Ik blijf het herhalen: D66 is trots op Emmen. Deze algemene beschouwingen zijn bovendien de uitgelezen kans om nog eens duidelijk te maken wat ons nou precies zo trots maakt.
Eerst een persoonlijke noot. We willen nog wel eens vergeten te benoemen hoe bijzonder het is, maar het is een voorrecht dat ik hier vandaag mag staan en dat ik in dit huis met u het debat mag aangaan. Dank daarvoor. En natuurlijk bedankt aan alle betrokken ambtenaren die tot deze concept begroting zijn gekomen en alle inwoners die de moeite hebben genomen, die wellicht nu ook live meekijken, om het te lezen.
Voorzitter, onze inwoners maken Emmen. En alhoewel wij denken dat de begroting op hoofdlijnen een stuk korter kan vinden wij het daarom juist wel opmerkelijk dat het programma inwoners en bestuur maar 3 pagina’s kent. Als onderwijspartij kunnen wij het ook niet laten om een opmerking te maken over de eerste effectindicator op pagina 29. We kunnen de waardering voor de samenwerking tussen de gemeente en inwoners toch echt ooit wel hoger dan een 6 krijgen? Met die zesjescultuur kunnen wij natuurlijk geen genoegen nemen.
En dan nog, voorzitter, de organisatie van onze eigen raad. Wij geloven er heilig in dat als je niet voor jezelf kunt zorgen, dan ook niet voor onze inwoners. Wij roepen daarom het college nogmaals op om een verhuizing van de raadszaal te overwegen en wij dienen verder een motie in, ‘Versterken hoogste orgaan’, die het presidium oproept in kaart te brengen op welk wijze en met welk budget, minimaal 50%, de ondersteuning van de gemeenteraad het beste kan worden versterkt en hiertoe een voorstel bij de bestuursrapportage 2023-1 te doen.
Voorzitter, bij de introductie-avond voor nieuwe inwoners van afgelopen donderdag maakte onze burgemeester een opmerking over het wonder van Emmen. Dat was toen. Het nieuwe wonder blijft echter nog uit. Wij hebben er dan ook moeite mee dat het programma economie en werkgelegenheid vooral een omschrijving is van allerlei programma’s waar we aan meewerken en deelnemen. Daarnaast helpt het ook niet dat er maar twee effect indicatoren aan deze onderwerpen zijn gehangen, waarvan het totaal aantal werknemers bovendien nietszeggend is zonder de context van bevolkingsgroei, ontgroening en vergrijzing.
Een Emmenaar sluit voor niemand de deur. Met die gedachte hebben wij het programma veiligheid bekeken. Wij beginnen daarom eerst met een pleidooi voor menselijkheid. Bovenaan pagina 41 heeft u het namelijk over de overlast van ‘veilige landers’, zoals u dat vaker doet. Het reduceren van hele groepen mensen naar slechts hun afkomst kan echter alleen maar leiden tot ontmenselijking, dus wij willen u vragen daarmee op te passen.
Kennen wij verder de omvang van de veiligheidsproblematiek in Emmen wel echt? Nog niet zo heel lang geleden lazen wij groots in het nieuws dat maar liefst 1100 jongeren in Emmen potentieel drugscrimineel zijn. Voor wat betreft de veiligheid in het verkeer stellen wij in ieder geval voor om de update van het fietsplan naar voren te halen en bij het veiliger maken van onze wegen alvast voor te sorteren op onze eerder ingediende motie rondom veilige en schone woonomgevingen.
Dan onderwijs en jeugd. Ik begin met complimenten: de manier waarop de gemeente de NPO-gelden heeft ingezet, waar mijn fractie kritisch op is geweest in het verleden, verdient erkenning. U heeft naar ons idee de juiste keuzes gemaakt. Wel maken wij ons zorgen over de onderwijshuisvesting. Het mag bekend zijn dat er in Emmen een afname van studenten is op alle niveaus, tot wel 10% per jaar. Zijn alle gebouwen dan nog wel nodig? En als laatst voor dit programma, voorzitter, bij de Kadernota is onze motie rondom schoolzwemmen aangenomen. We zien het in deze begroting echter niet terug. Kan de wethouder aangeven hoe het met de voortgang staat?
In Emmen is het goed wonen in een groene omgeving met nog betaalbare prijzen. We moeten echter meer doen om dat in stand te houden. De begroting spreekt van een enorme klimaatopgave waarbij wordt ingezet op innovatie, maar wat doen we nu zelf? Het platform ‘Emmen geeft Energie’ maakt bijvoorbeeld allerlei mogelijkheden en regelingen zichtbaar, maar dat zijn landelijke en provinciale plannen die ook zonder dit platform gevonden kunnen worden. Wij missen verder concrete prestatiedoelen. Wij kunnen bijvoorbeeld voor biodiversiteit geen doel terugvinden, terwijl het in de Vlinderstad toch prima vlinders tellen moet kunnen zijn. Onderschat de voorbeeldfunctie van de gemeente verder ook niet. De verduurzamingsambitie voor gemeentelijke gebouwen heeft u gesteld op het energielabel C, maar dat is niet meer dan een wettelijke verplichting. Wij dagen u daarom graag uit om het nieuwe pand aan de Handelsweg volledig klimaatneutraal op te leveren en de gevels van dit pand groen te laten kleuren. Laat maar zien hoe het kan en moet.
