D66 stemt verdeeld voor vervolgstappen Podiumkunsten onder 1 dak

De gemeenteraad heeft voor het zomerreces aangegeven voor het eind van het jaar te willen besluiten over de voortgang van de lopende projecten podiumkunsten ‘Burgerhaven’ en ‘Samen onder een dak’. Op 16 november ontving de raad het raadsvoorstel  “Initiatieffase Podiumkunsten onder één dak” van het college. Een voorstel dat afweek van onze voorkeursoptie en hierover schreven we eerder op onze website. Zie deze LINK. Op 20 december stond de gemeenteraad voor het besluit om wel of geen steun uit te spreken voor het voorstel van het college om het burgerweeshuis een toekomst te geven in het half leegstaande complex aan de Keizerstraat. 
D66 Deventer is een cultuur minnende partij. Theater, pop- en nachtcultuur, musea, bibliotheken, cultuuronderwijs, oefenruimtes, ateliers en wat al niet meer, horen bij een stad en gemeente als Deventer. Een sterke culturele infrastructuur is goed voor het vestigingsklimaat, trekt jonge makers aan en bindt mensen aan Deventer. Maar het ‘op geld’ zetten van de waarde van cultuur is moeilijk. De besteding van het beschikbare geld aan al die culturele functies moet verstandig en evenwichtig zijn omdat we gemeenschapsgeld maar één keer kunnen uitgeven.

De fractie van D66 heeft op 20 december verdeeld gestemd over het raadsvoorstel. Waarom hebben we dat gedaan? Waarom hebben we toch met 2 stemmen vóór het voorstel gestemd terwijl we altijd voor de Burgerhaven hebben gepleit? 
Ter introductie is het goed om te beseffen dat we een gelimiteerde hoeveelheid gemeenschaps­geld beschikbaar hebben voor alle culturele ambities in onze gemeente. Het college heeft een bedrag gereserveerd binnen de beschikbare middelen voor cultuur (jaarlijks was dat altijd iets van grofweg 16,5 miljoen) voor het (ver-)bouwen en exploiteren van zowel een poppodium­functie als een schouwburg. Als dat gereserveerde bedrag niet voldoende is, moet je het jaarlijkse bedrag voor cultuur verhogen. Vergelijk het met je jaarlijkse uitgaven voor de hypotheek; die hangt samen met de aankoopprijs van je huis (naast rente etc). Een duurder huis vergt een hogere hypotheek dus hogere jaarlijkse lasten. 

Naast het poppodium en de schouwburg zijn er veel meer culturele instellingen in onze gemeente die ook uitgesproken ambities hebben en een beroep moeten doen op die jaarlijkse pakweg 16,5 miljoen. We weten dat enkele instellingen extra steun nodig hebben. Ook een mooie maar niet gesubsidieerde instelling als EICAS, heeft al eerder om een bijdrage gevraagd om aanloopverliezen te compenseren. Uit de vele gesprekken die we hebben gevoerd met de vertegenwoordigers van deze organisaties constateerden we dat er een oprechte zorg leeft dat een hoofdprijs voor 1 instelling (een besluit voor BWH op Haveneiland), een rekening gaat opleveren voor de rest. Daarmee raakt het besluit over podiumkunsten het hele culturele veld dat we als D66 ook van groot belang achten. Men ziet dat de huidige gemeenteraad niet meer geld opzij gaat leggen voor cultuur. Enkelen zien veel kansen voor het pand aan de Keizerstraat als de instellingen vanuit de samenwerking zouden werken aan de gezamenlijke realisatie van een droom ipv een discussie dat het eigen plan beter is dan dat van de ander. Dit waren allemaal signalen waarmee we rekening wilden houden bij de besluitvorming
En niet in de laatste plaats hoorden we vaak de verzuchting dat we zijn afgedreven van de discussie over de vraag: “Welke stad wil Deventer over 20 jaar zijn?”. En welke culturele waarde willen we dan terugzien in onze stad? Eigenlijk hadden we eerst een cultuurvisie moeten updaten als basis.

