Op 30 maart is de nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd en in de raadsvergadering van 19 mei is het coalitieakkoord gepresenteerd, zijn de nieuwe wethouders geïnstalleerd en zo ook onze carrouselleden voor de komende periode: Ans Kieskamp, Gerhard Boot en Tom Bloemberg. De onderstaande tekst is gebaseerd op de reactie die Jos Verstegen als fractievoorzitter in die vergadering gaf op de formatie en het coalitieakkoord.
Onze reactie op het coalitieakkoord
Zoals uit de verkiezingscampagne al te verwachten was hebben LOKAAL! en Kernachtig Groesbeek samen de nieuwe coalitie gevormd. D66 heeft bij de formatie haar beste beentje voorgezet, maar er viel eigenlijk niet te tornen aan het voornemen van de twee nieuwe partijen om samen te gaan werken.
De nieuwe coalitie: een gemiste kans en een risico
De partijen Kernachtig Groesbeek en LOKAAL! hebben met een nipte meerderheid van 13 zetels elkaar vastgehouden en zijn daarmee een kiezersbelofte om het samen te doen nagekomen.
Toch kan D66 niet anders dan vaststellen dat ze beide procentueel verloren hebben. De winnaars zijn genegeerd, terwijl progressief Berg en Dal (GroenLinks, PvdA en D66 een waardevolle en evenwichtige aanvulling waren geweest voor de grootste partij KG. We hopen dat KG en LOKAAL! beide bereid zijn om het belang van ALLE inwoners te vertegenwoordigen, ondanks het feit dat hun achterban gevestigd is in een kleiner deel van de gemeente.
Het afbreukrisico (het risico op het falen van deze coalitie en de resulterende imagoschade voor de politiek) heeft D66 al aangekaart: het DNA van de tweemaal drie gefuseerde partijen verschilt en dit geeft een wankele basis en vereist krachtige stuurmanskunst! D66 hoopt dat de coalitie desondanks de ingewikkelde dossiers zoals duurzaamheid niet uit de weg gaat en zal dit samen met de andere raadsfracties kritisch volgen.
Het formatieproces: een valse start
Aan het begin van de totstandkoming van het coalitieakkoord suggereerde KG, de formerende partij, meermaals serieus te willen samenwerken met álle partijen in de raad en prijs te stellen op hun suggesties nog tíjdens het formatieproces. Ondanks herhaalde herinneringen van D66 om hierover dan te overleggen, kwam hier helaas niets van terecht en mochten de vijf partijen 9 mei een plasje doen over het reeds gepubliceerde plan dat ook door de pers reeds was becommentarieerd.
D66 hoopt dat de koers na deze valse start alsnog bijgestuurd wordt en dat er in de raad constructief, fair en collegiaal, transparant en in dienst van onze inwoners samengewerkt gaat worden.
Het coalitieakkoord: niet concreet en weinig ambitie
Het coalitieakkoord van 7 pagina’s heeft als titel “Plan 2022-26 – De wensen van nu versus de opgaven van de toekomst”. D66 stelt daar al een valse tegenstelling vast: de wensen van nu zíjn de opgaven voor de toekomst.
De verschillende paragrafen in het “Plan” zijn op een verschillend abstractieniveau geschreven. Een paar onderwerpen zijn heel concreet en meetbaar uitgewerkt, terwijl er ook veel vaag blijft. Dit suggereert gebrek aan overeenstemming binnen de coalitie.
Ook staat er veel wenstaal in het plan, meer zoals in een verkiezingsprogramma. Nu is het tijd om de hoe-vragen te beantwoorden en beleid en standpunten te presenteren.
We zijn wel blij dat het “Plan” niet is dichtgetimmerd, maar missen wel een duidelijke visie, specifieke doelen en enige ambitie.
Concrete feedback op het ‘Plan’
Bij bouwen insinueren de huidige plannen geen evenwichtige verdeling van nieuwbouw over de kernen. De vraag is hoe de coalitie dit alsnog wil realiseren.
In het “Plan” staat bij duurzaamheid terecht dat de opdracht immens is. We moeten ons realiseren dat de wereld in de fik staat; snelle actie is noodzakelijk! Er moet niet getwijfeld worden en er moeten geen excuses worden aangedragen onder het mom van wachten op technische ontwikkeling en landelijk beleid. De opdracht is ook voor Berg en Dal duidelijk.
De coalitie lijkt te blijven hangen bij “zon op dak”. Zelfs in het meest ambitieuze scenario daarvoor (kleinschalig en grootschalig) EN de (zeer onwaarschijnlijke) realisatie van ALLE zonneparkpilots die nu in pijplijn zitten zouden we pas nét over de helft van onze doelstelling voor 2030 zijn. En dan nog alleen voor elektriciteit! Als we alleen focussen op “zon op dak”, dan halen we een CO2-reductie van iets meer dan 8% in plaats van 55% in 2030. D66 heeft de coalitie daarom gevraagd:
– Hoe ze dat meest ambitieuze scenario voor zon op dak gaan realiseren?
– Hoeveel van de zonneparken in de pijplijn ze verwachten te realiseren?
– Wat ze verder doen om de doelstelling van 55% CO2-reductie te behalen?
– Wat nu precies de doelstellingen zijn voor zonnepanelen of windmolens of alternatieven?
Bij participatie legt D66 de nadruk op tijdig starten. De gemeente moet de regie nemen als het gaat om participatie; dit kunnen we niet overlaten aan uitvoerende partijen. Ook moeten er duidelijke regels voor participatie worden afgesproken en moet wij-zij denken worden voorkomen.
De paragraaf over het sociaal domein is (als een van de weinige) goed uitgewerkt en omvat een visie met concrete plannen. Daar hebben we de coalitie mee gecomplimenteerd.
Bij financiën mist D66 stellingname over het inzetten van reserves. Is er een plan-B als er tegenvallers komen? Denk hierbij o.a. aan toenemende kosten voor het sociaal domein of tegenvallende bijdragen van de centrale overheid.
Bij het onderdeel knopen doorhakken en focus aanbrengen staat een zeer beperkte selectie van onderwerpen, die voortborduurt op het populisme dat we zagen tijdens de verkiezingscampagne.
D66 vraagt ook nadrukkelijk aandacht voor:
– Het integraal onderwijshuisvestingsplan;
– De verkeerssituatie in álle kernen (niet alleen in Leuth);
– Versterking van de regionale samenwerking, óók met Duitsland;
toerisme en recreatie, de exploitatie van alle wijnhoeves en agrarische bedrijven;
– Cultuurbeleid, waaronder behoud van alledrie onze grote musea;
– Op zijn minst compensatie voor de Sterrenbergtoren.
Met dit commentaar op het coalitieakkoord zal D66 de komende periode in de raad het nieuwe college kritisch blijven volgen en zo mogelijk bijsturen.