Wonen en leven

Om de woningbouwproductie op gang te houden en te versnellen is meer regie, zodat de gemeente kan bepalen waar wordt gebouwd, wat er wordt gebouwd en hoe snel er wordt gebouwd. Waar we snel kunnen bouwen is afhankelijk van de grond die de gemeenten in haar bezit heeft. De gemeente bezit niet veel grond meer, maar kan strategisch grond aankopen via actief grondbeleid. D66 wil dat de gemeente dit vaker gaat doen.

Vergunningsprocessen duren daarbij erg lang en te vaak liggen ontwikkelgebieden jarenlang braak. Dat leidt tot oplopende kosten en uitstel. D66 wil dat de gemeente via overeenkomsten afdwingt dat projecten sneller starten. Ook willen we de komende jaren ruimte maken voor gebiedsgericht maatwerk. Dat betekent dat we in (bepaalde) gebieden flexibeler omgaan met bijvoorbeeld parkeernormen en de verdeling van goedkope, middeldure en dure woningen (nu is een vaste verdeling vereist). We kunnen zo projecten vlottrekken en versnellen. Ook willen wij dat woningzoekenden meer inspraak krijgen. Op die manier worden niet alleen de belangen van bestaande bewoners meegewogen bij besluitvorming, maar ook die van woningzoekende. Onze motie die hiervoor een platform opricht moet dit vanaf 2026 mogelijk maken.

De afgelopen decennia was het Zwolse woningaanbod gericht op gezinnen. Momenteel zijn van de bijna 62.000 woningen in de stad (en een vergelijkbaar aantal huishoudens) er meer dan 40.000 ruime, grondgeboden eengezinswoningen. Dit aantal is echter veel groter dan de daadwerkelijke vraag. Door vergrijzing en kleiner wordende huishoudens zal de vraag naar compacte woningen de komende jaren verder toenemen. Vraag en aanbod zijn dan ook niet op elkaar afgestemd en in balans.

Deze disbalans heeft aanzienlijke gevolgen: senioren kunnen niet doorstromen naar een levensloopbestendige woning, voor veel starters staat hun leven op pauze en studenten kunnen geen betaalbare studentenkamer vinden. Dat remt hun ontwikkeling én die van onze stad.

D66 wil daarom bouwen voor de toekomst. We willen meer aandacht voor de 3 S’en: senioren, starters en studenten. We hoeven daarbij niet het gezinsprofiel van Zwolle te verliezen. Alle huidige gezinswoningen blijven namelijk beschikbaar én we blijven nieuwe, grondgebonden woningen bouwen, bijvoorbeeld in Stadshagen, Harculo, Vechtrand en Zwolle Zuid-Zuid. Wel zien we een grote noodzaak om de doorstroming van senioren op gang helpen. Door goede alternatieve woningen voor senioren te realiseren, waardoor eengezinswoningen beschikbaar komen voor gezinnen. Daarbij, elke verhuizing van een senior zet een keten van gemiddeld vier andere verhuizingen in gang. Ook zijn er veel mogelijkheden om binnen de bestaande voorraad meer woonruimte te creëren. Dat kan bijvoorbeeld door woningen op te toppen (extra laag op gebouwen), te splitsen en woningdelen makkelijker te maken. D66 ziet hier veel potentie en wil dit actief stimuleren.

Om senioren te verleiden tot doorstroming, is een groter en beter passend aanbod nodig in alle segmenten. Maar vooral is er behoefte aan ruime(re) gelijkvloerse woningen met meerdere kamers en voldoende buitenruimte (zoals een balkon, dakterras of gemeenschappelijke tuin). Nabijheid van basisvoorzieningen is essentieel. Idealiter zijn deze woningen geclusterd, dementievriendelijk en voorzien van ontmoetingsruimtes. En worden ze bewoond door een mix van vitale en minder vitale bewoners. Deze vernieuwende woonvormen zijn goede aanvullingen op bestaande woonvormen voor ouderen. Hierdoor ontstaan zorgzame gemeenschappen, bestrijden we eenzaamheid en organiseren we zorg efficiënt. Voor ouderen die zelf initiatief nemen – via Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) of bijvoorbeeld het Knarrenhof – willen wij dat de gemeente actieve ondersteuning gaat bieden. Belangrijke en kansrijke gebieden voor de realisatie van extra seniorenwoningen zien wij in de AA landen, Berkum, Westenholte en Zwolle Zuid. D66 wil daar de komende jaren gericht mee aan de slag. Verder willen we dat er in Stadshagen meer aandacht komt voor winkelaanbod, huisartsen en welzijnsvoorzieningen voor jongeren. Belangrijke basisvoorzieningen om langer zelfstandig wonen te ondersteunen.

