Terugblik op financiën in de raad – D66 zet in op meer gelijke kansen, vrijheid en recht

Dank aan de insprekers en aan de voorzitter van de Rekeningencommissie, wij hopen dat het college op hun inspraak kan reageren, de D66-fractie zal het advies van de rekeningencommissie om decharge te verlenen graag opvolgen. 

De behandeling van de programmarekening is dit jaar onder ietwat bijzondere omstandigheden, maar ik denk dat het van belang is om ons niet te laten afleiden van de kern van onze taak vandaag: terugkijken op het afgelopen jaar met een kleine doorkijk naar dit jaar via de voorjaarsnota en de resultaatsbestemming, om zo te zien wat goed gaat maar ook wat beter kan.

Laat ik dat hier doen, en nadrukkelijk met de belangrijkste D66 waarden in het achterhoofd. Gelijke kansen, klimaat, vrijheid en natuurlijk de democratische rechtsstaat. 

Financiele duiding

Graag wil ik eerst stilstaan bij de financiële verantwoording van de programmarekening. 

De weerstandscapaciteit van de gemeente is na jaren van onzekerheid gelukkig weer in orde, degelijk financieel beleid is immers de basis voor alles. De algemene reserve is daarbij het belangrijkste onderdeel van de weerstandscapaciteit. Op 31 december 2022 bedroeg de algemene reserve €76,2 miljoen. Maar voorzitter, om risico’s op te kunnen vangen is er een algemene reserve van €108 miljoen nodig. Uit de voorjaarsnota blijkt dat de algemene reserve op dit moment €127,3 miljoen. Dat is dus positief en daarom kan €19,3 miljoen ingezet worden bij de volgende begrotingsvoorbereiding. 

In 2022 zijn er projecten en werkzaamheden niet uitgevoerd. De oorzaken hiervan zijn onder andere personeelstekorten en prijsstijgingen. Daardoor is er €21,7 miljoen uit verschillende programma’s niet besteed. D66 maakt zich daar zorgen over. Eerder heeft het college in de commissiebehandeling gezegd dat dit bedrag naar de projectreserves gaat, zodat deze alsnog worden uitgevoerd in 2023. Maar voorzitter, de personeelstekorten zijn binnen een jaar niet opgelost. En de verwachting is niet dat de prijsstijgingen niet stoppen. Daarom is mijn vraag aan het college hoe zij gaat voorkomen dat in 2023 opnieuw gelden overblijven en projecten en werkzaamheden  doorgang vinden? 


Gelijke kansen

D66 is natuurlijk de partij van gelijke kansen, en u weet dat gelijke kansen beginnen in de klas. Maar het lerarentekort ondermijnt die gelijke kansen voor ieder kind. Zij-instromers kunnen ons enorm helpen, maar we hebben nog teveel potentiële zij-instromers die langs de kant blijven staan omdat ze die carriëre-switch niet durven te maken. Een terugkeer-garantie kan aan gemeente-ambtenaren net dat zetje geven dat zij nodig hebben om die overstap wel te maken. Daarop willen wij sturen met de motie Terugkeergarantie voor zij-instromers onderwijsopleiding van collega Verduin, met als dictum

Verzoekt het college om:
– te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn binnen de gemeente Den Haag om een terugkeergarantie te ontwikkelen voor werknemers die de stap willen maken naar een zij-instroomtraject binnen het onderwijs;
– de raad over de uitkomsten hiervan te informeren voor de komende begrotingsbehandeling. 

Maar er is nog iets anders dat onmisbaar is voor goed onderwijs. Een laptop. Tijdens de pandemie heeft de gemeente via stichting leergeld honderden laptops aan kansarme kinderen uitgeleend. Maar die specifieke subsidies stoppen, aanvragen zijn afgewezen, met als risico dat de kloof tussen scholieren met een grote beurs en scholieren met een kleine beurs groeit. Dat mag niet. Die kloof kan nog worden gedicht in de derde subsidieronde  en daarom de motie “Inventariseer specifieke behoeften bij derde subsidieronde ” van collega’s Mostert en Holman, met als dictum

Roept het college op:
– om bij de derde subsidieronde specifiek in contact te treden met organisaties, zoals Leergeld Den Haag, om met hen de specifieke behoefte van gezinnen met een kleine beurs helder te krijgen.  


