Speech van Yousef Assad bij behandeling Programmarekening

Voorzitter,

Voor D66 begint vrijheid niet pas als je volwassen bent, maar al in de peuterklas. Vrijheid is de aanwezigheid van kansen. Van het besef: ik kan worden wie ik ben. En er is maar één sleutel tot die vrijheid: onderwijs. En precies daarom zijn wij trots op wat in 2024 bereikt is. 
Neem het lerarentekort. In het primair onderwijs daalde het tekort met 3,4 procent. In het voortgezet onderwijs zelfs met 4,9 procent. Dat is niet vanzelf gegaan. De gemeente gaf ruimte aan 76 zij-instromers, ondersteunde 289 leraren met begeleiding via het Haags Inductie Programma en zette 24 ambtenaren een dag per week voor de klas. Na de zomer wordt, naar voorstel van D66, gestart met een terugkeergarantie voor ambtenaren die de overstap maken naar het onderwijs, zo maken we de drempel nog kleiner voor die gemeentemedewerkers die verliefd worden op dit mooie vak.

En dit mooie vak begint bij allerjongsten. Sinds 1 januari is voorschoolse educatie in Den Haag gratis voor de kinderen die dat het hardst nodig hebben. Peuterconsulenten gaan actief de deuren langs om ouders te bereiken. Dat gebeurt omdat we in deze raad het besluit hebben genomen om te investeren in gelijke kansen. Omdat we weten dat een taalachterstand op je vierde te vaak uitgroeit tot een kansenkloof voor het leven. 

Maar voorzitter laten we eerlijk zijn. We zijn er nog niet. Want tegenover elk succesverhaal staat een kind dat niet gezien wordt. Een ouder die verdwaalt in het systeem. 

Het aantal kinderen zonder schoolinschrijving steeg in 2024 met ruim 25 procent. 1.230 kinderen. Van nieuwkomers tot thuiszitters. Vaak kwetsbaar. Vaak onzichtbaar. Wat voor stad zijn we als we niet eens weten waar onze kinderen zijn? De gemeente werkt aan het vernieuwde Routeboek. Leerplichtambtenaren doen hun werk. Maar nergens in de programmarekening zien we een duidelijke doelstelling of extra inzet. Zo blijven we dweilen met de kraan open. Dus wethouder: waar is de actie, de echte aanpak? Op de huidige voet doorgaan is voor mijn fractie geen optie. We moeten nu al werk maken van de overgang van leerplicht naar leerrecht, met als uitgangspunt dat elk kind het recht heeft op passend onderwijs.

Wonen
Voorzitter, voor veel mensen begint vrijheid bij een eigen plek om te wonen. Maar wat als die plek er niet is? Wat als je als student het ouderlijk huis niet uit kunt omdat er geen studentenkamer te vinden is? Wat als je als starter blijft hangen in een te kleine studentenkamer? En wat als je op leeftijd bent, en je de trap niet meer op kunt?

Zoveel mensen zijn op zoek. Ze wachten, soms al jaren, op een kans. Gelukkig zien we steeds meer bouwkranen in de stad, in de Binckhorst, bij Den Haag Centraal, in de Laakhavens. We bouwen. En daar gaan we, wat D66 betreft, als een sneltrein mee door. 
Daarom moeten wij als raad keuzes maken. En dat is niet altijd makkelijk, dat weet D66 ook. Maar het slechtste signaal dat we kunnen geven is niet durven te kiezen. Dus laten we de keuzes maken die nodig zijn om de woningnood tegen te gaan. Dat betekent toekomstbestendige, duurzame mobiliteit en niet blindelings de auto faciliteren. 

Dat betekent durven te kiezen voor het zorgvuldig, maar snel, vaststellen van de verschillende gebiedsdocumenten. En niet de hakken in het zand en behandelingen uitstellen. 
En dat betekent ook de huidige woningvoorraad beter benutten, door bijvoorbeeld hospitaverhuur, optoppen en splitsen. En hieraan heldere voorwaarden verbinden om de leefbaarheid te garanderen.
Ook maken wij  duidelijke afspraken met ontwikkelaars. Niet steeds een beetje meer, maar wel de focus op de juiste accenten: betaalbare woningen, in gezonde en groene wijken.

Daar hoort ook een betrouwbare overheid bij. We moeten duidelijk zijn over wat waar kan en wat niet. Daarom is het zo belangrijk dat we doorpakken met de gebiedsdocumenten. Dat we richting geven met de Omgevingsvisie 2050. Zodat iedereen weet waar we naartoe werken.

Groen
Voorzitter, met wonen alleen kom je er niet. Want gezondheid begint bij de omgeving waarin je leeft. In een stad waar ieder kind veilig buiten kan spelen onder het bladerdak van een boom. Waar ouderen op een bankje in de schaduw kunnen uitrusten dichtbij huis. Waar mensen elkaar ontmoeten, bewegen tot rust komen. En waar je ’s ochtends door het raam kijkt naar groen in plaats van naar grijs beton. 

Daarom is het goed dat Den Haag in 2024 60.000 vierkante meter extra openbaar groen en 1.500 bomen erbij heeft gerealiseerd. Maar we moeten verder kijken dan alleen die getallen. Want hoeveel Hagenaars hebben daadwerkelijk uitzicht op dat groen? Hoeveel kinderen wonen binnen 300 meter van een park? Hoeveel wijken halen 30% boomkroonoppervlak?

De waarheid is: we weten het niet. En zolang we het niet meten, kunnen we het ook niet sturen. De 3-30-300 norm is daarin een eerlijk kompas.Mijn fractie dringt hier al twee jaar op aan. In zijn brief van 26 november 2024 beschrijft de wethouder hoe Den Haag via de kroonoppervlaktemeting nu inzicht heeft in het ‘30’ gedeelte. De uitkomsten bevestigen wat velen allang aanvoelen. Er is een scheve verdeling in de stad.

Over de ‘3’ en ‘300’ normen hebben we nog helemaal geen inzicht. Daarom is het tijd voor actie. Fijn dat de wethouder in de commissie heeft toegezegd met een brief te komen. Maar dat is niet genoeg. We zien daarin graag hoe de wethouder ervoor gaat zorgen dat het streven naar 30% kroonoppervlak in alle wijken wordt omgezet in concrete aanpak, wanneer we inzicht krijgen in hoe de stad ervoor staat op de onderdelen ‘3’ en ‘300’ en ook daar concreet aanpak voor zien. Kan de wethouder deze verwachting van onze fractie bevestigen? 

Voorzitter, we hebben stevige ambities rond duurzaamheid en het bestrijden van energiearmoede. Elke woning die we isoleren, scheelt energiekosten voor bewoners én CO₂-uitstoot voor de stad. Juist daarom viel het op dat de uitvoering van de EFG-aanpak vorig jaar achterbleef, en er onderbesteding was bij duurzaamheidsubsidies. We hopen dan ook dat de uitvoering inmiddels echt op tempo is, en dat de subsidiegelden nu wél de bewoners bereiken die ze nodig hebben. Is de wethouder bereid hierover een update te geven bij de Haagse Klimaatrapportage?

Voorzitter tot slot, D66 bedankt iedereen in en buiten het stadhuis die zich namens onze gemeente inzet voor het mooier en vrijer maken van Den Haag.