Bouwen voor de toekomst betekent ook: meer kleine en betaalbare woningen (huur en koop) voor starters. Zij kunnen dan het ouderlijk huis achter zich laten en op eigen benen staan. Ook aandachtsgroepen hebben hier behoefte aan, zodat zij hun leven opnieuw vorm kunnen geven.

Voor D66 Zwolle staat het belang van jongeren en studenten, als belangrijke, toekomstige generatie voorop. Het is daarom belangrijk dat ze hun mening kunnen geven en dat we naar hen luisteren. We willen hen dus actief betrekken bij de lokale politiek. D66 zoekt daarvoor de aansluiting bij jongeren en studenten, via ongeorganiseerde wegen en georganiseerde initiatieven. De Zwolse jongerenraad bijvoorbeeld – hét orgaan dat zich hard maakt voor het betrekken van jongeren in Zwolle – heeft onlangs een tienpunten plan opgesteld. D66 omarmt dit plan en vindt het belangrijk dat hier de komende jaren hard aan gewerkt wordt. Net zoals de participatieraad wil D66 dat de jongerenraad een formelere status krijgt. Op die manier kunnen zij gevraagd en ongevraagd advies aan het college en de gemeenteraad geven.

Zwolle heeft een groot aantal onderwijsinstellingen en is daarmee een echte studentenstad. We willen de komende jaren meer woningen bouwen voor jongeren en studenten. We streven naar zelfstandige woonruimte, maar ook onzelfstandige woonruimte en studentenkamers met gedeelde voorzieningen. Jongeren en studenten kunnen dan samen wonen en volop genieten van hun studententijd. Wanneer er meer woonruimte voor jongeren is, kunnen afgestudeerde studenten ook in Zwolle blijven wonen. Zo binden we
talent aan de stad. Dat komt ten goede aan innovatie, levendigheid en economische groei. En dat is weer goed voor het verdienvermogen van de stad. D66 wil ook blijvend investeren in muziek, evenementen, sport, vrije tijd en ontmoetingsplekken. Ook goede bereikbaarheid (OV en fietspaden) is van belang. Dit geldt zowel voor de bestaande wijken als voor nieuwe gebieden zoals de Spoorzone. Voor studenten willen we gelijke waardering van het mbo en voldoende onderwijshuisvesting en bijbehorende studievoorzieningen. Ook onze gastvrije horeca is belangrijk voor recreatie, toerisme en de aantrekkingskracht van de stad. Net als voor andere ondernemers geldt dat we willen kijken naar de regels. Dienen die het juiste doel, helpen zij ondernemers en dragen zij bij aan een gezonde sector en een bruisend Zwolle? Hier gaan we de komende jaren goed naar kijken. Ook willen we horecaondernemers ondersteunen bij de verduurzamingsopgaven die zij hebben. Vooral panden in de binnenstad zijn vaak oud en kosten daardoor veel geld.

D66 zet zich ook in voor de gezondste generatie ooit. We zien dat de maatschappij veel van jongeren vraagt. We zien ook dat zaken zoals stress (door school en geldzaken), mentale gezondheid, eenzaamheid en de invloed van sociale media, nog moeilijk bespreekbaar zijn. D66 wil dit doorbreken en ervoor zorgen dat deze
thema’s hoog op de agenda komen. We willen dat doen door gerichte (gesubsidieerde) voorlichting, activiteiten en bijeenkomsten. Verder willen we de thema’s bespreekbaar maken op bijvoorbeeld school en
sport. Dat geldt ook voor veiligheid en straatintimidatie. Dit is een groot probleem. De openbare ruimte moet voor iedereen veilig en toegankelijk zijn. We willen daarom dat samen met meisjes en vrouwen wordt gekeken naar de plekken waar zij zich onveilig voelen. Daarna moeten zo snel als mogelijk maatregelen worden genomen om de veiligheid te verbeteren, zonder dat er overal zomaar camera’s worden opgehangen, bosjes worden weggehaald of verlichting wordt geplaatst. Ook moet de maatschappelijke discussie hierover gevoerd
worden en moet de bewustwording bij jongens en mannen worden vergroot.

