Geachte heer Plasterk,
Op 22 november ging Nederland naar de stembus. Volgens de voorlopige uitslag winnen de PVV en NSC ongeveer 20 zetels ten opzichte van vorige keer. De PVV wordt daarmee de grootste fractie, op enige afstand gevolgd door GL-PvdA en de VVD.
Voor D66 betekenden deze verkiezingen een harde klap. Hoewel wij trots zijn op de resultaten van de afgelopen jaren en op onze campagne, is het evident dat D66 nu een flink aantal zetels verliest. In de coalitievorming past ons een bescheiden rol. Dat maakt D66 niet minder strijdbaar. Juist nu zullen wij ons in de Tweede Kamer met nieuwe energie onverminderd inzetten voor meer klimaatactie, beter onderwijs, een eerlijkere economie in een land waar iedereen erbij hoort.
Nu de PVV de grootste partij is geworden, zijn zij aan zet. Het behoeft weinig betoog dat veel onderdelen van het extreme PVV-gedachtegoed indruisen tegen de idealen van D66. De PVV wil stoppen met al het klimaatbeleid en wil moskeeën en korans verbieden. De partij pleit voor een Nexit en wil de steun aan Oekraïne beperken. Zelf heeft Geert Wilders als partijleider stelselmatig beroeps en bevolkingsgroepen beschimpt en beledigd. Hij werd door de rechter veroordeeld voor zijn minder Marokkanen-uitspraak, noemde journalisten ‘tuig van de richel’ en vergeleek transgenders met dieren. Op geen van deze uitspraken is hij ooit teruggekomen. Met zijn uitspraken over rechters, het parlement en de onafhankelijke media ondermijnt hij het gezag van de instituties die de basis vormen van onze democratische rechtsstaat.
D66 staat juist voor een Nederland waarin iedereen gelijke rechten heeft, iedereen zichtbaar zichzelf kan zijn en waarin we elkaar met open vizier tegemoet treden. Een land met een weerbare en veerkrachtige democratische rechtsstaat. Een land dat stevig verankerd is in de Europese Unie en een sterke internationale oriëntatie heeft. Een land waarin bestaanszekerheid het vangnet is en onderwijs de springplank. Een land dat ambitieus werkt aan het stoppen van de klimaatcrisis om zo een toekomstbestendige economie te creëren. Een land dat de Nederlandse natuur beschermt door de stikstofuitstoot snel fors terug te brengen. Dat zo boeren perspectief geeft en ruimte maakt om voldoende woningen te kunnen bouwen. Een land dat bij al deze opgaven vertrouwt op de wetenschap. Sinds 2006 is D66 dan ook duidelijk: politiek van intolerantie krijgt van ons nooit de ruimte. Wij gaan niet deelnemen aan een coalitie waar de PVV onderdeel van uitmaakt.
De realiteit is dat de kiezer rechtse partijen een meerderheid heeft gegeven. De VVD heeft de afgelopen zomer de deur naar een kabinet met de PVV opengezet. Met deze koerswijziging hebben zij naar onze waarneming bijgedragen aan het electorale succes van de PVV. We adviseren u daarom te verkennen of een coalitie met daarin de grootste partijen van rechtse signatuur (PVV, VVD, BBB, NSC) kans van slagen heeft.
Met vriendelijke groet,
Rob Jetten
Fractievoorzitter D66