Landbouw, natuur en water

D66 ziet veel kansen in een circulaire grondgebonden landbouw door kringlopen zoveel als mogelijk in de regio te sluiten. Grondgebonden boeren voeden hierbij hun vee van hun eigen areaal of halen hun veevoer bij een akkerbouwer of veehouder met landbouwgrond uit de buurt. Groningse akkers moeten zoveel mogelijk worden
bemest met mest uit de regio, niet met mest van ver. D66 wil daarom
samenwerkingen tussen akkerbouwers en veehouders stimuleren en faciliteren.

De landbouw in de drie noordelijke provincies biedt vele kansen om bij te dragen aan een biobased economy waarbij natuurlijke grondstoffen optimaal worden benut. De noordelijke landbouw produceert hernieuwbare grondstoffen voor groene chemie, bioplastics en eiwit. De landbouw van de toekomst kan de regionale
industrie en bouw verduurzamen. D66 ziet de provincie Groningen als faciliterende partij en verbindende factor tussen landbouw, economie en kennisinstellingen. Dit kan versterkt worden door nauw samen te werken met onze Duitse buren.

Niet alles kan overal. De bodem en natuur moeten ons sturen, niet omgekeerd. D66 wil landbouw binnen de grenzen die de natuurlijke omgeving stelt. Dit is voor ons een essentieel criterium bij de verlening van vergunningen. Wij willen niet zozeer de
boerderijen vergroten, maar juist het dierenwelzijn en de duurzaamheid. Ook willen we de eigen kwaliteiten van diverse gebieden in Groningen gebruiken door middel van zonering. Met een groene ruilverkaveling willen we op een slimme wijze het hoofd bieden aan zowel de stikstofcrisis als de opvolgingsproblematiek. D66 wil de PAS-melders weer vooruithelpen. Stikstofruimte die als gevolg van de aanpak beschikbaar komt, moet ook ingezet kunnen worden om hun activiteiten te vergunnen. Landelijke regie is hierbij essentieel. D66 aarzelt niet, maar pakt door in de stikstofcrisis.

We willen boeren betrekken bij een gebiedsproces dat uitdagingen in de agrarische sector integraal aanpakt. Inkrimping van de veestapel is daarbij geen doel op zich, maar een uitkomst van de verschillende sporen binnen de landbouwtransitie. Er zijn verschillende effecten per bedrijf, daarom willen we ruimte bieden aan vakmanschap en maatwerk. Technologische innovaties en optimalisaties in het voer-, mest- en landgebruik kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het verduurzamen van de agrarische sector. Dit is echter helaas niet voldoende om de stikstofproblematiek op te lossen. Daarom zijn meer ingrijpende maatregelen noodzakelijk.

Zowel boeren, verwerkende industrie als supermarkten moeten bedenken hoe zich te onderscheiden. Unieke kwaliteitsproducten en lokale specialiteiten bieden hier kansen voor. D66 wil Europese erkenning voor Groninger streekproducten. Ook is D66 voor korte ketens. Benut gewassen en reststromen in de verwerkende industrie voor een circulaire economie die bijdraagt aan nieuwe verdienmodellen. De provincie stimuleert dat kennisinstellingen, ketenpartners en boeren samenkomen om onderscheidende kwaliteitsproducten te ontwikkelen en te werken aan de vergroening van de industrie.

Wij willen boeren blijven stimuleren om nieuwe verdienmodellen op te zetten naast voedselproductie. Boeren moeten vergoed worden voor de ecologische diensten en landschapsdiensten die zij leveren. D66 wil boeren blijven waarderen om houtwallen, bomenrijen en natuurvriendelijke oevers aan te leggen en te behouden.
Hiermee dragen boeren bij aan de biodiversiteit, het landschap en de regionale identiteit. Ook andere commerciële diensten, zoals toerisme, cultuur en energievoorziening kunnen door boeren worden geleverd. D66 wil boeren stimuleren om hun eigen energie op te wekken, zeker als zij dat doen samen met inwoners van nabije dorpen.