Het rekenwerk van de gemeente leidt tot het inzicht dat met het gereserveerde bedrag wel een nieuw BWH op het haveneiland kan worden gebouwd, maar dat er dan onvoldoende overblijft voor het schouwburg­complex. Terug naar de metafoor van de hypotheek; met de maximale hypotheek die we kunnen krijgen (gegeven ons inkomen), kunnen we niet twee afzonderlijke huizen financieren. We kunnen wel de kosten van de verbouwing van een bestaand groot huis financieren om uiteindelijk net zoveel kamers te maken.

Het voorstel van podiumkunsten onder 1 dak past wel in dat gereserveerde bedrag en dan blijft er zelf nog iets over. Maar op dat rekenwerk en inzicht van het college is ook heel veel kritiek. Kritiek als “die raming van onder 1 dak is veel te optimistisch; het wordt veeeeel duurder”.  Een deel van de fractie is van mening dat de raming voor het burgerhaven gunstiger kan uitpakken. Met veel bezoekers kan er minder subsidie nodig zijn en met zo’n mooi plan is dat een realistische aanname. Het antwoord op de vraag wat de maximale hypotheekgrens is, gegeven ons huidige inkomen, was dus verschillend binnen de fractie. De logische gedachte leeft: “over een paar jaar verdienen we meer dus kunnen we de hypotheek verhogen”. Dat klopt, maar de critici zeggen: “denk je dat de bank dat verhaal gaat geloven”? Het werd en was een discussie tussen het hart en het hoofd.

De D66 fractie dacht grotendeels aan steun voor Burgerhaven. Vanuit het gegeven dat twee onder één dak een meerderheid zou halen, kozen wij voor een strategie waarmee we het raadsvoorstel beter wilden maken. Dat doe je via een amendement; daarmee wijzig je het raadsvoorstel door er verbeteringen aan toe te voegen. Dat is te lezen via deze LINK . Belangrijke verbeteringen waren het punt dat het gereserveerde bedrag voor het gezamenlijke project behouden blijft voor cultuur. Daarmee wordt het jaarlijkse cultuurbudget al verhoogd met een kleine 1.5 miljoen naar jaarlijks 18 miljoen. Dat geeft structureel een beetje extra lucht. Ook vonden we het belangrijk dat de term “taakstellend” NIET werd gekoppeld aan het project 1 onderdak omdat op dit moment in de planvorming nog geen dergelijke term kan worden gebruikt. En verder veel technische punten die onderzocht moeten worden en helder moeten maken of twee-onder-1-dak een realistisch plan is. Vele experts hebben zwaarwegende bezwaren genoemd tegen dit plan. Al dat extra  huiswerk moet als eerste stap worden uitgewerkt en naar de raad worden gestuurd. Als het tegenvalt moet je een heroverweging kunnen maken. 
Of het genomen raadsbesluit nu de allerbeste keus is? Dat zullen we gaan merken. In elk geval een besluit die helderheid geeft als vertrekpunt voor het vervolg. Het zal tijd vergen voor m.n. het BWH om het verlies te nemen en te accepteren en mee te zoeken naar een toekomst aan de Keizerstraat. De dag na dit besluit heeft BWH laten weten hiertoe niet bereid te zijn. 

Met de informatie uit al die invalshoeken zitten we in politiek om keuzen te maken. Keuzen die in deze casus erg pijnlijk zijn, die vuile handen opleveren en die verdriet opleveren. Dan is het goed om inzicht te hebben in hoe dit onderwerp speelt onder de leden. Daarom hebben we enkele weken geleden een ledenraadpleging georganiseerd. We hebben 6 vragen gesteld en de antwoorden lieten zien dat onze leden een grote variëteit aan meningen hebben. Enkele uitgesproken meningen en verder veel nuance en “het redelijke alternatief”. 

De respons van de leden leert ons dat dit een vreselijk vervelend besluit was maar zien ook dat er veel begrip is voor de lastige situatie waarmee we in deze coalitie te maken hebben. Een situatie waarin we niet alles kunnen binnenhalen wat we willen. En waarin we een spijtig besluit iets minder spijtig hebben kunnen maken. Met een belangrijk verbeterpunt zoals jaarlijks structureel meer geld voor cultuur. 

Namens de gehele fractie,
 
Jan Schuring
Fractievoorzitter en woordvoerder cultuur