Klimaat

Dan het klimaat. We weten dat het klimaat verandert en het steeds heter wordt. Daarom moeten we ook nadenken over klimaatadaptatie. Hoe bouwen we zo aan onze stad dat het in de hete zomers iets koeler wordt? En zeker ons raadslid Caroline Verduin, de officieuze ambassadeur van de Half Polen, kijkt dan naar de vergeten arbeidsmigranten. Die vaak in de hitte moeten werken, maar niet in de koelte kunnen rusten. Daarom de motie Koelteplekken voor dakloze EU-arbeidsmigranten en dakloze mensen, van collega’s  Verduin en Mostert, met als dictum

Verzoekt het college:
– met de betrokken lokale organisaties nog voor het zomerreces om tafel te gaan om voor deze zomer nog te voorzien in het beschikbaar stellen van geschikte koelteplekken voor dakloze EU-arbeidsmigranten en dakloze mensen;
– de beschikbaarheid van deze koeltelocaties breed en in samenwerking met de verschillende organisaties en locaties actief onder de aandacht te brengen van de verschillende doelgroepen en waar mogelijk extra te ondersteunen;
– te laten monitoren in hoeverre en door welke groepen hier deze zomer gebruik van wordt gemaakt;
– de voor deze zomer ingezette acties t.a.v. koeltelocaties aan het eind van de zomer te evalueren en voor volgend jaar tijdig en zonodig aangepaste maatregelen te treffen in samenwerking met de ondersteunende organisaties;
– de raad zo spoedig mogelijk over de voortgang en de concrete afspraken te informeren.
 
In een groene stad laten mensen de auto staan en pakken ze de tram, de fiets of de elektrische deelscooter. Maar hoewel de elektrische deelscooters veel voordelen hebben, zijn er ook nadelen. We vinden deelscooters terug in natuurgebieden, waar ze niet mogen komen, en deelscooters scheuren bijvoorbeeld ook door plekken als de Grote Marktstraat, terwijl ze daar niet thuis horen. Onomkoombaar? Zeker niet. Je kan bij deelscooters installeren hoe hard ze kunnen in welke gebieden, en waar ze wel of niet kunnen rijden. Laten we daar gebruik van maken, voor ons klimaat en voor de leefbaarheid in de stad. Daarom de motie Begrens deelscooters van collega Mekers, met als dictum

Verzoekt het college:
– te onderzoeken welke gebieden in Den Haag baat hebben bij het invoeren Geofencing;
– te bepalen welke types Geofencing waar ingezet dienen te worden en hierover met een voorstel naar de raad te komen


Progressieve waarden

Een van de belangrijkste progressieve waarden waar D66 voor staat is vrijheid. Vrijheid om jouw leven te leiden. Maar heb je die vrijheid wel echt, als je als student bij je ouders moet blijven inwonen, of als starter maar geen huis kan vinden en je maar steeds van studentenhuis naar studentenhuis trekt? Nee. Dan ben je niet vrij, dan zit je vast.

En hoewel we ons best doen om te bouwen, zien we dat sommige bouwprojecten stil komen te liggen omdat er bedrijven in de buurt staan. Die bedrijven willen wel verplaatsen, maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Daarom namens Joren Noorlander de motie Wie plaatsmaakt maakt aanspraak, met als dictum

Roept het college op:
– te onderzoeken of bedrijven die plaats willen maken voor bijvoorbeeld woningbouw, voorrang kunnen krijgen op nieuw te ontwikkelen bedrijventerreinen;
– in overleg met de regiogemeenten te bespreken of hier ook regionaal behoefte aan is.

