D66 zal keihard oppositie voeren tegen een politiek van intolerantie.

Voorzitter, 
 
118 dagen na de verkiezingen en na veel omtrekkende bewegingen is het hoge woord er eindelijk uit. PVV, NSC, VVD en BBB willen onderhandelen over een kabinet. Chapeau.
 
Ik las in het verslag van de heer Putters over een ‘programkabinet’. 
Ze bedoelen eigenlijk: een gewoon meerderheidskabinet. 
 
Ik lees in het verslag dat de formerende partijen ‘geen bezwaar’ hebben tegen de volgende ronde. Geen bezwaar. Het enthousiasme is nog ver te zoeken, hè? Na het vorige debat gingen de partijen in relatietherapie. Nu moet ik bij de term ‘geen bezwaar’ denken aan wat je vroeger in contactadvertenties las: kinderen ‘geen bezwaar’. Ik heb altijd medelijden gehad met de kinderen die vervolgens in die relatie werden getrokken. 
 
Voorzitter, laat ik duidelijk zijn. Ook bij D66 is er weinig enthousiasme over dit kabinet. Kabinet Wilders I, mogelijk gemaakt door PvdA’er Putters. En de fracties van NSC, VVD en BBB zijn bereid daar in te stappen. Daarmee zijn we opnieuw een grens over. Dat de VVD en NSC niet willen dat Geert Wilders premier wordt, is een magere schaamlap voor het feit dat ze toch met hem in een coalitie willen stappen. 
 
D66 zal keihard oppositie voeren tegen een politiek van intolerantie. En we  zullen constructief-inhoudelijk meedenken over oplossingen om Nederland van het slot te halen.
 
Maar laat ik nu juist over de thema’s klimaat en onderwijs niets teruglezen in de brief van Putters. Mijn vraag aan de informateur: Waarom niet? Vinden de formerende partijen het niet belangrijk genoeg om íets af te spreken over de grote bedreigingen voor de economie en de veiligheid in Nederland: de crisis in het onderwijs en de opwarming van de aarde? Op die manier verspillen PVV, VVD, BBB en NSC het talent van Nederland en maken ze ons land onveilig. Dat is een verdrietige constatering.
 
Het valt mij op dat het in deze formatie vooral over de verhoudingen in Den Haag gaat: wie wordt er minister? Wie niet? En maar weinig over ons land? Wat gaan we doen met NL? Welke koers zetten we in? 
 
Ze praten nu al vier maanden over welke VORM het kabinet moet hebben, maar wat lezen we over de inhoud? Dat deze vier partijen nu waarschijnlijk weer twee maanden gaan praten over hoofdlijnen. De echte inhoud, de echte besluiten, gaat dat programkabinet dan daarna pas uitwerken. Dan zijn we waarschijnlijk weer maanden verder. 
 
Voor de verkiezingen zei de heer Wilders: het eigen risico schaffen we in één dag af. Maar 120 dagen later nog geen besluit.
 
Voor de verkiezingen zei mevrouw Yeşilgöz: met de heer Wilders maak je makkelijk afspraken over migratie, maar 120 dagen later is er nog geen afspraak gemaakt.
 
Voor de verkiezingen zei mevrouw Van der Plas: het stikstof beleid gaan we helemaal anders doen. Maar 120 dagen later hebben we nog steeds het beleid van Tjeerd de Groot.
 
Wanneer gaat u nou eens besluiten nemen? Wanneer gaat u iets DOEN?
 
Voorzitter, 
 
Deze meerderheid gaat nu eindelijk onderhandelen over dit kabinet. Deze partijen draaien al zo lang om elkaar heen dat ik ervan uitga dat het hoofdlijnenakkoord dat er nu moet komen niet lang op zich laat wachten. Ik roep de formerende partijen op nu aan het werk te gaan en hun akkoord op hoofdlijnen vóór Koningsdag te presenteren.
 
Dank.