Dan inkomensondersteuning. Op pagina 60 valt te lezen dat u de inkomensgrens van 110% voor het wettelijk sociaal minimum wil wijzigen naar 120%. Dat zou de armoedeval verkleinen. Het riekt wat ons betreft naar inkomenspolitiek. We moeten werk lonend maken en hoe hoger deze inkomensgrens, hoe verleidelijker het is om niet aan het werk te gaan. In andere woorden, u vergroot hiermee juist de armoedeval. Wij zouden dan ook eerder de inkomensgrens naar 100% brengen, in plaats van 120%. De prestatie indicator ‘percentage benut budget minimaregelingen’ op pagina 62 is wat dat betreft typerend voor ons verschil van inzicht. Hoezo is het opmaken van budget een doel en niet juist het terugbrengen van het aantal personen dat van dit budget gebruik moet maken?
Voorzitter, in Emmen is het goed fietsen en wandelen en wij zijn er trots op in een van de groenste gemeenten van Nederland te leven. Onze bespreking van het programma openbare ruimte & verkeer en vervoer wil ik dan ook met een compliment beginnen. De voorgestelde aanpak van verkeersveiligheid is concreet, snel en helder. Wat ons betreft kiezen we voor dezelfde pragmatische aanpak van de oplopende kosten van het parkeerbeleid. D66 heeft altijd benadrukt dat het parkeerbeleid nooit kostendekkend zal zijn. Wordt het daarom niet tijd dat we sommige parkeerplaatsen gaan afstoten? Neem de parkeerplaats Karbeel aan de Van Schaikweg. Kunnen we daar niet kiezen voor minder asfalt en meer natuur? En dan nog het openbaar vervoer. Dat de stadslijnen 1 en 2 per 11 december geschrapt worden is onverklaarbaar. Wij hopen dan ook op een kritisch geluid van uw college bij een eventuele nieuwe gunning aan het OV-bureau Groningen Drenthe.
Dan sport en cultuur. Weinig maakt een Emmenaar minder trots. Wel missen wij de muziek weer, net als bij de Kadernota. Het muziekonderwijs verdient toch wel meer dan duffe lokaaltjes? Wij stellen daarom voor om de nog onbestemde helft van de kelders van het Biochron aan te wijzen als nieuwe locatie voor het muziekonderwijs. Verder is op het gebied van sport ook nog veel te winnen. Wij denken dat we onze inwoners vooral enthousiast moeten maken en sport zo laagdrempelig moeten houden. Wij dienen hierom een motie in, genaamd ‘permanente 4-mijl parcours’, om onze inwoners een vaste plek te geven op de mooiste locaties in onze gemeente waar ze vrij kunnen hardlopen en trainen voor de jaarlijkse 4 Mijl van Emmen.
Het sociaal domein is weliswaar een van de laatste hoofdstukken, maar niettemin een van de belangrijkste onderwerpen. Wij zijn blij met de plannen van het kabinet voor het herintroduceren van een eigen bijdrage voor huishoudelijke hulp naar ratio van inkomen. Dat zou wat ons betreft ook precies de insteek van dit college moeten zijn. Alleen de mensen die het echt nodig hebben, en die het zelf niet kunnen veroorloven, horen we te helpen. Het is tegenstrijdig door aan de ene kant te stellen dat we moeten uitkijken dat het allemaal niet te duur wordt en daarentegen ook te stellen dat voorzieningen nog breder en beter beschikbaar moeten worden gemaakt. Verder zouden de gemeente en onze inwoners geholpen zijn met een kwaliteitsregister voor zorgaanbieders en een veel kritischere blik op vanzelfsprekendheden.
En als laatst, maar zeker niet als minst belangrijk, bedrijfsvoering en inkomstenbronnen. Wij willen waarschuwen voor de ogenschijnlijke wildgroei aan inhuur van ZZP’ers. Niets is duurder dan het roekeloos inhuren van tijdelijke zelfstandigen, ook omdat er op die manier van duurzame kennisopbouw geen sprake kan zijn. Hoe zit het bovendien met het bij de Kadernota aangekondigde diversiteit en inclusie beleid? Ook de gemeentelijke organisatie kan en moet daar een plek in krijgen.
Voorzitter, ik werk naar een afsluiting toe. D66 is trots op Emmen. Wij volgen uw beleid kritisch maar opbouwend en wij zullen altijd met een positieve blik naar kansen zoeken en ons niet op problemen vastbijten. Om nog een keer terug te komen naar het begin van mijn behandeling: het is een enorme eer dat ik hier mag staan en de grootste progressieve partij van Nederland mag vertegenwoordigen in ons aller Emmen.