Ook als je een beperking hebt, moet je vrij kunnen zijn. D66 benadrukt al jaren dat Den Haag pas van iedereen is, als mensen met een beperking ook overal kunnen komen. We mogen toegankelijkheid niet uit het oog verliezen, en daarom de motie “Extra aandacht voor toegankelijkheid in de buitenruimte” van collega Groenewold, met als dictum

Verzoekt het college:
– vanaf de Programmabegroting 2024 in het hoofdstuk buitenruimte een paragraaf over toegankelijkheid op te nemen in de Programmabegroting en -rekening.

Vrij zijn om jezelf te zijn klinkt eigenlijk vanzelfsprekend. Helaas is dat het niet. Nog te vaak worden stadsgenoten gediscrimineerd, bijvoorbeeld als ze solliciteren naar een stage. En hoewel het college de ambitie heeft om hier een einde aan te maken, moet de aanpak nog goed van de grond komen. Daarom de motie Gelijke stagekansen voor iedere student die ik indien namens collega’s Verduin en Van Wijk, met als dictum

Verzoekt het college:
– op korte termijn in overleg te gaan met de betrokken partijen over hoe er invulling gegeven gaat worden aan de vijf inspanningen die staan geformuleerd in het Haags Manifest Gelijke stagekansen; 
– met de betrokken partijen in dit gesprek afspraken te maken over de voortgang, wijze van evaluatie en monitoring, de rol van het bedrijfsleven en financiering;
– de raad over de uitkomsten in Q3 van 2023 te informeren.

Je bent pas echt vrij, als je ook veilig bent. Maar voor vrouwen is dat nog lang niet het geval. Zeker niet voor al die vrouwen die ons elk jaar worden ontnomen door vrouwenhaat. Ook in Den Haag zijn te veel vrouwen al omgebracht om wie zij waren. Maar harde cijfers of een harde aanpak ontbreken nog. Daarom hebben wij de motie “pilot registreren niet fatale-verwurging” van de HSP ondertekend en dienen wij de volgende motie in OvJ en ervaringsdeskundige in strijd tegen femicide van collega Mostert, met als dictum

Verzoekt het college:
– een (landelijke) lobby op te zetten voor een Haagse OvJ en slachtoffercoördinator met een specifiek takenpakket omtrent extreme stalking en femicide;
– in overleg met Veilig Thuis Haaglanden, politie Haaglanden, de Waag en andere betrokken organisaties de mogelijkheden tot de inzet van ervaringsdeskundigen in de behandeling van daders en slachtoffers te verkennen.


Recht en democratie

Dat brengt ons bij de democratische rechtsstaat. Een betrouwbare overheid. Eentje waar de bewoners zeker weten dat hun gemeente altijd handelt naar de richtlijnen van behoorlijk bestuur. Soms gaat dat nog wel eens fout, zoals op het Anna Paulownaplein. Daarom de motie “herstel van behoorlijk bestuur” van collega Van Esch, met als dictum

Verzoekt het college:
– indien er geen zwaarwegende technische bewaren zijn in overleg met de eigenaar van Anna Paulownaplein 1, de ORAC’s enkele meters te verplaatsen, binnen de grenzen van het perceel.

Een betrouwbare, democratische overheid is eentje die bewoners steunt. En een belangrijke manier om bewoners te steunen als lokale overheid is door initiatieven uit de wijk te omarmen en te faciliteren. Dan denk ik bijvoorbeeld aan bewonersverenigingen. Daarom de motie met als titel Terug naar de Tekentafel, die ik indien samen met collega’s Martinez van Andel (HvDH) en De Groot (CDA), met als dictum.

Verzoekt het college:
– met bewonersorganisaties terug te gaan naar de tekentafel om te bezien of de convenanten in hun huidige vorm wel het juiste middel zijn om het doel – betere samenwerking – te bereiken;
– voor het einde van 2023 te rapporteren aan de raad hoe de samenwerking beter is geregeld, inclusief een appreciatie van gemaakte afspraken door de bewonersorganisaties.


Dank voorzitter