Wij willen overal kunnen zwemmen. D66 vindt daarom dat in heel Groningen gezonden voldoende water aanwezig moet zijn. De waterkwaliteit staat zwaar onder druk en de provincie zal duidelijker en consequenter kaders moeten stellen. D66 vindt het vanzelfsprekend dat de provincie zich verplicht de Europese Kaderrichtlijn Water uiterlijk in 2027 te halen. We zullen steeds vaker te maken krijgen met droogte, extreme regenval en hittegolven. Daarom zullen we de omslag moeten maken naar water vasthouden in plaats van zo snel mogelijk afvoeren. De functie van het grondgebruik zal het peil van het water moeten volgen, niet andersom. Boeren hebben een groeiende taak als waterbeheerder. Zij kunnen en moeten ook meer water in de bodem vasthouden. Dit vereist een moderner waterbeheer en andere vormen van landbouw. D66 wil veengebieden behouden en daarom vernatten. Hierbij willen we boeren ondersteunen in een omslag naar extensievere landbouw met andere koeienrassen en teelten. Waar nodig zullen we boeren schadeloosstellen of uitkopen. D66 wil investeren in natuur op de rand van land en wad en vormen van landbouw met zilte teelten en andere gewassen. Datacenters en andere grote gebruikers zoals de zetmeel- suiker- en papierindustrie moeten hun watergebruik blijven reduceren. Vestiging van datacenters en andere grote waterverbruikers kan alleen worden toegestaan als er voldoende water aanwezig is en de waterkwaliteit blijvend wordt gewaarborgd. Daarbij willen we op een verantwoorde wijze, en waar nodig verplicht, grijs afvalwater breder inzetten.

Natuur is geen luxe maar een noodzaak. Veel soorten staan echter onder druk, met name weidevogels en insecten. Veel biodiversiteit is al verloren gegaan en momenteel wordt een derde van onze dier- en plantensoorten met uitsterven bedreigd. Voor de Nederlandse natuur is het dringend nodig om te werken aan het herstel en het behoud van biodiversiteit. Het verstevigen en verbinden van natuurgebieden leidt tot een robuustere biodiversiteit. D66 wil daarom dat het Nederlands Natuur Netwerk in Groningen voor 2027 is afgerond. Ook willen we het areaal bosgebied verruimen met minimaal 10%. Dit willen we doen met een structureel gefinancierd Bos- en Houtprogramma. Daarbij dienen naaldbomen vervangen te worden door loofbomen om verdere uitdroging van de natuur te voorkomen. Natuurgebieden moeten, mits verantwoord, buiten het broedseizoen goed toegankelijk zijn voor recreanten. D66 vindt het van belang om ruimte te bieden aan extensievere vormen van landbouw rondom natuurgebieden. Daarnaast wil D66 dat de provincie het goede voorbeeld geeft door de soortenrijkdom op haar eigen gronden te stimuleren. Daarbij pleit D66 voor natuurvriendelijk beheer van dijken, wegbermen en oevers.

In het faunabeheer worden de instandhouding van soorten, het ecologische evenwicht en de menselijke belangen afgewogen. D66 vindt het belangrijk dat dit transparant en democratisch tot stand komt. Wij vinden daarom dat het faunabeheerplan in samenhang met het natuurbeleid beoordeeld moet worden door Provinciale Staten. Preventieve, diervriendelijke methoden hebben voor D66 altijd voorrang op het doden van dieren. De hoeveelheid gif die daarbij gebruikt wordt moet geminimaliseerd worden. Zo verlagen we de druk op het ecosysteem. Voor ons is de wolf welkom in Groningen. D66 pleit voor vroegtijdige en ruimhartige vergoeding van maatregelen om schapen en ander vee te beschermen. De natuur houdt zich niet aan bestuurlijke grenzen. Daarom vinden we het van belang om met andere bestuursorganen en naburige provincies samen te werken.

Groningen grenst aan het prachtige Waddenzeegebied. Dit is een unieke kraamkamer voor veel vissoorten en trekvogels. Daarmee hebben we een wereldwijde ecologische verantwoordelijkheid. Dit werelderfgoed verdient samen met de Eems Dollard te allen tijde onze bescherming. Natuur moet leidend worden in het Waddengebied. D66 wil een voortzetting van het programma ‘Naar een Rijke Waddenzee’ en wil dat het Waddenfonds door het Rijk wordt aangevuld. De bescherming van dit unieke natuurgebied is helaas niet adequaat. D66 wil dat de gevolgen van de klimaatverandering scherp worden gemonitord. Ook vinden we het van groot belang dat de Waddenzee wordt beschermd vanuit een systeembenadering. Hierbij wordt de opstapeling van ingrepen in beeld gebracht. Inpoldering van delen van de Waddenzee, soms geopperd door andere partijen, is onmogelijk en voor ons dus onbespreekbaar.

De natuurlijke loop van beken en rivieren willen we herstellen. De zachte oeverrand komt wat D66 betreft weer terug. Voor een onbelemmerde vissentrek zullen de zoet-zoutovergangen bij het Lauwersmeer en de Westerwoldse Aa hersteld moeten worden. Daarnaast willen we de loop van rivieren zoals de Hunze herstellen. Wij vinden ecologie een onderdeel van waterveiligheid en de provincie neemt dat serieus mee in de omgevingsvergunning.