Senaat stemt in met offensieve cyberwet

De Eerste Kamer heeft een wetsvoorstel aangenomen waarmee de inlichtingendiensten in het geval van een offensief cyberprogramma mogen afwijken van de huidige Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017). Dit wetsvoorstel regelt ook de omgang met, onder andere, bulkdatasets. Willemijn Aerdts, expert op het gebied van inlichtingen- en veiligheidsdiensten en docent aan de Universiteit Leiden, pleitte namens D66 voor het wetsvoorstel.

Beeld: Robin Utrecht/Eerste Kamer

Offensief cyberprogramma

Via een offensief cyberprogramma probeert een staat op heimelijke wijze vertrouwelijke informatie te ontfutselen van andere landen, burgers of bedrijven. Dit kan bijvoorbeeld gaan om economische en technologische kennis, vertrouwelijke informatie of andere informatie waar die staat belang bij heeft. Voorbeelden van staten die zulke cyberprogramma’s uitvoeren zijn Rusland, China en Iran. Deze cyberprogramma’s passen vaak binnen een bredere ontwrichtende strategie en brengen veel schade toe aan Nederland en haar belangen. Het is dan ook belangrijk dat de Nederlandse inlichtingendiensten voorzien zijn van adequate bevoegdheden om deze cyberprogramma’s te onderzoeken en, waar nodig, actie te ondernemen. Voor de D66-fractie is het hierbij van groot belang dat deze bevoegdheden in balans zijn met de borging van onze burgerrechten. “Daarom hecht mijn partij ook veel belang aan het uitgebreide toezichtstelsel dat Nederland kent”, aldus Aerdts. 

Slagkracht

Bij de evaluatie van de wet werd geconstateerd dat de AIVD en MIVD onvoldoende waren voorbereid op de invoering van de wet, en dat bepaalde bevoegdheden feitelijk niet konden worden ingezet. De Algemene Rekenkamer gaf aan dat de de slagkracht van de diensten negatief werd beïnvloed. Dat is zorgwekkend, juist nu de veiligheidsdiensten tot doel hebben om bijvoorbeeld extremisme, spionage en nucleaire proliferatie tegen te gaan en cyberdreigingen af te wenden. Aerdts: “Laten we niet vergeten dat de wereld sinds 2017 ingrijpende veranderd is.” 

Snel en wendbaar

Wendbaarheid en snelheid zijn essentieel binnen het cyberdomein. Door het wetsvoorstel worden de diensten in staat gesteld om de bevoegdheden die ze nu al hebben, ook daadwerkelijk in te zetten. De wet heeft een tijdelijke werking omdat de brede herziening van de Wiv 2017 ook al in is gezet. De D66-fractie kijkt ernaar uit om deze wijziging in de toekomst te behandelen. Maar voor nu is er, door de uitgebreide behandeling en de goedkeuring van het tijdelijke wetsvoorstel, een goede bijdrage geleverd om Nederland veilig te houden.