Voorzitter,
De afgelopen 2 woensdagen reizen zijn we als Statenleden samen door onze prachtige provincie. Met dank aan de griffie komen we op bijzondere plekken en leren we dat er veel mooie en toekomstgerichte kansen liggen voor Groningen. Naast dit inhoudelijke programma leren we elkaar ook steeds beter kennen. Politiek is mensenwerk. En door elkaar als mens te zien, verwachten wij de komende periode spetterende debatten op de inhoud, met respect voor elkaar. D66 heeft er het volste vertrouwen in!
Voorzitter,
D66 is de informateur dankbaar voor zijn inzet. Na twee plezierige en inhoudelijke gesprekken ligt het eindverslag voor ons. De belofte van D66 aan onze kiezers was en is vooruit! Voor D66 hebben het klimaat, natuur, water en wonen prioriteit. D66 wil voortgang in de energietransitie en een volledige groene en circulaire economie. Voortgang in herstel van kwetsbare natuur en waterkwaliteit. Voortgang in het kunnen blijven bouwen van woningen voor starters en studenten. De wijze waarop we samen vooruitkomen, daar blijft D66 graag met anderen over in gesprek. De noodzaak en urgentie staan voor ons niet ter discussie.
Voorzitter,
Ten eerste richt ik mij tot de PvdA. Het weer in noord-Nederland is onstuimig. In Friesland, Drenthe en Groningen constateert D66 de grootste linkse wolkbreuk van Nederland. De kiezers zagen in de campagne een innige relatie tussen de PvdA en GroenLinks. Dezelfde linkse wolk die D66 verwijt niet progressief genoeg te zijn als het gaat om klimaat, natuur en stikstof. Hoewel In Groningen het linkse progressieve hart lijkt gebroken, blijven wij graag een gelijkwaardige partner, zoals we dat in het verleden altijd zijn geweest. D66 gaat er van uit dat de PvdA zich blijft inzetten voor de transitie van de energie voor ons klimaat, de transitie van de landbouw voor zowel herstel van de natuur en waterkwaliteit als perspectief voor de boeren. We hoorden vanavond de PvdA zeggen jongeren voorop te stellen en dat juicht D66 toe. De komende jaren gaan onze besluiten juist de generaties van de toekomst raken. Toch bijzonder dat uw partij in de vorige periode niet heeft ingestemd met de generatietoets en jongeren van 16 jaar oud stemrecht geven bij de referendumverordening, zoals in de afgelopen periode door D66 voorgesteld met politieke instrumenten als motie en amendement. We zijn nieuwsgierig naar uw inzet de komende jaren gericht op het actief betrekken van jongeren.
Ik richt mij tot de ChristenUnie, de fietspartij van Groningen! Deze eerste etappe vraagt verantwoordelijkheid die bij de omvang van deze partij hoort. We demarreren graag samen met jullie richting de Waddenberg. Ondanks wat tegenwind, blijft D66 zich kop over kop inzetten voor de fiets en een volledig circulaire economie en nodigt de ChristenUnie uit om hier samen over in gesprek te blijven.
Groninger Belang kennen we als een pleitbezorger voor goede infrastructuur in onze provincie. Ook kennen we Groninger Belang als een partij die verbinding legt tussen oppositie en coalitie en resultaten behaalt. Bij de bespreking van het vorige coalitieakkoord heeft de motie van Groninger Belang ‘Kijk ook eens naar de Lelylijn’, het met grote meerderheid gehaald. En ook bij het bespreken van de Voordracht Startnotitie Programma Mobiliteit Provincie Groningen is het Groninger Belang gelukt om vanuit de oppositie een meerderheid te krijgen voor de motie Lelylijn onderdeel van een hogesnelheidslijn Amsterdam – Hamburg. D66 rekent op uw inzet voor de Lelylijn, de Nedersaksenlijn en de Wunderline.
