impact met name de smartphone op kinderen heeft. De leeftijd waarop ze erop zitten wordt steeds jonger en de fysieke en mentale problemen die dat met zich meebrengt groter. Per leeftijdscategorie kunnen ouders praktische handvatten krijgen om samen een duidelijke norm te stellen over wat op welke leeftijd verstandig is én om thuis het gesprek met hun kind te kunnen voeren.
Bewust en bekwaam
Kinderen moeten daarnaast ook digitaal weerbaar gemaakt worden, als onderdeel van burgerschapsvorming en digitale geletterdheid op school. Tot slot wil D66 dat iedereen meer digitale rechten krijgt. Met het verstevigen van het recht om “vergeten” te worden, je data niet zomaar mee te nemen in training van AI-modellen van techbedrijven en het recht om je data mee te nemen naar een ander platform zodat het makkelijker wordt om over te stappen wanneer je dat wilt.
Toekomst voorop
De afgelopen jaren bleek dat de belangen van kinderen ondergeschikt zijn aan de businessmodellen van techbedrijven. Met dit initiatief kiest D66 voor een toekomst waarin kinderrechten voorop staan. Van der Werf: “Het internet moet weer een publieke ruimte worden waar vrijheid, veiligheid en menselijke waardigheid de norm zijn. Big Tech heeft zich jarenlang onttrokken aan verantwoordelijkheid, maar die tijd is voorbij. Kinderen verdienen een online wereld die hen helpt groeien, in plaats van kapot maakt.”