Kunst draagt bij aan de levendigheid en schoonheid van de stad. Kunst is leerzaam, goed voor je persoonlijke ontwikkeling en het bevordert sociale verbinding en gemeenschapszin. Het stimuleert het leefgenot en economische groei door innovatie en toerisme te vergroten. Kunst maakt Zwolle leuk en prikkelend.

Zwolle kent veel grote cultuurorganisaties zoals Hedon (en hun nieuwe grotere locatie die wij van groot belang vinden), museum De Fundatie, de Stadkamer, Anno, de Zwolse Theaters, het Academiehuis en het Fraterhuis. Maar ook initiatieven als kunstplatform Link, Theatergroep De Jonge Honden, Het Langhuis en vele andere organisaties, festivals en individuele kunstenaars dragen bij aan een bloeiend en divers kunstklimaat in Zwolle.

De afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd in kunst en cultuur. Hierdoor groeiden het aanbod, de diversiteit en de kwaliteit mee met de stad. D66 wil dat beleid voortzetten en het aanbod versterken. We willen dat doen door meer cultuuronderwijs op scholen aan te bieden en door te onderzoeken hoe het muziekonderwijs versterkt kan worden. Verder willen we meer betaalbare ateliers realiseren en het aanbod van kunst en cultuur beter over de wijken verspreiden. Dat kan bijvoorbeeld door maakt ruimte voor vooruitgang. leegstaande panden of ruimtes te gebruiken voor pop-up functies. Zo maken we cultuur laagdrempelig en toegankelijk voor iedereen.

Met de groei van de stad en de daarmee gepaarde toenemende druk op de openbare ruimte wordt het steeds belangrijker om ervoor te zorgen dat onze huizen, bedrijven, winkels en sportclubs bereikbaar blijven. Dit geldt natuurlijk ook voor onze openbare gebouwen. Die moeten voor iedereen toegankelijk (inclusief) zijn. Daar horen voor ons ook meer openbaar toegankelijke toiletten bij.

Om dit te realiseren kiest D66 ervoor om door gaan met het STOMP-principe en verder te bouwen op de Zwolse bereikbaarheids-, mobiliteits- en parkeerstrategie (incl. hubs). Mensen hebben graag een auto of hebben deze nodig voor bijvoorbeeld werk. Door de groei van de stad en de toename van het aantal auto’s worden de straten echter steeds voller. Om de openbare ruimte meer in balans te brengen met andere belangen dan die van de automobilist, moeten we anders omgaan met die ruimte. Door voorrang te geven aan voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en deelmobiliteit creëren we ruimte voor groen, kunnen onze kinderen veilig buiten spelen en naar school fietsen. De openbare ruimte wordt dan veiliger en prettiger voor iedereen. Zwolle mag wat ons betreft de ambitie hebben om – net als in 2014 – weer fietsstad van het jaar te worden. Dit draagt bij aan het voor iedereen veiliger en prettiger maken van de openbare ruimte.

Met oog op de vergrijzing richten we de komende jaren de buitenruimte zoveel mogelijk seniorproof in. We maken wandelpaden zo veel mogelijk obstakelvrij en we creëren extra veilige oversteekplaatsen. Verder plaatsen we voldoende bankjes, zodat ouderen kunnen uitrusten. Ook willen we meer aandacht voor de
fysieke veiligheid van ouderen. Criminaliteit en oplichting op straat en thuis komt regelmatig voor. D66 wil ouderen hier weerbaarder voor maken door gerichte voorlichting, training en advies.

Als provinciehoofdstad en centrumgemeente draagt Zwolle extra verantwoordelijkheden en voert zij extra functies uit voor omliggende gemeenten. We vangen mensen op die dak- of thuisloos zijn of die te maken hebben met verslaving of huiselijk geweld. Ook bieden we beschermd wonen en ondersteunen we mensen met psychische kwetsbaarheid. We zien dat de voorzieningen en levendigheid van de grote stad ook een zekere ‘aantrekkingskracht’ veroorzaken. Hierdoor wonen er relatief meer mensen met een kwetsbare positie in Zwolle.

