Opinie: “Kabinet, maak een einde aan de tragedie van de vergeten arbeidsmigrant”

Het is de avond van Koningsdag wanneer de politie in de Haagse wijk Laak een 22-jarige Bulgaar zwaargewond op straat aantreft. De arbeidsmigrant was van drie hoog uit het raam gevallen en overlijdt later aan zijn verwondingen. Wanneer de politie het huis binnenkomen om te onderzoeken of de jonge Bulgaar gevallen of geduwd is treffen ze maar liefst acht arbeidsmigranten aan in het kleine appartementje. Het was al de tweede overvolle woningen waar agenten die week een dode arbeidsmigrant aantroffen en de bewoners hebben nog talloze verhalen over de vergeten arbeidsmigranten in één van de kwetsbaarste wijken van het land.
 
Overbevolking en overlast
De Haagse pandbrigade heeft vaak genoeg meer dan 10 arbeidsmigranten ontdekt in één appartementje. Deze Polen, Bulgaren en Roemenen hebben geen eigen kamer, badkamer of woonruimte, maar mogen blij zijn met een matrasje. Geen wonder dat deze mannen elkaar buiten opzoeken, met grote groepen rondhangende mannen op straat tot gevolg. Net zoals dat het niet vreemd is dat ene appartementje met 10 mannen voor herrie en overlast zorgt. Deze tragedie raakt niet alleen deze arbeidsmigranten, maar alle bewoners van Laak.
 
18de-eeuwse leefomstandigheden
In veel gevallen is het uitzendbureau niet alleen verantwoordelijk voor het werk van deze arbeidsmigranten, maar ook voor hun huisvesting. Op het eerste oog lekker gemakkelijk, maar zo worden arbeidsmigranten volledig afhankelijk van hun werkgever. Zodra je contract stopt, ben je ook in één klap dakloos. Arbeidsmigranten verdienen op papier vaak het minimumloon, maar ze mogen blij zijn als ze dat ook echt krijgen. Want ze moeten een verplichte bijdrage leveren aan hun eigen vervoer naar de kassen, hun ziektekostenverzekering en hun vaak belachelijke hoge huur van een matrasje in een overbewoond appartementje. Ze wonen en werken onder omstandigheden die meer doen denken aan die van arbeiders tijdens de industriële revolutie, dan aan die van normale werknemers in onze eigen 21ste eeuw.
 
Bewoners zijn ook slachtoffer
Maar niet alleen de arbeidsmigranten zelf zijn slachtoffers. De bewoners van de vaak dichtbevolkte en kwetsbare wijken zijn ook slachtoffer. Doordat gemeenten geen zicht hebben op de aantal arbeidsmigranten in de stad, zijn de voorzieningen afgestemd op cijfers die niet stroken met de werkelijkheid. Door de overbewoning en slechte woonomstandigheden ontstaan vaak spanningen en problemen tussen arbeidsmigranten onderling, maar ook met andere bewoners. Dit resulteert in vechtpartijen, onveilige incidenten en misdrijven. Bewoners die kunnen verhuizen vertrekken naar een andere wijk of stad. Vervolgens komt een nieuwe huisjesmelker het huis kopen om de kamers weer te verhuren.
 
Arbeidsmigranten zijn niet het probleem
De problemen zijn duidelijk, maar dat wil niet zeggen dat iedereen het eens is over de oplossingen. Er zijn genoeg partijen die schijnoplossingen voorstellen, zoals verdere inperking van de Europese afspraken van vrij verkeer van goederen en mensen. Daarmee straffen we de arbeidsmigranten voor het feit dat ze worden uitgebuit, terwijl we zelf de werknemers keihard nodig hebben. Of het nu de bouw, de zorg of de agrarische industrie is; we hebben de arbeidsmigranten keihard nodig omdat deze sectoren anders krakend en piepend tot stilstand komen. In plaats van de arbeidsmigranten de deur te wijzen, zou de deur geopend moeten worden naar goede regulering van de arbeids-, en woonomstandigheden.
 
De oplossingen zijn er
Al bijna twee jaar geleden verscheen Geen tweederangsburgers. Een rapport vol aanbevelingen om deze misstanden bij arbeidsmigranten tegen te gaan dat onder leiding van Emile Roemer is geschreven. Zo zouden uitzendbureaus weer vergunningplichtig moeten worden, zodat de malafide uitbuiters kunnen worden geweerd. Door het woon- en arbeidscontract te ontkoppelen, worden arbeidsmigranten zelfredzamer. En om schrijnende gezondheidssituaties te voorkomen, moeten arbeidsmigranten zelf toegang hebben tot de eigen zorgverzekering.  Wij waren dan ook blij te zien dat in het landelijke coalitieakkoord een duidelijke opdracht ligt om de aanbevelingen uit het rapport uit te voeren.
 
Dat is goed nieuws, maar we wachten nog op actie. Want terwijl de noodklok luidt in wijken als Transvaal en Laak, is er nog niets bekend over concrete maatregelen van het kabinet.  De situatie is onhoudbaar en het kabinet moet niet langer treuzelen. De leefomstandigheden van arbeidsmigranten worden niet vanzelf beter, uitbuiters stoppen niet vanzelf met uitbuiten en de kwetsbare wijken worden niet vanzelf sterker. Onze bewoners, onze arbeidsmigranten en onze steden verdienen beter.
 
Marije Mostert, Yousef Assad en Caroline Verduin.
Raadsleden D66 Den Haag.