Voorzitter,
Tot slot richt ik mij tot de BoerBurgerBeweging. De partij van 12 diverse mensen die wij tijdens onze reizen door de provincie steeds beter leren kennen. D66 vond het lastig om de BoerBurgerBeweging in het politieke spectrum te plaatsen. In hoeverre is de BoerBurgerBeweging in Groningen rechts of links, progressief of conservatief? Staan ze net als D66 voor een provincie waarin iedereen vrij en zichzelf kan zijn? Het antwoord staat in het eindverslag en daar is D66 van geschrokken. De BoerBurgerBeweging geeft de voorkeur voor een grotere meerderheidscoalitie in onze provincie aan een partij die vanuit haar grondbeginsel bevolkingsgroepen discrimineert. De BoerBurgerBeweging spreekt van een vertrouwenscrisis in Nederland en stelt dat het ook in onze provincie het geval is. Het vak van volksvertegenwoordiger moet in ere worden hersteld. In de ogen van D66 moet een coalitie in balans zijn tussen Stad en Ommeland en conservatief en progressief.
Dat leidt tot 2 vragen aan de BoerBurgerBeweging:
Kan de BoerBurgerBeweging aangeven hoe zij in deze voorgestelde coalitie zowel het belang van de Stad en het Ommeland als conservatief en progressief Groningen gelijkwaardig vertegenwoordigd? Wat gaat u als volksvertegenwoordigers anders doen om het vak van volksvertegenwoordiger in ere te herstellen ten opzichte van de collega volksvertegenwoordigers die in de vorige periode hun vak hebben uitgeoefend? We zijn nieuwsgierig naar uw aanbevelingen. (Zoals VVD ook heeft aangegeven).
Voorzitter,
D66 houdt vast aan 2030. Dat komt namelijk niet zomaar uit de lucht vallen. Onze eigen Johan Remkes geeft dit advies en wil in 2025 en 2028 kijken of de natuur voldoende is hersteld. D66 heeft 2030 ingebracht als een breekpunt. Omdat onze natuur moet worden hersteld en de waterkwaliteit verhoogd. U ziet de grootste uitdaging in het oplossen van het stikstofdossier. D66 is nieuwsgierig naar de Groningse oplossingsrichtingen om de natuur en de waterkwaliteit te herstellen. De suggestie om in 2025 het coalitieakkoord te evalueren, tegelijkertijd met het stikstofdossier, vindt D66 een goed voorstel. Samen kunnen we dan constateren of we op de goede weg zitten of dat er versneld moet worden.
Voorzitter,
De BoerBurgerBeweging stelt voor om een gedeputeerde aan te stellen die zich volledig bezighoudt met de mijnbouw met steun van de Staten. D66 gaat er van uit dat de BoerBurgerBeweging voor alle gedeputeerden volledige steun wil van de Provinciale Staten en niet enkel voor deze bestuurder. Kan de BoerBurgerBeweging aangeven wat een aparte gedeputeerde van mijnbouw, zonder bevoegd gezag, van meerwaarde is ten opzichte van de huidige werkwijze? U geeft aan een partijloze gedeputeerde te willen aanstellen voor dit onderwerk. Onze CdK is bestuurlijk al actief op dit dossier. D66 is nieuwsgierig of het ook een optie is om dit dossier binnen het college bij de CdK te beleggen.
Tot slot,
We hebben in het eindverslag veel gelezen en er is al veel gezegd over een smalle of brede coalitiemeerderheid, het herstellen van vertrouwen en het in ere herstellen van het vak als volksvertegenwoordiger. D66 is naast deze argumenten ook nieuwsgierig wat de te formeren partijen willen bereiken door te kiezen voor deze coalitie. D66 nodigt alle formerende lijsttrekkers uit om de Staten een toelichting te geven wat zij zo aantrekkelijk aan elkaar vinden om juist in deze samenstelling aan het werk te gaan voor de toekomst van Groningen.
Woordvoering debat verslag informateur