De komende jaren stromen er door wijzigende wet- en regelgeving (extramuralisering, ambulantisering en scheiding wonen en zorg) meer mensen uit naar zelfstandige woonruimte. D66 staat hier achter. Wij geloven dat mensen sneller herstellen en hun leven beter vorm kunnen geven in hun eigen, vertrouwde omgeving. D66 kiest daarom voor het principe wonen eerst: eerst een eigen huis, daar duurzaam herstellen. In sommige gebieden (bijvoorbeeld Dieze en Holtenbroek) leidt de concentratie van mensen in een kwetsbare positie echter tot vraagstukken op het gebied van leefbaarheid en veiligheid.

D66 wil daarom de komende jaren investeren in een sluitende keten van zorg en ondersteuning aan huis. Niet alleen tijdens kantooruren, maar juist ook daarbuiten: in de avonden, nachten en weekenden én in geval van crisis. Kwetsbare inwoners en inwoners met zorgen over anderen kunnen dan vertrouwen op een sluitend systeem van zorgverlening. Investeren in vroegsignalering, waakvlamcontact (vinger aan de pols) en bemoeizorg (ongevraagde hulpverlening voor mensen die zelf geen hulp zoeken) zijn daarvoor erg belangrijk. We willen dat de gemeente hier regie in neemt. In Zwolle willen we dat doen door met partners te sturen op de plekken waar kwetsbare inwoners terecht komen: op locaties verspreid over de stad, passend bij de wijken. In de regio willen we dat doen door meer voorzieningen op te bouwen in omliggende gemeenten. Mensen kunnen dan in hun eigen omgeving blijven wonen. Dat noemen we fair share. De komende jaren willen we stevig inzetten op het vergroten van de leefbaarheid in Holtenbroek en Dieze.

Voor nieuwkomers geldt dat we streven naar humane opvang: menswaardig en in voorzieningen midden in de samenleving. Als je in een oorlogssituatie zit of jezelf niet kunt zijn in je eigen land, omdat je dan gevangengezet wordt of erger, dan zoek je een veilig onderkomen. D66 wil vanuit solidariteit vluchtelingen blijven opvangen. Die opvang moet passen bij de landelijke wetgeving, zoals de Oekraïne-opvang en de Spreidingswet. Integratie is vanaf dag één belangrijk: begeleiding, Nederlandse les en (vrijwilligers)werk. Dat past bij onze inclusieve arbeidsmarkt en zo worden nieuwkomers duurzaam onderdeel van onze samenleving.

Veiligheid is een belangrijk en actueel thema. Door een aantal heftige incidenten de afgelopen jaren, maar ook door het gevoel van onveiligheid bij meisjes en vrouwen in onze stad. Veiligheid gaat voor D66 over veel meer dan alleen het bestrijden van onveiligheid (en incidenten) en het opstellen van meer regels. Het gaat over het bevorderen van veiligheid en het wegnemen van de oorzaken van criminaliteit.

De visie van D66 op veiligheid is, net zoals de rest van ons programma, gericht op de toekomst. Om te kunnen
werken aan veiligheid is het nodig om te investeren in preventie en medemenselijkheid. Iedere crimineel is klein begonnen. Toch wordt je niet als crimineel geboren. We willen in de wijken werken aan sociale veiligheid en maatschappelijke ontwikkelingen. Dat betekent aandacht voor het voorkomen van (seksuele) agressie, intimidatie en ongewenst gedrag (in huis en op straat). Dat betekent ook investeren in onderwijs, jeugdzorg, wijkprogramma’s en het tegengaan van armoede.

Het ambulant jongerenwerk en opbouwwerk spelen hierbij voor ons een cruciale rol. Voor de langere termijn wil D66 dat er meer aandacht komt voor zorg en veiligheid. We willen daarom investeren in zorgketens die herhaling van fouten en verergering voorkomen. Op die manier werken we aan de wortels van veiligheid en kunnen we een beter alternatief bieden aan mensen in een kwetsbare positie die vatbaar zijn voor criminaliteit.

Het hele programma lees je hier.